Merkez Bankası Rezervleri Tarihi Dipte, 'Ne Kadar Altın Satıldı?' Sorusunun Cevabı

27.04.2023 - 21:17

28.04.2023 - 09:56

Merkez Bankası rezervleri geçmiş yıllarda 128 milyar dolar nereden sorusuyla siyaset sahnesinden fırlayarak toplumu finansal okuryazar yapmıştı. Rezerv nedir, ne işe yarar, nasıl artar, nasıl azalır? minvalinde birçok tartışma yaşanmıştı. Sonrasında bir müddet bir normalleşme süreci görülürken, akabinde ekonomideki görev ve model değişiklikleriyle kurlarda yaşananlar gibi olgular yine uzmanların gözünü rezervlere çevirmişti. Kimse hiçbir zaman kabul etmedi ama ret de etmedi. Bakalım herkesin gözü önünde ama kapalı kapılar ardında olan rezervlerde durum ne olmuş?

Kısa bir Merkez ve rezerv 101 yapalım sonra konuya devam edelim. Merkez Bankası bir ülkenin kasası, cüzdanı, güveni vs önemli bir kurumudur. Rezervler de cüzdanın içindekiler.

'128 milyar dolar' meselesi de genel anlatımla; dövizde sıkıntılı olunan süreçlerde, Türkiye'de halkın önemli bir göstergesi olan ve enflasyonda da geçişkenliği yüksek olan doların piyasada sakinleşmesini ya da engellenmesini sağlamak amacıyla küçük müdahalelerle arz-talep dengesini tutturmak anlamına geliyor.

Kısaca halk yükseliyor diye dolara hücum edince alımlar artıyor, buna talep diyoruz. Talep olan malın fiyatı yükselir.

Ekonomistlerin hesaplarıyla böyle dönemlerde kamu eliyle dolar satışları yapılıyor ki arz daralmasın. İşte o satılan para Merkez'in rezervleri, kim alıyor? Halk. Ne yapıyor? Bankaya, mevduata. Banka ne yapıyor? Zorunlu karşılık vs Merkez'e götürüyor gibi bir döngü. Bankaya gitmeyen yastık altına, bir de bunun iş hayatı boyutu var orası çok daha karışık.

Burada ekonomistlerin hesaplamaları var detayları incelemek isterseniz buyurun.

İkinci "128 Milyar Dolar Nerede?" Sorusu! 20 Aralık Sonrası TCMB Rezervlerinden Satış Hesaplandı

Sonuçta kaydi olarak döviz Merkez'den çıkmış, başkasının cebine girmiş oluyor.

2021 son döneminde dolar yükselmeye başlayınca Merkez Bankası olması gerektiği gibi kamuya açık bir şekilde piyasa müdahalelerinde bulundu. Ama sonra KKM mucizevi bir şekilde bir gecede talebi bitirmiş. 2022 boyunca halkımız ev almak yerine sermaye piyasalarına koşmuş, şirketlerimize finansman olmuş, yağmış, doların da seyri yıl boyunca aheste aheste yükselmiş. O da ne? Bir baktık yine rezervlerde bir düşüş olmuş. Heh işte o kısmı anlatıyoruz. Buyurun.👇

@e507'nin yine harika verilerinden yola çıkınca Merkez Bankası'nın rezervlerinin tarihi dibinde olduğu söyleniyor. Biz demiyoruz, veriler söylüyor.

Nasıl yani? derseniz o kısım biraz daha karışık ama kısaca şöyle düşünün: Maaşınız yetmedi ve avans çektiniz. Hesapta farzı misal 10 bin TL var. Siz de onunla geçiniyorsunuz. Ancak ay başında hesaptan o 10 bin gidecek. Aslen 10 bin eksidesiniz. Bu da böyle, Merkez'in kasasında 49.253 milyon dolarlık altınları ve 66.878 milyon dolarlık dövizi var. Ama tüm bunların sahibi değil.

Bugün haftalık veriler de açıklandı ve rezervlerde düşüş görüldü.

Merkez Bankası Rezervleri Erirken, Dövize Rağbet Hem Mevduatta Hem KKM'de Sürüyor

Gerçek soruya geldik: Bu para nereye gidiyor? Bunu da 128 milyar doları ilk fark edenlerden olan ekonomist Haluk Bürümcekçi'nin grafiği ile yine e507 paylaşıyor.

Burada da basit mantık şu şekilde: Toplamı aynı çıkması gereken bir işlemimiz var. ('Neden aynı?' kısmı sermaye girişi vs. o yüzden onu karıştırmıyoruz.) Diyelim ki 10 olması gereken bir toplama var. Ali 3 lirasını Oya'ya verdi probleminden yola çıkıyoruz. Merkez'in 5 lirası şirketlerin 5 lirası var diyelim. Merkez 2 lirasını şirketlere verdi, 3 kaldı, şirketlerin de 7 lirası oldu ama Türkiye'deki varlık hala 10 lira. Böyle basitleştirince anlamak kolaylaşıyor.

Bunun için de uzmanların açıklamaları ne yönde diye merak edenler için bu içeriğimizi buraya ekleyelim.

Ekonomistler Servet Transferini Anlatıyor: Ekonomi Kimin İçin Kötü? Enflasyon Herkese Canavar Değil

Peki sonsuz mu bu kaynak? Transfer de nereye kadar? derseniz. Bu da Bloomberg'den bugün Kerim Karakaya'nın değerlendirmesi olarak burada dursun.

TCBM'nin son dönemde döviz ve altın talebini karşılamak için altın rezervlerinin azaldığını ileten Karakaya, altın rezervlerinin 7 haftada yüzde 9 azaldığını hesaplıyor. Seçim öncesi vatandaş çarşıya akın ederken, kaynakların şubat ayında altın ithalatının askıya alması sonrası altın talebini karşılamak için rezervleri kullandığını iletiyor. TL'deki değer kaybını azaltmak için de altın işlemlerinde TL kabul edildiğini de ekliyor.

Altınlardaki son durumu gösteren grafiklerden biri daha!

Merkez Bankası altın rezervlerinin son 4 ayın en düşük seviyesine gerilediğini belirtirken, 6 Şubat deprem felaketlerinin ardından, cari açık için önlem almak amacıyla altın alımlarına ara verilmesini de hatırlatıyor.

Dünya Altın Konseyi verilerine göre geçen yıl merkez bankaları arasında en çok altın alan ülke Türkiye oldu.