Mimar Sinan’ın Son Eserlerinden 437 Yıllık Şemsi Paşa Külliyesi'nde ‘Kazık Çatlağı’

Şemsi Paşa Külliyesi  cami, medrese, çeşme ve türbeden oluşan bir yapı topluluğu. Mimar Sinan’ın 1580 yılında yaptığı yaklaşık 450 yaşında olan yapının önüne, İBB tarafından denizi doldurmak için kazık çakma çalışmaları başlatıldı. Basına ve sosyal medyaya yansıyan bilgilere göre ne yazık ki Şemsi Paşa Külliyesi'nin duvarlarında çatlaklar oluştu ve ardından projeye karşı tepkiler yükseldi. İBB, yapımına başlanan yaya yolu projesini durdurduğunu, projenin tekrar değerlendirileceğini açıkladı. 

Yapıyı yerinde inceleyen Prof. Dr. İlber Ortaylı “Burayı genişletecekler, sonra oturup çay içecekler herhalde. Güzel bir şey gördüler mi akıllarına hemen yiyip içmek geliyor bizim halkın. Buraya kazık çakılacaksa Mimar Sinan’ın zamanında âlâsı çakılırdı. Nasıl müsaade ediliyor?' diye konuştu. 

DHA'dan Ezgi Çapa'ya konuşan ve hep bu bölgede balık tuttuğunu söyleyen bir vatandaş bölgede zemin çalışması yapılmadığını savunarak, “Darbelerden çatlıyor. Zeminde kayma olduğu söyleniyordu. ‘Kazıklar çakılırsa caminin kayması önlenecek’ deniyordu. Ama çok daha beteri ile karşılaştık. Kazıkları çakmaya devam ederlerse daha kötü sonuçlar olabilir” dedi. Bir diğer vatandaş ise çatlakları işaret ederek, Tarihi caminin korunması lazım” şeklinde konuştu.

Açıklamada, 'Üsküdar Şemsi Paşa Camisi önünde yapılan çalışma durduruldu. Proje tekrar değerlendirilecek' ifadelerine yer verildi.

Mimar Sinan’ın mimari dehasının ürünü olan caminin, üzerine kuşların konmaması ve pislememesi için kuzey ve güney rüzgarlarının etkili olduğu bir noktaya inşa ettiği aktarılıyor.

Prof. Dr. İlber Ortaylı konuyu bizzat yerinde gözlemek için Şemsi Ahmet Paşa Camii’ndeydi.

Ortaylı, Hürriyet'ten Murat Şaka'ya şöyle konuştu: 

'İşte bu kazıklar… Burayı genişletecekler, sonra oturup çay içecekler herhalde. Güzel bir şey gördüler mi akıllarına hemen yiyip içmek geliyor bizim halkın. Bizim Topkapı’ya da dolma tencereleriyle gelirlerdi.

Buraya kazık çakılacaksa Mimar Sinan’ın zamanında âlâsı çakılırdı. Dönemin dalgıçları Venedik usulü kazık çakıyorlardı. Bu işin iyisi Hollandalılardır. Dönemin dalgıçları Hollandalılardan daha iyi kazık çakıp doldurma yapıyorlardı. Niye Mimar Sinan doldurmamış burayı da sen dolduruyorsun? Sana mı kaldı? Seni mi bekliyordu bu proje? Nasıl müsaade ediliyor?'

Finali Şemsi Paşa Külliyesi'nin kitabesi ile yapalım. 

Türbesini kenâr-ı deryâda 

Şemsî anunçün eyledi bünyâd 

Geçerken bu kenâr-ı deryâda 

Âşinâlar duâyile ide yâd

Ve Arkitera'da konuya ilişkin bir yazı kaleme alan @carnafauna'dan aynen aktaralım:

'Şemsi Paşa'nın, külliyesindeki türbesini, denizden gelip geçenler kendisini hayır duası ile yad etsin diye derya kıyısına yaptırdığını anlatan bu kitâbe, bir zamanlar paşanın türbesinin üstünde duruyordu. Bugün yok, çünkü kayboldu. Yakında Şemsi Paşa'nın Üsküdar sahiline yaptırdığı kıyı külliyesinin de denizle bağları koparılacak, o da tabir-i caizse betondan bir meydan içinde 'kaybolacak.' Kitaplar bugün, Şemsi Paşa'nın türbe kapısının üzerinde bir zamanlar duran kitâbeyi anlattığı gibi yarın da külliyeyi, 2017'de önüne kazıklar çakıldı, yapımından tam 437 yıl sonra denizle bağı kesildi diye yazacaklar. Evet, yazacaklar, eğer bu vahim yanlıştan, bu tuhaf iddiadan geri dönülmezse.'

Kaynaklar: DHA, Arkitera ve Hürriyet