Kısıtlamalar, bireysellere TCMB eliyle ancak bankalar üzerinden yapılınca, altın, döviz almasın denilen vatandaşın ay sonunu getiremediği anlaşılmıştı. Karar alınırken, birçok soru işareti de beraberinde geldi. Seçim sonrasında ekonomi yönetimi aynı şekilde devam ederse, daha sıkı önlemler gelir miydi? Kimisi hayır, kimisi de 'geliyor gelmekte olan' diyor.
Canikli, '2022 yılında döviz harcamaları ve döviz çıkışı açısından zor bir yıl olmasına rağmen kur şoku yaşanmadı ve sermaye kontrolü gelmedi. Bundan sonra da kur şoku yaşanmaz ve sermaye kontrolü gelmez' dedi.
Merkez Bankasının brüt döviz rezervlerinin 115 milyar dolar seviyesinde olduğuna dikkati çeken Canikli, 'Bu rezervler içinde yaklaşık 800 tonluk altın rezervleri de bulunmaktadır. 2002 yılında Merkez Bankasının altın rezervi 130 ton civarında idi. 800 tonluk altın rezervinin tamamı da fiziki olarak Türkiye'ye getirilmiş olup Merkez Bankasının kasalarında muhafaza edilmektedir' de dedi.
Ekonomim'den Merve Yiğitcan'ın haberine göre, döviz bulamayan firmalar, serbest piyasadan yüksek maliyetle döviz toplamaya razı olurken, yetkililer, piyasada sıkıntıların devam ettiğini, özellikle fiziki dövize talebin karşılanması noktasında sıkıntının büyük olduğunu kaydetti.
Dövizin sabah saatlerinde alınabildiğini belirten ihracatçılar, 'Kendi dövizimizi ucuza satıp pahalıya alıyoruz” derken, seçim sonrası bu politikaların 'sermaye kontrolü endişelerini' artacağını söyledi.
Döviz yanında bir de çıkmış kredilerde sorunlar yaşandığı da belirtiliyor. “Finansal döngümüz normal hale gelmezse sıkıntı büyük, fabrikalar kilitlenmek üzere. Böyle devam ederse seri iflaslar görebiliriz” uyarısında bulunuldu.
Paraanaliz'de Erol Taşdelen, 'Siyasette bilmem ama Reel Piyasalarda Geliyor Gelmekte Olan!' başlıklı yazısında, döviz talebinin kredi verilmesi kaynaklı görülmesinden bahsediyor.
100 yıldır kredi veren bankalara karşın, ithalatının %80’ni hammadde olan bir ülkede, sanayicinin döviz talebini kesmenin “imalatı durdurmak' olduğunu belirtiyor ve buna da az kaldığı konusunda uyararak, ekliyor:
Önemli olan döviz talebinin olup olmaması, az ya da çok olması değil, talebin NEDENİDİR! Bunun da çözümü GÜVEN ve BELİRSİZLİK ortamını ortadan kaldırmaktır!
10haber.net'te Barış Soydan da durumu krediler üzerinden 'adeta toptan durduruldu' şeklinde anlatırken, şirketlerin krediye erişemediğini, bir de bankaların şirketlerden kredileri vadeden önce kapatmalarını (bir nevi geri çağırma) talep etmeye başladığını söylüyor.
Döviz almak isteyen şirketlerin çalıştıkları banka şubesinin genel müdürlükten izin alması gerektiği, bankalar arası piyasadan döviz alım limitlerinin yüzde 25 düşürüldüğünü anlatarak 'tek hedefi var' diyor ve açıklıyor:
Döviz talebini baskılamak, seçim öncesinde dövizde yaşanacak olası bir yükselişin önüne geçmek. Ekonomi yönetimi bunun için ticari hayatın sekteye uğramasını, ekonominin yavaşlamasını göze aldı. Adını koyalım: Bunun adı finansal OHAL.
TCMB'nin kararını geri çekmesine karşın, bankacı kaynaklarının nakit avansı eskisi kadar yoğun kullandırmayacakları da konuşuluyor.
Nakit avanstan ucuza finansman sağlayanların, yüzde 40'a yaklaşan mevduata parasını yatırdığı belirtilirken, bankaların da zarar etmemek amacıyla sınırlı kullandırdıkları iletiliyor.
Ekonomim'de Servet Yıldırım, politika faizini artıramayan TCMB'nin farklı yöntemlerle yaptıkları kontrollerin bırakıldığı anda TL'nin değer kaybedeceğini söylüyor.
TCMB eski baş ekonomisti Prof. Dr. Hakan Kara'nın kamunun döviz açık pozisyonunun '300 milyar doları geçtiğini' tahmin edildiğini, 'kurdaki her 1 TL artışın kamuya (halka) yükünün yaklaşık 300 milyar TL olacağı' anlamına geldiğini de hatırlatıyor.