Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası'nın (TCMB) bankalara gönderdiği tebligat ile TL Uzlaşmalı Vadeli Döviz Satım ihalelerine katılımı KOBİ’ler ile sınırlaması kararının ardında ihalelere yönelik talebin birkaç büyük şirketten gelmesinin etkili olduğu ifade edildi.
Bloomberg HT Araştırma Müdürü Gizem Uzuner Gençtürk'ün haberine göre, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın ithalat ve ihracatçı şirketlere yönelik açtığı vadeli Döviz satım ihalelerini KOBİ’ler ile sınırlandırmasının perde arkasında, Merkez Bankası’nın önceki hafta açtığı iki ihalede büyük kurumların etkinliğinin yüksek olması ve ihalelerde talebin önemli kısmının birkaç büyük işletme tarafından gelmesi etkili oldu.
Merkez Bankası, 1 ve 3 ay vadeli açılan ihalelerde ihale büyüklüğü olan 100’er milyon dolarlık imkanın, daha eşit şekilde kurumlara dağıtılmasını amaçlıyor.
Kararın, bu kapsamda, küçük ve orta ölçekli işletmelerin kur riskini daha rahat yönetilebilmesi adına alındığı ifade ediliyor. Ayrıca yeni uygulama KOBİ’lerin oynaklığın yükseldiği dönemlerde yaptığı panik döviz alımlarıyla piyasadaki oynaklığı artırmalarının da önüne geçilmesinin amaçlandığı vurgulandı.
TCMB 21 Aralık'ta ihracatçı ve ithalatçı firmalara kur riskini yönetebilmeleri amacıyla Banka nezdinde ihale yoluyla ve Borsa İstanbul Vadeli İşlem ve Opsiyon Piyasasında TL uzlaşmalı vadeli döviz satışı gerçekleştirileceğini bildirmişti.
Merkez Bankası’nın açtığı TL uzlaşmalı vadeli döviz satım ihalelerinin ilki 29 Aralık 2021’de açılmıştı. 1 ay vadeli ihaleye 74 milyon dolar teklif gelirken, ortalama fiyat 12,74 seviyesinde olmuştu. 3 ay vadeli ihaleye ise 115 milyon dolar teklif gerçekleşmişti. Bu ihalede ortalama fiyat 13,22 olarak kaydedilmişti.
Bu ihalelere gelen talebin kırılımında 1 aylık vadede ihalede oluşan teklifin en düşük ve ortalamasının aynı olması tartışma yaratmış, piyasada ihaleye tek bir kurumun teklif vermiş olabileceği izlenimi uyanmıştı.
3 aylık ihalede de tekliflerin birbirine çok yakın olması nedeniyle teklif veren kurumların sayısının sınırlı olabileceği belirtilmişti.
Kaynaklar, ihalelerdeki talebin sınırlı sayıda büyük işletme tarafından atıldığını teyit ederken, tek bankadan teklif sınırlaması olmaması nedeniyle birden fazla bankadan teklif atıldığını da doğruladı.
TCMB’nin bu nedenle Pazartesi günü bankalara gönderdiği tebligat ile TL Uzlaşmalı Vadeli Döviz Satım İhaleleri’ne katılımı KOBİ’ler ile sınırladığı, teklif miktarını 1 milyon dolara indirdiği ve tek bankadan teklif ile kısıtladığı ifade edildi.
Merkez Bankası’nın getirdiği sınırlamaların önümüzdeki dönemde gevşetilip değiştirilebileceği, talebe bağlı olarak vade, tutar ve ölçek imkanlarını farklılaştırabileceği de vurgulandı.
Merkez Bankası’nın büyük ölçekli şirketlerin şu aşamada acil bir ihtiyacı bulunmadığını düşündüğü, gerektiği taktirde büyük ölçekli işletmeler için bu enstrümanın farklı versiyonlarını devreye alma imkanı bulunduğu da öğrenildi.