Motivasyona Yeni Bir Bakış Açısı Geliştirmek: Pygmalion Effect

02.10.2022 - 14:30

Hayatımızda başarılı olduğunu düşündüğümüz ve potansiyeline inandığımız kişileri desteklediğimiz zaman o insanların gerçekten de o işte başarılı olduğunu görürüz. Aynı şekilde tam aksine başarısız olacağını düşündüğümüz kişilerin de başarısız olduğunu gözlemleyebiliriz. Yine kendilerinin başarısız olacaklarını düşünen kişiler o durum ile ilgili olumsuz bir tutum gerçekleştirir ve bu tutum da o kişinin güvenini kırar. Tüm bunlar ise o kişinin başarısız olmasına neden olabilir. Kısaca anlatmak gerekirse inanmak başarmanın yarısıdır sözü tam da bu durum için geçerlidir. Gerçekten kendini gerçekleştiren bir kehanet var mıdır gelin birlikte bakalım.

Pygmailon etkisini kendisini gerçekleştiren kehanet ya da beklenti etkisi olarak da duymuş olabilirsiniz.

Bu durum, kişilerin kendilerinden üstün gördükleri insanların beklentilerine uygun davranışlarda bulunması olarak açıklanabilir. Yani düşüncelerine ve görüşlerine değer verdiğiniz, akıl hocası olarak gördüğünüz ya da sizden daha üstün olduğuna inandığınız kişilerin sizin için olan beklentilerini gerçekleştirmeniz kehanetin kendi kendini gerçekleştirmesine neden olur.

Olumlu duygular ve beklentiler olumlu sonuçlara neden olurken, olumsuz duygu ve düşünceler ise olumsuz sonuçların yaşanmasına neden olur.

Bu durumu kanıtlayan bir deney de yapılmıştır. Bu deney California ilköğretim okulunda yapılmıştır. Okul, öğrencilere bir test uygulamış ve öğrencilerin IQ seviyelerini ölçmüştür. Test sonucunda her öğrencinin birbirine yakın sonuçlar aldığı ise testi uygulayan kişiler tarafından belirlenmiştir.

Daha sonra yetkililer birkaç öğrenci seçerek öğretmenlere bu öğrencilerin daha yüksek puan aldığını iletirler.

Halbuki böyle bir durum yoktur. Hatta öğrencilerin birbirlerine yakın puanlar aldığını ne öğretmenler ne de öğrenciler bilmemektedir. Bu söylemden sonra, öğretmenler daha yüksek puan aldıklarını düşündükleri öğrencilere daha iyi davranışlarda bulunmaya başlarlar.

İşte kehanetin kendini gerçekleştirmesi...

Bu öğretmen, yüksek puan aldığını düşündüğü öğrencilere özel bir ilgi göstermiş ve onları diğer öğrencilere göre çok daha fazla desteklemiştir. Tam bir yıl sonra önceki sene yapılan test yenilenir. Öğretmenlerin daha iyi davrandığı ve daha çok desteklediği öğrencilerin ise diğer öğrencilere göre daha yüksek puan aldığı gözlemlenmiştir.

Bu testi ve yaşananları göz önüne alırsak kendini gerçekleştirme kehanetinin bağlı olduğu dört farklı faktörden söz etmek mümkün olur.

İlk olarak öğretmenler, kendilerini geliştirme potansiyeli olduğunu düşündükleri öğrencilere daha sıcak ve destekli bir öğrenme ortamı yaratmıştır. Bu ortamda, öğrenciler daha çok bilgi birikiminden ve soru sorma özelliğinden faydalanmış ve uzun uzun konuşma imkanı elde etmişlerdir.

Geri dönüşlerin önemi...

Son olarak ise öğretmenler bu öğrencilere daha olumlu geri dönüşler yapmışlardır. Örneğin bu öğrencilerden biri ya da birkaçı hata yaptığı zaman öğrenciye bu yanlış diyerek geçmemiş ve nerede hata yaptığını anlatarak hatasını düzeltme imkanı sunmuştur.

Özetle bahsetmek gerekirse bu deneyde kendini gerçekleştirme kehanetini açık şekilde gözlemleyebiliriz.

Ancak bu kehanetin yalnızca eğitim alanında geçerli olduğunu düşünmeyin. Bu kehanet, iş hayatında ya da kişilerin özel hayatında da aynı şekilde etki edebilir. Bir patron, çalışanının potansiyelinin farkına vararak çalışanının üzerinde olumlu etkiler sunarsa o çalışan kendisini geliştirmede motivasyona sahip olur.

Çalışan, kendinden üstün gördüğü kişinin yani patronunun bu şekilde destekleyici olmasından etkilenir ve çalışan kendini gerçekleştiren kehaneti aktive eder.

Kendini gerçekleştirme kehanetinin kişinin kendi istek ve beklentilerinin olduğu başka boyutları da vardır. Kişiler beyinlerini olumlu şekillerde şartlar ve isteklerinin farkında olurlarsa başarma ihtimallerini büyük oranda artırırlar.

Tüm bu anlattıklarımız sizler için de geçerlidir.

Sizler de olumsuz bir tutum sergiler ve çıktığınız yolda başarısız olacağınızı düşünerek bir işe girişirseniz ya da kendinizden üstün gördüğünüz herhangi bir insandan olumsuz yorumlar alırsanız kendi kendinize engel olmuş olursunuz. Aslında kolaylıkla başarabileceğiniz bir işi bile sırf bu nedenlerden dolayı başaramamış olabilirsiniz. Kendinizden üstün gördüğünüz bu kişi ise aileniz, bir arkadaşınız, öğretmeniniz ya da patronunuz olabilir.

Sizin hayatınızda da bu kehanet kendini gerçekleştiriyor mu? Yorumlarda buluşalım!