Bu dünyada yaşıyorsak maalesef manipülasyon yöntemleri konusunda bilgilenmemiz gerekiyor...
Bu dünyada yaşıyorsak maalesef manipülasyon yöntemleri konusunda bilgilenmemiz gerekiyor...
'Projection' olarak bilinen bu yöntemde kişi kendi yetersizliğini ve kusurlarını görmezden gelerek, suçlu ve haksız tarafın karşı taraf olduğunu iddia ediyor. Özellikle narsistler tarafından karşı tarafı sindirmek ve susturmak için bolca kullanılan bu manipülasyon metodunda, karşıdakinin kendini suçlu hissettirmesi amaçlanıyor.
Tam olarak Türkçe bir karşılığı olmayan Gaslighting, karşıdaki insana çeşitli oyunlar oynayarak zamanla kendisinden şüphe etmesini sağlamasına yönelik olan bir psikolojik işkence/manipülasyon yöntemi olarak biliniyor. Bu yöntemin korkunç olan tarafıysa kurban tarafından fark edilmesinin neredeyse imkansıza yakın olması. Bunun nedenlerinden biri de sevdiğimiz insanlara güvenmemiz ve sözlerine inanma eğiliminde olmamız. Daha da kötüsü, çoğumuz bir dönemler farkında bile olmadan böyle bir manipülasyona maruz kalmış olabiliriz; küçük çaplı olsa bile.
Bu konuyla ilgili detaylı bilgiyi, daha önce yayınladığımız ve birçok kesimden oldukça olumlu tepkiler alan bu yazımızda bulabilirsiniz.
Bir sosyopat veya psikopat karşısındayken söyleyeceğiniz her şey birdenbire duygularınızın dengesiz olduğuna, karakterinizin oturmadığına, mantıksızlığınıza yorumlanabilir. Bu tür insanlar fikirlerinize çok alakasız bir perspektiften yaklaşarak olmayacak anlamlar çıkartmakta oldukça iyidirler. Alakalı alakasız zamanlarda 'Ben mükemmelim mi diyorsun yani?', 'Ne yani, kötü mü demek istedin şimdi sen bana?' gibi cümleleri ağızlarından sık sık duymak olasıdır. Bu şekilde karşı argümanlarla onlar hakkındaki doğru yargılarınızı bertaraf etmeye çalışırlar.
Narsist ve sosyopat insanlar, tartışmaya girdiklerinde karşı tarafı seri şekilde laf yağmuruna tutarlar. Alakasız argümanlar, sürekli evirip çevirip konuyu aynı yere getirmeler, karşıdakinin konuyla alakası olmayan özelliklerini konuyla bağdaştırmalar gibi bir çok yöntemi de bu sırada kullanırlar. Böylece karşıdakini yıldırma, kafasını karıştırma, ve asıl konudan uzaklaştırma amacı güderler. Hatta bazen düşünceleriniz yüzünden kendinizi suçlu hissetmenizi bile sağlayabilirler.
Bu tip insanlar genellikle farklı bakış açılarına tamamen kapalıdırlar, bu nedenle kendi görüşlerini net doğru olarak kabul eder ve karşıdaki insanı farklı düşündüğünden ötürü kötü hissettirmeye çalışır. Söylediğiniz onlarca şey arasından işine gelenleri cımbızla çeker ve onlar hakkında konuyla alakasız argümanlar öne sürerek hem diğer noktaları görmezden gelir, hem de bir noktadan sonra pes etmenizi sağlar.
Sosyopat insanlar sizi eleştirirken aslında hiç yapıcı değildirler, aksine saf bir saldırı halindedirler ve sizi küçük düşürmeye çalışırlar. Bunu yüzüne karşı ifade ettiğinizde ise size karşı tepki gösterirler ve düşüncelerinizin hastalıklı olduğunu, size yardım etmeye çalıştığını söylerler. İşin kötüsü bunu yaparken bile bir nevi sizi eleştiriyorlardır.
Aynı zamanda sizi eleştirmek için bir şeyi de her zaman bulurlar, ne yaparsanız yapın eleştirilerinden kaçmanız mümkün olmaz. Buna 'kale direklerini taşıma' da deniyor, ne zaman gole yaklaşsanız kaleyi başka yere taşıyor, yani hedeflerinize ulaşsanız bile 'Neden bunu başaramadın peki?' diyerek farklı bir noktadan eleştirmeye başlıyorlar.
Narsist ve sosyopat insanlar, size karşı bire birde üstünlük kuramayacağı anladığında arkanızdan kulis faaliyetleri yürütmeye başlarlar. Sinsi şekilde sevdiklerinize yaklaşır, onların huyuna gitmeye çalışır, zamanla size karşı olan hastalıklı düşüncelerini de çok ince şekilde bu kişilere de bulaştırmaya çalışır.
Bu tip insanlar hangi noktaya kadar manipüle edilebileceğinizi görmek için sık sık sınırlarınızı zorlar, kırmızı çizgilerinizi geçmeye çalışır. Ne kadar çok konuda bunu başarırlarsa, manipüle etmeleri de o kadar kolaylaşır. Her türlü zayıflığınızı öğrenip size karşı kullanmaya çalışırlar. Böyle insanları hata yaptıklarına ikna etmek zordur, bu nedenle düzeleceklerini söylediklerinde asla inanmayın.
Bu tür insanların kullanmayı en çok sevdiği yöntemlerden biri bu. Sizi kendine bağlamak için ne gerekiyorsa yapıp ona karşı çok güçlü bir bağ hissetmenizi sağladıktan sonra narsistik özelliklerini ön plana çıkarmaya başlıyorlar ve sizi küçük düşürücü tavırlar sergiliyorlar. Arada güçlü bir bağ oluştuğu için de uzun süre boyunca durumu çözmeye çalışıyorsunuz ama nafile, tüm bu süreç içerisinde bir nevi psikolojik işkenceye maruz kalıyorsunuz.
'Senin gibi biri bu nasıl düşünebilir?', 'Kendinden utanmalısın.', 'Sana yakıştı mı bu?' gibisinden cümlelerle sizi çok büyük hatalar yaptığınıza inandırmaya ve kendinizden utandırmaya çalışırlar. Böylece öz saygınlığınızı yok etmeye, özgüveninizi de sarsmaya çalışırlar.
Narsist, sosyopat ve psikopat insanlar sevmediğiniz konularda şakalar yapmayı kendilerine görev bilirler. Tepki gösterdiğinizde 'Ne var bunda, sadece küçük bir şakaydı.' diyerek işin içinden çıkmaya çalışır, hatta espri anlayışınızın olmadığını belirtirler.
***
Lütfen bu tip davranışlarla karşı karşıya kaldığınızı düşünüyorsanız, en ufak şüpheleriniz dahi varsa hislerinize daima güvenin ve uzaklaşın. Kimseye kendinizden çok güvenmeyin, kimsenin mutluluğunu kendi mutluluğunuzdan öne koymayın. Hayat kısa, manipüle edilmek için daha da kısa.
Kendisine bağlayıp 180 derece dönenler genelde ilişkilerde yaşanır. Sevilmeyi elde ettikten sonra anında klişeleşen, umursamaz olan tipler... İnsanı sevmekten soğuturlar. Kendimden utandıran biri olmadı ama bu da ayrı bir bela. 'Sana yakıştı mı bu?' deyip beni düşündüğünü, beni tanıdığını belli ediyor ama bu da tabi gösteriden, şovdan ibaret. Hem beni haksız duruma düşürüyor hem de ekstradan utandırıyor hem de etraftakileri etkileyip benim kendimden farklı davrandığımı aşılamaya çalışıyor. Berbat bir silsile. Abartılı şakaları da hiç sevmem. Bazen kolay kolay alınmam ama sırf alınmıyorum diye işin dozunu kaçıranlar beni deli ediyor. Sırf böyle tipler yüzünden insanlara yüz vermeye, tevazu göstermeye korkuyorum arkadaş. Alınmadığımı söylüyorum ve abartıyor. Sonra sinirlenince de 'Hani alınmıyordun?' diyor. E her şeyin bir hududu var pezevenk! Bir de 'Ya ben sevdiğime böyle davranırım lan kızmadın değil mi?' diyenler var bir araba hakaretten sonra. İnsanlar çok ilginç. Oh be! Rahatladım.
Çok sağlam bir içerik gerçekten. Harika kavramlara değinilmiş. Çok var böyle insanlar ve bu davranışlar çoğunlukla soyut, gizli olduğu için de zor anlaşılıyor tabii. Buradakilerin neredeyse hepsini yaşadım diyebilirim. Bazılarını ben de yapmadım değil :) Bir hesap verme anında 'Onlar zorladı, onlar da şunu bunu yaptı' deyip karşı tarafın da boş olmadığını söylerler ya da 'Şu da vardı, Bunlar da benimleydi' deyip yalnız olmadıklarını ifade ederler ama sonuçta kendilerinin de bir haltlar çevirdiğini belli ederler. 'Gaslighting' de nadir bir kavram ama çok rastlanan bir davranış. Anlaşılması zor ama ben çok hissettim. Mesela bir konuda yanlış bir şey söyleyen birisine 'O öyle değil lan, doğrusu şudur' dersin ve hemen 'Yok ben zaten bu bu anlamda söylemiştim' falan der ve aslında karşı tarafın yanlış anladığını enjekte etmeye çalışır. Hata kabullenmeyen, işine gelene odaklanan tipler işte. Konuyu çarpıtanlar, duygu sömürüsü yapanlar, demagoji yapanlar, tribünlere oynayanlar zaten gani.
Laf kalabalığı yapanlar zaten kendisini en çok belli edenlerdendir. Karşı taraf doğruyu söylediğinde ya da haklı bir konuya parmak bastığında hemen 'Ya he he ya saçmalama ya aman be bi sus ya sus' havasında yardırırlar. Dikkat çekici bir söz söylediğinde de tekrara düşerler ''Atı alan Üsküdar'ı geçti! Geçti geçti! Geçti canım geçti!'' gibi. Atlar tepsin seni inşallah! Yalanlarını kapatmak için ya da diyecek bir şey bulamadıklarında böyle aynı şeyleri tekrar ederler ve genelde bağırarak konuşurlar. Seslerini gittikçe yükseltirler. Tartışma esnasında işine gelenleri ayıklayıp onlar üzerinden konuşup üste çıkma joker hakkını kullananlar da var bol bol. Bunların büyük bir çoğunluğu, özür dilemeyi eziklik olarak gören kişilerdir. Halbuki erdemli bir şekilde özür dilemen, salyalar saça saça yarım saat konuyu fuzuli uzatmandan evladır. Gel de anlat bu kafalara şimdi bunları! Mümkünatı yok.