Geçtiğimiz günlerde sosyal medyada viral olan, haber sitelerinde ve hatta gazetelerde kendine yer bulmuş bazı haberler gerçeği yansıtmıyor ancak ilk etapta hepimiz bunun tersi olduğunu düşündük.
Gelin, bu haberler neymiş ve işin aslı nasılmış hep birlikte görelim.
Muğla’da ailesinin kendisinden haber alamamasının ardından cinayete kurban gittiği ortaya çıkan Pınar Gültekin’in katil zanlısı Cemal Metin Avcı’nın sahibi olduğu barın, Akyaka ve Kötekli ilçelerindeki Cüce Bar ile aynı işletme olduğu iddia edildi. Yer yer açık adres dahi verilirken, iddia bazı haber sitelerinde de yer buldu.
Ancak iddia yanlış. Muğla'da üç ayrı 'Cüce' isimli işletme bulunuyor. Bunlardan Akyaka ve Kötekli işletmeleri Ada Grup'a ait ve Ada Grup Cemal Metin Avcı ile ilişkilerinin olmadığını açıkladı.
Bu işletmenin Ticaret Sicil Gazetesi'ndeki kayıtlarında Cemal Metin Avcı’nın ismini görmek mümkün. Ada Grup ile Avcı arasında 'isim hakkı' ihtilafı da yaşanmış. Akyaka ve Kötekli işletmelerinin sahibi Ada Grup 27 Ağustos 2019 tarihinde noter aracılığıyla “Cüce” markasının isim hakkı hususunda Cemal Metin Avcı’ya işletmesi ve sosyal medya hesaplarında “Cüce” ismini kullanmaması için bir ihtarname göndermiş.
Türk Patent Enstitüsü’nün online arama portalında “cüce” ismi aratıldığındaysa markanın farklı şekillerde tescil edildiği görülebiliyor. Yine Ada Grup ile Cemal Metin Avcı’nın markalarının farklı olduğu da bu listedeki sonuçtan anlaşılabiliyor.
İddia ile ilgili aşırı viral paylaşımlara rastlanmasa da, böyle zamanlarda yanlış bilgi masum insanların hayatlarını etkileyebilir. Sonuç olarak iddia yanlış.
Sosyal medyada ve bazı haber sitelerinde Google ve Apple'ın harita uygulamalarından Filistin’i sildiği iddia edildi. 16 Temmuz 2020 tarihinde yapılan paylaşımlarda olayın birkaç gün önce yaşandığı söylendi.
Ancak iddia doğru değil. İlk olarak 2016 yılında gündeme gelen konuyla ilgili o tarihte Google bir açıklama yapmış ve Filistin isminin Google Haritalar’da daha önce de etiketlenmediğini söylemiş.
Ancak Google sözcüsü bir açıklama yaparak, Filistin etiketinin Google Haritalar’da daha önce de bulunmadığını, yani böyle bir etiketin olmadığını söylemiş.
Konunun yaygınlaşmasının ardından 2016’da Change.org’da 'Google: Put Palestine On Your Maps!' başlıklı bir imza kampanyası başlatılmış. Olayın yeniden gündeme gelmesiyle birlikte kampanyaya imza verilmeye devam ediyor.
Sonuç olarak Google ve Apple Haritalar’dan Filistin’in birkaç gün önce silindiği doğru değil. Google, Filistin etiketinin daha önce de kullanılmadığını söylüyor. Haritalarda ise Filistin’e ait topraklar çizgilerle gösteriliyor.
Sosyal medyada gündeme gelen ve Teyit'e de ihbar olarak gönderilen gönderide ABD Ulusal Alerji ve Enfeksiyon Hastalıkları Enstitüsü Direktörü Anthony Fauci’nin insan kaçakçılığı suçlamasıyla ABD’de tutuklanan Ghislaine Maxwell’in kız kardeşiyle evli olduğu iddia edildi. İddia Türkiye’de olduğu gibi ABD’de de yayılmış, benzer gönderiler sıklıkla paylaşılmıştı.
Ancak iddia doğru değil. Anthony Fauci'nin evli olduğu kişi Christine Maxwell değil Christine Grady. Grady, iddia edildiği gibi Ghislaine Maxwell’in kız kardeşi de değil, aralarında herhangi bir akrabalık bağı yok.
Fotoğraf 2016 yılında Beyaz Saray’da verilen bir davette çekilmiş ve açıklamasında da fotoğraftaki kişilerin Anthony Fauci ve Christine Grady olduğu yazıyor.
Christine Grady New Jersey doğumlu, Ulusal Sağlık Enstitüleri Klinik Merkezi’nde Biyoetik bölümü başkanı olarak görev yapan bir hemşire ve biyoetikçi. Biyomedikal ve biyoetik konularında yazılmış onlarca makalesi var.
Diğer fotoğrafta yer alan kişi ise aralarında reşit olmayanlar da olan çok sayıda kişinin taciz edilmesine yardım etmekle suçlanan ve 2 temmuz 2020'de tutuklanan Ghislaine Maxwell’in kız kardeşi Christine Maxwell. Christine, Magellan’ın yaratıcılarından biri ve kurucu ortağı olarak bilinen bir İngiliz internet içeriği öncüsü ve eğitimcisi. İddia edildiği gibi Anthony Fauci ile değil fizikçi Roger Malina ile evli.
Dikkatli bakıldığında yüzlerindeki farklılık da dikkat çekiyor. İkisinin de kısa saçlı ve uzun yüz hatlarına sahip olması yanlış anlaşılmalara neden olmuş ama isim benzerliği dışında hiçbir ortak noktaları yok.
Güney Tayland’daki Krabi’de altı metre boyunda insan iskeleti bulunduğu iddia edildi. İddia geçtiğimiz yıl YouTube’da da paylaşılmıştı.
Ancak iddia doğru değil. Fotoğraftaki iskelet, bir sanat eseri. Tu-Wei Cheng isimli sanatçıya ait “Giant Ruins-Dev Kalıntılar” adlı eser, 2018 yılında Tayland’ın güneyinde yer alan Krabi bölgesindeki bienalde sergilenmiş. Mekanın ismi de Krabi mağarası değil, Khao Khanab Nam mağaraları. Mağaraların bulunduğu bölge Krabi olarak anılıyor.
Aynı görsellerini kullanıldığı haberlerden birinde Tayvanlı sanatçı Tu-Wei Cheng’in Tayvan Bienali için plastikten yaptığı “Giant Ruins- Dev Kalıntılar” adlı dev insan iskeleti ve ona sarılan yılanın bienalin gözde eserlerinden olduğu belirtiliyor.
Sanatçının çalıştığı galerinin internet sitesinde de 2 Kasım 2018 – 28 Şubat 2019 tarihleri arasında gerçekleşen bienaldeki işin detayları yer alıyor. Sanat eserinin Güney Tayland’ta bulunan Khao Khanab Nam Mağaralarında bulunduğu belirtilirken, bienale katıldığı bilgisi sanatçının özgeçmişinde de yer alıyor.
Sosyal medyada ilk olarak 2016’da yayılan bir fotoğraf son günlerde yeniden dolaşıma girdi. Bisiklete binen Hollanda başbakanıyla bir konvoy fotoğrafının karşılaştırıldığı paylaşımda, konvoy fotoğrafının Türkiye’de Cuma namazına giden makam araçlarına ait olduğu iddia edildi.
Ancak iddia doğru değil. Fotoğraf, 2014’te düşen Malaysia Airlines uçağında hayatını kaybedenlerin cenaze konvoyunu gösteriyor.
290’dan fazla kişinin hayatını kaybettiği uçak Ukrayna’ya düşmüş, cenazeler ülkelerine gönderilmişti. Hayatını kaybeden Hollanda vatandaşları için ülkelerinde bir anma töreni düzenlenmişti.
Fotoğrafın farklı bir açıdan çekilmiş hâline ulaşmak da mümkün. Bu fotoğrafta araçların içindeki tabutlar açıkça görülüyor. Ayrıca plakalar Türkiye’ye ait değil, fotoğrafta Hollanda’ya ait NL plaka kodunu görmek mümkün.
Sonuncu haber doğru olmayabilir ama hiç RTE'nin konvoyunu gördünüz mü? Görsel yanlış ama betimlediği durum doğru.
Valla konvoy fotoğrafı yanlış olabilir ama gerçeğinin çokda bi farkı yok. Ben şahsen görmüştüm bi kere konvoyun geçişi 3 dk sürmüştü o kadar uzun yani.
Evet bizim konvoylar daha uzun