O dönemde çağdaş olmak Urartulara özgüydü ve medeniyetin göbeği onlardı...
O dönemde çağdaş olmak Urartulara özgüydü ve medeniyetin göbeği onlardı...
Bu içerikte Met Museum ve Ancient History Encyclopedia kaynak olarak kullanılmıştır.
Van Gölü civarlarında kurulan bir medeniyetti. Bu bölge Asurlular tarafından Uruatri yani dağlık bölge olarak adlandırıldı. M.Ö. 9. yüzyılın ortalarında, göçebe durumdaki bazı kabileler bu bölgede birleşerek Urartu Devletini kurdu. Başkenti, Van Gölü kıyısında bir kayalığın üzerine kurulmuş olarak bulunan Tuşpa'ydı.
Ülkenin en geniş sınırları kuzeydoğuda Ermenistan’a, güneydoğuda Urmiye Gölüne, kuzeybatıda Erzincan’a, güneybatıda ise Malatya yöresi ve Toros dağlarına değin uzanıyordu. Buralarda askeri ve ekonomik amaçlı pek çok kente sahiplik etti. Bu şehirler uzun yıllar medeniyete ev sahipliği yaptı.
Urartuların, bayındırlık alanında önemli çalışmaları oldu. Bölgenin sarp kayalık yapısı nedeniyle son derece ölçülü biçimde inşa edilmesi gerekliydi. İnşa edilen kale, kent, baraj, su kanalı, tapınak ve kaya anıtları bu açıdan çok iyiydi. Kayalara oyulmuş olan Urartu Kral Mezarları, dünyadaki ilk örneklerdi.
Urartu Sarayları genellikle iki katlıydı. Alt kat mutfak, banyo, tuvalet gibi hizmet birimlerine ayrılmıştı. Üst katta ise büyük bir kabul salonu ile yatak odaları bulunmaktaydı. Urartu devletinde her türlü alt yapı hizmeti devlet tarafından planlanmıştı. Bu planlamalar, neredeyse kusursuz denebilecek bir yapıdaydı.
Sulamaya önem verildi.Günümüzde de varlığını sürdürebilecek derecede sağlam yapılar ürettiler. Kral Menua’nın yaptırttığı 56 km. uzunluğundaki su kanalı, 2800 yıl önce yapılsa da bugün hala faal halde. Toprakkale için inşa edilmiş olan Keşişgöl Barajı bazı onarımlarla günümüzde de kullanılır vaziyette.
Dünyanın en eski ulaşım sistemlerinden olan Urartu kara yollarının en etkileyici kalıntıları Bingöl dağları üzerindeydi. Van’dan Palu, Harput ve Malatya’ya uzanan bu kara yolu ortalama 5.40 m. genişliğinde olup, her 25-30 km. de bir konaklama merkezi vardı. Bu merkezlerin içindeki halılar ve motifli örtüler görselliğe verdikleri önemi gösteriyordu.
Dinleri çok tanrılıydı. En önemli tanrıları Haldi, Teişeba ve Şiviniydi. Kendilerine özgü oluşturdukları tapınaklarda törenler düzenlerlerdi. Tanrı heykelinin durduğu kare planlı yüksek kuleler vardı. Bu kulelerin dış kısmına ayinler sırasında adaklar asılırdı. İç kısımları mavi ve kırmızının yoğunlukta olduğu motiflerle bezeliydi. Ahiret inancına sahip bir toplumdu. Ölümden sonraki hayata inanıyorlardı.
Bölgedeki zengin maden kaynaklarını kullanarak çok ileri seviyelerdeki işçilikleriyle verdikleri ürünler dikkat çekiciydi. Koşum takımları, ritüel kazanlar ve benzeri eşyaların yanı sıra upuzun görkemli kılıçlar, kocaman işlemeli kalkanlar, miğferler ve süslü zırhlar Urartu sanatının en çarpıcı örnekleridir.
Kral II. Sardur, Asur egemenliğine karşı harekete geçti. Ancak Asurlular M.Ö. 743 tarihinde Adıyaman-Gölbaşı yöresinde Tuşpa’yı kuşatınca Urartu egemenliğine büyük bir darbe vuruldu. Urartular M.Ö. 8. yüzyıl sonlarında Van gölü yöresine çekilmek zorunda kaldılar. M.Ö. 612 yılında, Urartu devletine Medler ve İskitler on yıl içinde son verdi.
Urartular yaşadıkları bölgenin siyasi karışıklığını, dağlık ve engebeli arazi şartlarını, sert iklimini lehine çevirmeyi bilen; yönetim, din, mimari, maden ve sanat gibi pek çok farklı alanlarda oldukça başarılı işler yapabilmiş bir uygarlıktı.
Etkileşimlere rağmen kendi sistemini oluşturabilmesiyle de saygıyı sonuna kadar hak ettiğini düşünüyoruz. Yorumlarda buluşalım...
Böyle içerikler görmek güzel ama şunları biraz daha iyi araştırarak, yanlış tanımlamalar ve yanlış görseller olmadan yapmak lazım. Mesela en başta başlık yanlış: Urartular bir Mezopotamya değil Anadolu krallığıdır. Sonra yazıyı ilk kez kullanan toplum olmaları gibi bir ifade var, büyük ihtimalle hatalı yazım, eğer bilerek öyle yazıldıysa çok fena. Sonra görsellerde de yer yer Yeni Assur ve Geç Hitit kabartmaları kullanılmış. Halbuki Urartu mimari kalıntıları, kaya mezarları, yazıtları, işlemeli kemerleri gibi kullanılabilecek çok fazla güzel görsel var. Düşünce ve niyet güzel, ama eksiksiz ve daha zengin içerikli olsa daha iyi.
Faal olan baraj ve su yollarınıda koysaydınız yaa