Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), 'liralaşma' stratejisi kapsamında hiç bir uygulamadan kaçınmıyor. Bankaların KKM, kur, mevduat ve kredi politikalarına dair uygulamalarda sürekli bir güncellemeye gidilirken son olarak kredi faizleriyle ilgili karar dikkat çekti.
Kavcıoğlu'nun 'Liralaşma Stratejisi' yazısı sonrasında TCMB de yol haritasını 2023 Yılı Para Politikası ve Liralaşma Stratejisi başlığıyla açıklamıştı. Özellikle bankacılık sisteminin hem varlık hem de yükümlülük tarafında TL ağırlığının kalıcı olarak artırılması amacıyla güçlendirilerek kullanacaklarını da belirtmişlerdi. 2023'ün ilk enflasyon raporu sunumunda da Kavcıoğu, bu kapsamda makroihtiyati tedbirlerden kaçınmayacaklarını açıklamıştı.
TL'den KKM'ye geçişlerde Hazine kur farkını üstlenirken, dövizden geçişlerde TCMB üstleniyordu. Böylelikle TCMB de kur yükselişlerinde daha az fark üstlenmiş olacak. Yılbaşında politika faizliyle 3 puan olan tavan limiti kalkmıştı.
Tüm bu gelişmeleri düzenlemelerini yapmaya çalışan bankalarda yeni hafta yeni açılımlarla başladı.
BloombergHT Para ve Sermaye Piyasaları Müdürü Ebru Usta'nın kaleme aldığı değerlendirmede, TCMB'nin politikaları eşliğinde, TL mevduat ve KKM tarafında mevduat üzerindeki baskı ve sınırlamaların kalkmasıyla faizler yükselişe geçti. Kredilerde tedbirlerin sürmesiyse faizler baskılayınca aradaki fark 14,76 puana yükselirken bu durum bankaların aleyhine bir gelişme olarak yorumlanıyor.
12 Aralık 2003'ten bu yana en yüksek seviye görülen mevduat faizlerinde, ticari kredi faizleriyle makas 14,76 puana, tüketici kredi faizleriyle de 5,55 puana çıktı.
Ekonomim'de Şebnem Turhan'ın aktardığına göre, bankalar, ticari kredi faizleri, TL mevduat faizinin altında kalınca, net faiz geliri için ihtiyaç kredilerine yönelme yolunu seçmişti.
Karar, 'Liralaşma stratejisi' kapsamında alınırken, kararın ardından ihtiyaç kredi faiz oranlarında üst limit oluştu.
Makroihtiyati kararlar ile bilançolarını yönetmekte zorlanan sektörün kredi iştahının da kesilmesine neden olurken, öncesinde 3 Mart itibarıyla 13 haftalık yıllıklandırılmış olarak tüketici kredilerinin büyümesi yüzde 86,03’e çıkmıştı. Birkaç hafta öncesinde özel bankaların büyüme oranı yüzde 100’ün de üzerindeydi.
3 Mart itibarıyla ihtiyaç kredi faizi ortalaması yüzde 25,47 olurken, düzenleme sonrası yüzde 18,6 aşıldığında yüzde 20, yüzde 20,6 aşıldığında yüzde 90 oranında ek menkul kıymet alım zorunluluğu ortaya çıkıyor. Buda TL mevduat faizinin altında ihtiyaç kredisi kullandırma anlamına geliyor.
Bankaların elindeki menkul kıymetlerdeki artış ABD’de SVB benzeri bir faiz artışında Türk bankacılık sektöründe de tahvil riski oluştururken, tüketiciler de yüzde 1,36 oranında aylık faizle kredi kartı ve KMH'la borçlanmayı tercih edecek.