En duygusal ve romantik anlarda kulağımızın sesini aradığı piyano, bu özel anlarımızda yanımızda olsun isteriz. Kulakları okşayan sesiyle piyanonun nasıl icat edildiğini merak ediyorsan doğru yerdesin! Peki piyano nasıl icat edildi? Piyanonun icadı ve tarihçesine beraber bakalım!
Piyano icat edilmeden önce sahnede başka enstrümanlar vardı. İlki “Hammered Dulcimer” denilen telli çalgıydı. Ahşap bir kutu üzerine gerilmiş teller küçük tokmaklarla çalınıyordu. Bu fikir piyanonun temelini oluşturacak olan “tel çalınarak ses üretme” fikrini ortaya çıkardı.
Görünüş olarak piyanoya benziyordu çünkü klavyeye sahipti. Ancak tuşlara ne kadar sert bassan da çıkan ses değişmiyordu. Her notanın şiddeti sabitti çünkü sistem tuşa basınca bir telin tırnakla çekilmesine dayanıyordu.
Harpsikord biraz daha geliştirildi ve Klavikord ortaya çıktı. Tuşa basınca bir metal parça tele vuruyor ve bu sayede çalma şiddetine göre sesin yüksekliği değişebiliyordu. Ama bu sefer de ses çok kısıktı. Büyük salonlarda çalmak mümkün değildi.
Piyano fikri ilk kez 1700’lerin başında, İtalyan bir çembalo yapımcısı olan Bartolomeo Cristofori tarafından hayata geçirildi. Cristofori, hem çembalonun güçlü sesini hem de klavikordun hassasiyetini tek bir enstrümanda birleştirmek istedi. Telin üstüne keçe kaplı küçük bir çekiçle vurulan bir sistem tasarladı. Tuşa ne kadar sert basarsan, tel o kadar güçlü vuruluyordu. Tuş bırakıldığında ise bir susturucu sistemiyle ses kesiliyordu. Yani bugünkü piyano sisteminin temeli, aslında 300 yıl önce atılmış oldu.
'Un cimbalo di cipresso di piano e forte'. Yani “Yumuşak ve güçlü sesler çıkaran bir tuşlu çalgı.” Neyse ki sonradan bu isim kısaltıldı: önce fortepiano, sonra sadece piyano olarak kaldı.
Bu sayede tüm teller serbestçe titreşebiliyordu. İlk gösteriminde Johann Sebastian Bach, tiz seslerin zayıf olduğunu söyleyerek biraz burun kıvırdı ama Silbermann geliştirmelere devam etti. Sonunda Bach da piyanoyu benimsedi hatta satışını üstlendi.
Bu yüzden sesleri bugünkünden daha hafifti. Ama yine de Mozart gibi besteciler bu enstrümana bayıldı. Zamanla Fransız mucit Sebastian Erard, mekanizmaya tekrar tekrar hızlı notalar çalabilmeyi sağlayan bir sistem ekledi. Böylece Liszt gibi virtüözler sahnede coştukça coştu!
Sanayi Devrimi ile birlikte piyanolar da güçlendi. Amerikalı yapımcı Alpheus Babcock, metal iskeletli bir piyano yaptı ve teller çok daha fazla gerginlikle çekilebildi. Bu da piyanonun sesini bugünkü dolgun ve güçlü hâline getirdi. Oktav sayısı arttı ve mekanizma sağlamlaştı. Artık evlerden konser salonlarına kadar her yerde piyano var. Her tuşta o uzun tarihi taşıyan bir şeyler hâlâ var aslında...