Bilimsel laboratuvarlarda, tıp, bilim, metal işlerinde, ormancılıkta, ağaç işleri, mühendislik eğitimi verilen kurumlar ve alanlar gibi pek çok alanda kullanılan kumpas nedir, türleri nelerdir, kullanırken nelere dikkat etmelisiniz? Şimdi sizlerle...
Kumpas derinlik, iç ve dış çap, uzunluk, kalınlık ölçmek amacıyla kullanılan bir alettir. Bu alet milimetrik ve inç ölçümleriyle hassas bir ölçü yapar. Ölçünün okunması iki türe ayrılır. Bunlar;
Analog (mekanik)
Dijital
Bir nesnenin karşılıklı iki tarafının ölçümünü yapmak amacıyla kullanılan kumpasta ayarlanabilir iki çene bulunmaktadır. Genel olarak diğer ölçüm araçları ile ölçümü zor ya da mümkün olmayan iç ve dış çapları ölçerken kullanılır.
Dış çap ölçüm çeneleri
İç çap ölçüm çeneleri
Kılıç (Derinlik ölçümü için)
Milimetrik çetvel
İnç cetveli
Milimetre verniyer cetveli
İnç verniyer cetveli
Sıkma mandalı
Kullanım alanlarına ve ihtiyaçlara göre birçok kumpas türü bulunmaktadır. Çeşit fark etmeksizin kumpas okuma ve çalışma mantıkları aynıdır. Kullanım alanlarına göre kumpas türlerini şu şekilde sıralayabiliriz;
Derinlik Ölçme Kumpasları: Girinti, oluk, kademe ve deliklerin ölçümünde kullanılır.
İç ve Dış Çap Kanal Kumpaslar: İç ya da dış çaptaki kanalların ölçümünde kullanılır.
Merkez Ölçüm Kumpasları: Konik deliklerde kullanılır. Konik deliklerde merkezle aradaki mesafenin ölçümünde kullanılmaktadır.
Uzun Çeneli Kumpaslar: Büyük boydaki ve çaptaki parçaların hassas ölçümlerinde kullanılır.
Modül kumpasları: Dişlilerde kullanılır. Diş derinliğini ve kalınlığını ölçmede kullanımından faydalanır.
Kullanılmadan önce temizlenmesi gereken kumpas, alkollü bir bez yardımıyla temizlenmelidir. Böylece kumpasın üzerinde olabilecek talaşlar ve kirler ortadan kalkmış olur.
Kumpası açıp kapatırken takılmalar meydana geliyorsa açık olan kısımlarında toz kalma ihtimali yüksektir. Böyle bir durumla karşı karşıya kaldığınızda yağlamak yerine temizlik yapmanız ya da kalibrasyon merkezine uğramanızda fayda var.
Elinizdeki kumpas dijital ise kullanmadan önce sıfırlamalısınız.
Hassas ölçüm yapan hassas bir cihaz olduğu için kumpasınızı kabında muhafaza etmelisiniz. Böylece düşmelerde ya da çarpmalarda zarar görmeyecektir.
Kumpasın eğilen ya da yamulan bir tarafı varsa zımpara yapmamanızda fayda var. Zampara yaptığınız takdirde kumpasın hassasiyetine zarar vermiş olursunuz.