Metali Bile Eritebilen Mide Asidi Midemizi Nasıl Aşındırmıyor?

05.04.2025 - 16:25

Gastrit, reflü ya da mide yanması yaşadıysan, mide asidinin ne kadar kuvvetli olabileceğini az çok biliyorsundur. Ancak asıl şaşırtıcı olan, bu asidin sadece yediğimiz yemekleri değil, metal yüzeyleri bile eritebilecek kadar güçlü olması. O zaman neden kendi midemizi delip geçmiyor, değil mi? Aslında midenin içinde bu asitle sürekli bir savaş halinde olan koruyucu bir sistem var.

Kaynak 1, Kaynak 2

Midemizi bu kadar güçlü bir asitten ne koruyor olabilir? Görseli — Cevap basit: Mukus. Evet, kulağa biraz garip geliyor ama midemizin içini kaplayan bu kalın ve kaygan tabaka, adeta görünmez bir kalkan görevi görüyor. Mide astarını kaplayan mukus, içinde bulunan “mucin” adlı büyük glikoproteinler sayesinde hem kaygan hem de sindirime karşı dirençli bir yapı oluşturuyor.
Bu mukuslar, biri kalın ve mide duvarına yapışık, diğeri ise daha gevşek ve kaygan olmak üzere iki farklı katman halinde birleşiyor. Özellikle gevşek katman, bağırsak mikrobiyotamızı oluşturan faydalı bakterilerin yaşadığı alanı oluşturuyor ve onları da mide asidinden koruyor.

Ne kadar güçlü ki bu mide asidi? Görseli — Asit, paryetal hücreler tarafından üretiliyor ve pH seviyesi 0.8’e kadar düşebiliyor ki bu, neredeyse saf asit seviyesine denk. Normalde mide sıvısıyla karışınca pH 1 ila 3 arasında dengeleniyor ama bu haliyle bile hala oldukça aşındırıcı. Bu yüzden mukus yalnızca fiziksel bir kalkan değil aynı zamanda içinde barındırdığı bikarbonat sayesinde asidi nötrleyen kimyasal bir savunma hattı da oluşturuyor.
Bu arada, mide yanması ilaçlarının içinde de genellikle bikarbonat bulunur çünkü asit dengesi bozulduğunda devreye giren doğal bir tamirci gibi çalışır. Yani midemiz, kendi içinde küçük ama oldukça zeki bir laboratuvar gibi işliyor.

Peki ya bu savunma sistemi çökerse ne olur?

Eğer mide mukus tabakası zayıflarsa, işler hiç de iyi gitmez. Bazı bakteriler ve parazitler bu koruyucu bariyeri aşabilir ve doğrudan mide dokusuna ulaşarak iltihaplanmalara ve çeşitli mide hastalıklarına yol açabilir. Örneğin, mide ülserleri damarların olduğu bölgede oluşursa iç kanamalara neden olabilir ya da delinirse, mide asidinin karın boşluğuna sızması gibi acil müdahale gerektiren hayati durumlar ortaya çıkabilir.

Ancak en yaygın sorunlardan biri; mide asidinin mideyi değil, yemek borusunu hedef alması yani reflü. Alt yemek borusu kapakçığı yeterince sağlam değilse, mide asidi yukarı kaçar ve o tanıdık yanma hissini yaşatır. Sigara, alkol gibi etkenler de bu durumu daha kötü hale getirir.