Mehir Nedir? Mehir Ne Kadar ve Ne Zaman Verilir?

10.04.2025 - 15:43

Mehir kelimesini nikah masası öncesi ya da düğün hazırlıkları sırasında duymuş olabilirsiniz. Ancak ne olduğu, ne zaman verileceği ya da ne kadar olması gerektiği gibi sorular kafanızı karıştırdıysa yalnız değilsiniz. Çünkü İslam hukukuna göre mehri etkileyen pek çok durum var ve bunlar sanıldığından daha karmaşık olabiliyor. Kimi zaman evlenmeden önce verilmesi gerekirken, kimi zaman daha sonra verilmesi de mümkün olabiliyor. Peki mehir nedir ve mehir düğünden önce mi sonra mı verilir? İslam inancına göre mehir ne zaman verilmelidir?

İşte detaylar...

Mehir Nedir? Görseli — Mehir; evlenme sırasında erkeğin kadına vermesi gereken, para, mal veya sağladığı bir menfaat olabilir. Bu hediye, İslam hukukunda doğrudan kadının malı sayılır ve kadın, bu mal üzerinde tamamen söz sahibidir. Ehl-i Sünnet mezheplerinin tamamı mehrin kadının hakkı olduğunu kabul ederken, bazı mezhepler mehir olmadan yapılan nikahları geçersiz saymaktadır.
Dolayısıyla mehir, aynı zamanda hukuki ve dini bir sorumluluktur. Kadının rızasıyla ve evlilik sözleşmesinin bir parçası olarak kararlaştırılan mehir, evlilik kadar ciddi ve bağlayıcıdır.

Mehir Ne Zaman Verilir? Mehir Nikah Öncesi mi Sonrası mı Teslim Edilmelidir? Görseli — Mehirin zamanı, tarafların anlaşmasına göre değişebilir ve iki farklı şekilde karşımıza çıkar: Peşin olarak verilen “mehr-i muaccel” ya da ertelenmiş olan “mehr-i müeccel”. Mehr-i muaccel, nikah sırasında ya da hemen öncesinde ödenen mehir türüdür ve kadın bu mehir ödenmeden kocasının evine gitmeme hakkına sahiptir.
Mehr-i müeccel ise evlilik içinde herhangi bir tarihte ya da boşanma, ölüm gibi durumlarda ödenmesi için ertelenmiş olan mehir türüdür. Eğer tarih belirtilmediyse, nikah sonlandıktan sonra mehir hemen ödenir ve boşanma durumunda bu mehir doğrudan koca tarafından, ölüm durumundaysa mirastan karşılanır.

Mehir Ne Kadar Olmalı? Hangi Mallar Mehir Olarak Verilebilir?

Mehirin konusu, İslam hukukunda geçerli olan her türlü mal olabilir; yani satılması veya kullanılması yasak olmayan her şey mehir sayılabilir. Para, arsa, ev, altın gibi değerli eşyalar mehir olarak belirlenebilirken; alkol veya domuz gibi dinen yasak kabul edilen mallar mehir olamaz. Bu durumda, kadın yine de mehir hakkını kaybetmez ama “mehr-i misil” adı verilen benzer bir mehir üzerinden hak sahibi olur. Mehirin miktarı için üst sınır bulunmazken, alt sınır mezheplere göre değişebilir:

Hanefilere göre on dirhem, Malikilere göre üç dirhem, Şafi ve Hanbeli mezheplerine göre ise herhangi bir alt sınır bulunmaz. Yani mehirin miktarı tamamen tarafların karşılıklı anlaşmasına ve içinde bulundukları mezhep hükümlerine göre belirlenir.

Mehir Hangi Durumda Kesinleşir ve Kadının Hakkı Haline Gelir?

Kadın üç durumda mehrin tamamını almaya hak kazanır: Evlilikte cinsel birleşmenin gerçekleşmesi, tarafların baş başa kaldığı halvet durumu ve eşlerden birinin vefatı. Eğer nikah zifaftan ya da halvetten önce erkek tarafından sonlandırılırsa, kadına mehrin sadece yarısı ödenir. Kadının kusuru sonucu evlilik sona ererse, kadın mehrin tamamını kaybeder. Eğer mehir hiç konuşulmamışsa ve ölüm ya da birleşme olmadan evlilik sonlanmışsa, kadın “müta” adı verilen sembolik bir teselli hediyesiyle yetinmek zorundadır.