Bazen gözümüz dalar, elimiz telefona gider ya da rüyamızda beliriverir… Eski sevgiliyi özlemek sanıldığı kadar garip bir şey değil. Beynimizin, duygularımızın ve hatta toplumun bile bunda parmağı var.
Peki her şey bitmiş olmasına rağmen neden onu yanımızda istiyoruz?
Aşk, beyinde tıpkı bir bağımlılık gibi dopamin ve oksitosin salgılatır. Bu iki hormon da mutlu hissettirir ve bizi rahatlatır. İlişki bittiğinde vücut bu maddelere bir süre ihtiyaç duyar. Eski sevgiliyi özlemek bazen gerçekten kimyasal bir yoksunluk gibi çalışır.
Psikolojideki bağlanma kuramına göre duygusal bağlar kolay kolay silinmez. Özellikle bağlanma stilimiz kaygılıysa, bir kayıp yaşandığında özlem ve takıntılı düşünceler daha sık ortaya çıkabilir. Yani sorun sende değil sistemde! Çünkü sistem böyle çalışıyor.
“Rosy retrospection” denilen bir etki var: Beyin geçmişi olduğundan daha toz pembe hatırlamaya meyilli bir yapıya sahip. Kavga ettiğiniz anları değil, birlikte gülüştüğünüz bir sabahı hatırlamak tamamen biyolojik bir durum. Çünkü beynin yapısında hayatta kalma temeli var. Kötü anılar tehlikelidir ama iyi anılar hayatta tutar bizi.
Bir ilişki açık bir şekilde bitmediyse, mesela son konuşma gerçekleşmeden birden bire bittiyse zihin bu boşluğu tamamlamaya çalışır. “Ne oldu da bitti?” sorusu beynin içinde döner durur. Bu yüzden özlem bazen cevap arayışından doğar.
Psikolojiye göre insanlar tekrara bayılır. Her gün mesajlaşmak, birlikte kahve içmek, başından geçen küçük bir olayı hemen anlatmak gibi küçük alışkanlıklar kaybolduğunda beynin içindeki alışılmış düzene aykırı bir şeyler var sinyali çalışır.
Birçok insan eski sevgilisini özlediğini düşündüğünde aslında o kişiyi değil, onunla yaşadığı duygusal atmosferi özlüyor. Mesela yanında daha özgüvenli hissettiğiniz biri olabilir ya da sadece birlikte kahkaha atmak size iyi hissettiriyordu. Araştırmalar da bunu doğruluyor: İnsan beyni, belirli duyguları kişilere sabitler ve o kişi gittikten sonra duyguyu da kaybetmiş gibi hisseder. Ama gerçek şu ki o hisler sadece bir kişiye ait değil, yeniden yaşanabilir şeyler. Sadece şu an yeri boş kalmış olabilir.
Her köşe başında bir film, bir dizi ya da bir şarkı eski aşkları yüceltiyor. “Bir tek sen anladın beni.” cümlesiyle büyüdük neredeyse. Hal böyle olunca ayrılık yaşadığınızda yalnızca duygularınızla değil, o kültürel kodlarla da mücadele ediyorsunuz. Eski sevgiliyi özlemek bazen içinde büyüttüğün bir duygu değil, etrafın pompaladığı bir beklenti olabiliyor. O kişiyle yeniden birleşmen gerektiği gibi hissettirebiliyor. Oysa bu sadece beynin değil, toplumun da bize fısıldadığı bir senaryo.