Türkiye Ekonomi Modeli’nin en önemli araçlarından kur korumalı TL mevduat ürünü gerçek kişilerin ardından geçen ayın ortasında tüzel kişilere de yönelik olarak devreye alındı.
Şirketlerin kur korumalı TL mevduat ürününe geçişinden elde edecekleri vergi avantajları da geçen hafta sonu Resmi Gazete’de yayımlandı ve yürürlüğe girdi.
Ancak Merkez Bankası yasa sonrası mevzuat değişimi yapmadı ve vade 6 ve 12 ay olarak bırakıldı.
Şirketlerin döviz mevduatlarını TL’ye çevirmede sağlanan vergi avantajları nedeniyle daha istekli olacağı dile getirilirken Merkez Bankası mevzuatında yer alan 6 ve 12 ay vadenin de 3 ay vadeye inmesi bekleniyordu. Dünya'da Şebnem Turhan'ın aktardığına göre, bankacılık kaynakları birçok şirketin dönüşüm için 3 ay vadenin devreye girmesini beklediğini vurgularken Merkez Bankası’nın mevzuatında değişiklik yapmaması 3 ay vadenin gündemden çıktığı yorumlarına yol açtı. Bankacılık kaynaklarından edinilen bilgiye göre özellikle kamu bankalarında şirketlerin oldukça yoğun bir şekilde döviz mevduatından dönüşüm için talepte bulundu. Ancak şirketler 6 ay vadenin çok uzun olması ve bu dönemde ihtiyaç duyabilecek olmaları nedeniyle bankacılardan 3 ay vade çıkana kadar beklemelerini talep ediyordu. Bankacılık kaynaklarının Hazine ve Merkez Bankası’ndan edindiği bilgi ise 6 ve 12 ay vadeden dönüş olmadığı yönünde oldu. Bu bilgiyi müşterilerine aktaran bankacılık kaynakları şirketlerde 6 ay vade için döviz mevduatı dönüşümünü gerçekleştirebileceklerini iletti. Edinilen bilgiye göre şirketler 6 ve 12 ay vadeye henüz o kadar talepkâr değil.
Bir diğer bankacılık kaynağı ise Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati’nin önceki hafta sonu ekonomistlerle yaptığı toplantıda söylediklerini hatırlattı. Bakan Nebati o toplantıda 6 ay ve 12 ay vade ile şirketlerin döviz mevduatında dönüşüm ürününden yararlanabileceğini dile getirerek yaklaşık 10 milyar dolar seviyesinde bir dönüşüm gerçekleşeceğini beklediklerini vurgulamıştı. Aynı kaynak zaten Bakan Nebati’nin de şirketler için 3 ay vadenin söz konusu olmadığını söylediğine işaret etti. Bankacılık kaynağı bu durumun şirketlerin talebinde ivme kaybı yaratabileceğini ve 6 ay gibi uzun bir süre mevduatın tutulmasının şirket yönetiminde sıkıntı yaşatabileceğini dile getirdi.
Resmi Gazete'de yayımlanan kanunda ise vergi avantajlarının döviz mevduattan TL mevduata dönüşüm ve en az üç aylık vadede değerlendirilmesi durumunda yararlanılabileceği belirtildi.
BDDK verileri gerçek kişilerin döviz mevduatında 22 Aralık’tan 25 Ocak gününe 3 milyar 254 milyon dolarlık bir gerileme olduğunu ortaya koyuyor. Gerçek kişilerin 22 Aralık'ta 163 milyar 694 milyon dolar olan döviz mevduatı 25 Ocak itibariyle 160 milyar 440 milyon dolara indi. Bankacılık kaynakları gerçek kişilerde TL'den kur korumalı TL mevduata geçişin daha yoğun olduğunu sık sık dile getirdi. Ancak son olarak Bakan Nebati'nin bile tüketici enflasyonunda yüzde 40 seviyesinin görüleceğini söylemesi piyasada yüzde 55 seviyelerinin beklenmesi kaynakların verdiği bilgiye göre talebin ivme kaybetmesine yol açtı. BDDK verilerine göre 22 Aralık'tan 25 Ocak'a gerçek kişilerin TL mevduatı 98 milyar 83 milyon lira arttı. 22 Aralık'ta 1 trilyon 51 milyar 609 milyon lira olan gerçek kişilerin TL mevduatı 25 Ocak'ta 1 trilyor 149 milyar 692 milyon liraya yükseldi.
Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu’nun (BDDK) günlük verileri 22 Aralık’tan 25 Ocak’a resmi ve ticari kuruluşların döviz mevduatlarında 4 milyar 910 milyon dolarlık azalma olduğunu ortaya koyuyor. Verilere göre resmi ve ticari kuruluşların 22 Aralık’ta 97 milyar 945 milyon dolar olan resmi, ticari kuruluşların döviz hesabı 25 Ocak itibariyle 93 milyar 35 milyon dolara indi. Resmi, ticari kuruluşların TL mevduatı ise 22 Aralık'taki 781 milyar 690 milyon liradan 878 milyar 411 milyon liraya yükseldi. Resmi, ticari kuruluşların TL mevduatları 96 milyar 721 milyon lira artış gösterdi.
Merkez Bankası tarafından 11 Ocak’ta Resmi Gazete’de yayımlanan Türk Lirası mevduat ve katılma hesaplarına dönüşümün desteklenmesi hakkında tebliğde değişik yapılmasına dair tebliğde yurtiçi yerleşik tüzel kişiler için 6 ay veya 1 yıl vadeli Türk Lirası mevduat veya katılma hesabı açılacağı yer almıştı. Dün de yapılan değişiklikte yurtiçi yerleşik tüzel kişilerin 31/12/2021 tarihinde yurt içindeki hesaplarında ve 31/12/2021 itibarıyla bilançolarında yer alan ancak yurt dışındaki bankalar nezdinde mevcut olan ABD Doları, Euro ve İngiliz Sterlini cinsinden döviz tevdiat hesabı ve döviz cinsinden katılım fonu hesabı bakiyeleri, hesap sahibinin talep etmesi halinde dönüşüm kuru üzerinden Türk Lirasına çevrileceği yer aldı.