Son zamanların en çok konuşulan şeylerinden biri de metaverse ve insanlarla şirketlerin bu dijital dünyalara saçtığı paralar. Öyle ki NFT sanat pazarının kalbi bile burada atmaya başladı. Peki metaverse bizim gibi alelade insanlara neler sunabilir? Metaverse girmesine gireriz ama sonrasında neler yapabiliriz? Çılgın bir gece geçiren bir kullanıcı bu konuda başına gelenleri aktardı. Neler yaşadığını merak ediyorsanız içeriğimize buyurun. 👇
Ancak bu sözcük ilk olarak 1992’de internetin halefinin nasıl görünebileceği hakkında Parazit adlı bir bilim kurgu kitabı yazan Neal Stephenson tarafından ortaya atıldı. Stephenson, eserinde esasen “gerçek dünyaya” bitişik bir dijital dünyanın var olacağını öngördü. Günümüzde yavaş yavaş adını daha sık duyuyoruz ve bu dijital dünyayı gerçek kılmak için çalışmalar da yürütülüyor.
Şu anda işin içindeki kilit oyuncular Apple, Microsoft ve Google olsa da eskiden Facebook olarak bilinirken şimdilerde Meta adıyla öne çıkan şirket, asıl bomba hamleyi yapmış durumda. Hatta Metaverse Vizyonumuz adlı blog girdilerinde, “Metaverse nihayetinde işi, eğlenceyi ve bu ikisi arasında kalan her şeyi kapsayacak.” diyorlar.
Bunlar tabii ki The Sandbox ve Decentraland. İnternet siteleri, blok zincirinin diğer bölümleriyle birlikte Web3’ün birer parçası. Yani, bu arkadaşlar internetin üçüncü (aslında yeni ve merkezî olmayan) yinelenmesinin birer parçası. Kullanıcılar metaverse’de zorlukları tamamlamak ve oyun oynayarak daha fazla zaman geçirmenin karşılığında benzersiz kozmetik görünümler, NFT’ler ve kripto para kazanıyor.
Bu platformların çoğunda hissesi olan kullanıcılar geleceklerinde de söz sahibi olacak ve geliştiricilere gelecekte ne yapacakları konusunda tavsiyede bulunmak için Discord gibi platformlarda kurulan oylama sistemlerini kullanacak. Meta gibi verilerden para kazanan şirketlere de katlanmaları gerekecek. Şu anda mevcuttaki farklı metaverse dünyalarında çok fazla şey olduğu söyleniyor ve bunların reklamı yapılıyor.
Hatta kendisinin dediği şekilde aktaracak olursak, “Metaverse’ün hayatımızı değiştirecek bir internet geliştirmesi mi yoksa WIRED’ın da dediği gibi Zoom’un son derece rahatsız edici, daha kötü bir versiyonu mu?” olduğunu öğrenmek istemiş. Bunu da en iyi metaverse’de bir gece geçirerek ölçebileceğini düşünmüş.
Sanat ve NFT’ler metaverse’ün en merkezî kavramlarından olduğundan, ilgisini çeken Decentraland’den başlamaya karar vermiş. Decentraland’in metaverse’ü, dijital gayrimenkul satın almak ve satmak için geçerli olan para birimi MANA’nın kullanıldığı dijital bir dünya. 1 MANA gerçek dünyada kabaca 3 dolar (yaklaşık 40 lira) ediyor. Dijital dünyadaki çoğu arazi parçası ise 5.000 MANA’nın (18.000 lira) üzerinde.
Ayrıca Decentraland şu anda herhangi bir sanal gerçeklik gözlüğüyle kullanılamıyor. Kullanıcımızda Google’a ‘Decentraland’ yazmış, MetaMask ile giriş yapmış ve basit bir avatar oluşturmuş. Hemen Blade Runner’dan çıkma bir görünüme sahip bir yere dalmış. Etrafında Decentraland’in pazarından alınmış veya takaslanmış kıyafetlere sahip düzinelerce dijital insan varmış.
Dediklerine göre, pek çok kullanıcı platforma erkenden girerek bu pahalı kıyafetleri şu anki değerlerinin çok altında bir fiyattan almış ve artık metaverse’de nüfuz ve itibar kazanmak isteyen yeni kullanıcılara satıyorlarmış. Kullanıcımız sadece 60 sterlin değerinde MANA’ya sahip olduğundan bir şey almamış.
Kimisi yabancı, kimisi ise İngilizce konuşan bir sürü kişi varmış. Herkesin birbirine “Merhaba!” diye bağırmasından sıkılınca bu metaverse evreninin asıl mevzusu olan NFT’lere bakmak istemiş. Bir NFT sanat galerisine girmiş ve dünyanın erişilebilirlik açısından ne kadar rahat olduğunu fark etmiş.
Ancak avatarında bir sorun çıkmış ve bir merdivene sıkışıp kalmış. Hâl böyle olunca kullanıcımızın bu dünyaya ilgisi ışık hızında azalmış. 60 sterlin ödediği MANA’sını bozdurduktan sonra bilgisayarının başından kalkmış. Sonrasında da zamanla diğer dünyaları keşfetmiş.
Kendisinin cihaza hayran kaldığını belirtmeliyiz. Daha önce çeşitli sanal deneyimleri olmuş ama hiç bu kadar şaşırmamış. Öyle ki, “Cihaz, iki ayrı ergonomik el kumandasına sahip, beyaz bir gözlük. Kurulumu çok kolay ve işletim sistemi, dünyadaki en büyük insanda davranışlarına dair veri tabanına sahip bir şirketten beklenecek kadar sezgisel. Tek dezavantajı biraz ağır olması ve uzun süre kullandığımda yüzümde iz bırakması.” diyor.
Sonrasında avatarını oluşturmuş, ayarlarını yapmış ve bu dünyada Meta Quest 2’si olan tek arkadaşıyla birlikte satın aldıkları masa tenisi uygulamasını açmışlar. Oyun oldukça sezgisel, eğlenceli ve de bayağı gerçekçiymiş. Hatta, “FaceTime’ın daha eğlencelisi!” diyor kendisi. Karşıdaki insana çirkeflik yapmak için topu ters savurmak bile mümkünmüş.
Yani, derdi aslında âlemlere akmak olduğundan birkaç saat boyunca daha önce tanımadığı insanlarla vakit geçirmek, ondan sonra da bir daha görüşmemek üzere veda edip geceye noktayı koymak istemiş. Horizon platformu, Çalışma Odaları, Mekânlar ve Dünyalar olarak üçe ayrılıyormuş.
Çalışma Odaları, dijital toplantı odası görevi görüyor ve kullanıcımız burası için “Bildiğimiz Zoom.” diyor. Mekânlar, sanal gerçeklik gösterilerine ve komedi, müzik ve spor etkinliklerine ev sahipliği yapan bir platform. Üçüncüsü olan Dünyalar ise Meta’nın bazı ülkelerdeki kullanıcılara erişim vermediği sosyal medya platformu.
Elbette sanal gerçeklik gözlüğüne para vermek zorundasınız ama metaverse’de ücretsiz olarak yapılabilecek çok şey var. Kullanıcımız da uzaya ya da aynı derecede gülünç bir yere fırlatılacağını düşünerek Mekânlara göz atmaya karar vermiş. Ortam beklediğinden çok daha sakin çıkmış. Birkaç kullanıcının ortalıkta dolandığı bir lobiye girmiş.
Burada yaşadığı deneyimi “Chatroulette’in daha keyifsiz hâli.” olarak tanımlayan kullanıcımızın bir yabancıyla girdiği ilk etkileşim de bu düşüncesini pekiştirmiş. Yirmili yaşlarının ortasında olduğunu tahmin ettiği bir İngiliz erkeğiyle tanışmış. Sanal gerçeklik konusunda deneyimli olan bu arkadaşımız, kullanıcımıza zıplamak, fotoğraf çekmek ve daha başka birkaç numara göstermiş. Sonra da bir süre önce konuştuğu bir adamın yanına gitmiş. Önce öpüşüyor, sonra da cinsel ilişkiye giriyormuş gibi yapmışlar…
Kullanıcımız bu durumu, “Elini verip kolunu kaptırabilirsin ama sanal gerçeklik gözlüğü verirsen nereni kaptıracağını bilemezsin.” diyerek ifade ediyor. Bu arada kendisi bir erkek avatarı seçmiş. Maalesef kadın avatarı seçenler arasında cinsel tacize uğradığını hatta girer girmez kendilerine dijital anlamda tecavüz etmeye çalışanlar olduğunu söyleyenler var…
Kendisi gibi İngiltere’den bir kadınla dünyadaki müziğin geleceği hakkında konuşmuş, birlikte fotoğraf çekinmişler, Uluslararası Uzay İstasyonu’yla ilgili bir gösteriyi izlemişler ve hatta daha sonra tekrar görüşme olasılığına karşın birbirlerini arkadaş olarak eklemişler. Kullanıcımız, sosyal kaygıyla mücadele eden biri olarak, platformun gerçek dünyanın tetikleyici uyaranları olmadan insanlarla tanışmaya olanak sağlama biçimine şaşırmış.
Young Thug çalan bir Mekâna girmiş. Kullanıcılar böyle Mekânlara istedikleri zaman hiçbir bedel ödemeden girebiliyor. Kullanıcımız ise burada hayal kırıklığına uğramış. Hayranlar birlikte şarkı söyleyip gösterinin tadını çıkarıyormuş ama dijital bir avatardan ibaret oldukları için, teknik olarak bu dünyaya girerken kaçtığı şey olan gerçekliği hatırlamış.
Eskisine göre daha “iki boyutlu” ve hantal gelmişler hâliyle. Oturma odası daha canlı görünmüş gözüne. Tüm bunlardan yola çıkarak, bilim kurgu yazarlarının son 30 yıldır dünyaya neden “gerçek dünya” dediklerini ve metaverse gibi bir ortamın günün birinde var edileceğini tahmin ettiklerini anlamış.
İnsanların fiziksel dünyayı taklit edip sonrasında bu yaptıklarını sorgulamaları bekleniyor. Dijital dünya, insanların dünyadaki hiçbir kural olmadan bir şeyler inşa ettiği ve daha heyecan verici hayatlar sürdüğü bir yer olacak. Metaverse bu okuduklarımıza bakıldığında şimdiden gerçekten ilginç bir deneyim sunuyor. Ancak insanın ‘kafasının merdivene sıkışması’ veya cinsel taciz ya da tecavüz gibi hadiselerin yaşanması bazı şeylerin düzenlenmesi gerektiğini de net bir şekilde gösteriyor.
' Black mirror '