İktisatçı Mahfi Eğilmez, “Orta Sınıf Nereye Gitti?” Başlıklı yazı kaleme aldı. Orta sınıfın kaybolmadığını; ‘gösteriş’ tüketimine yöneldiğini belirten Eğilmez, 'Kriz olmasına rağmen AVM'ler neden dolu?' diye düşünenlere yanıtı 'ruj etkisi'yle (lipstick effect) verdi. Peki, 'ruj etkisi' nedir? Mahfi Eğilmez, anlattı.
Sosyal medyada veya çevrenizde en az bu bir kez bu cümleleri duymuşsunuzdur. Ya da bir dolu kafenin önünden geçerken “Kriz varsa nasıl dolu?” diye düşünmüşsünüzdür. İktisatçı Mahfi Eğilmez, tam da bu düşünceye değindi.
Kendi internet sitesinde yazı kaleme alan Eğilmez, şöyle dedi:
“Ne kadar yazıp çizip anlatsak da bazı arkadaşlar ısrarla sormaya devam ediyor: ‘Hocam AVM’ler, kafeler, restoranlar dolu, pahalı cep telefonlarını, saatleri, parfümleri, kılık kıyafeti insanlar kapış kapış alıyor, nerede kriz?’ Gülüyorum “işte tam da orada” diyorum. Anlamıyorlar tabii, arkamdan beni bu sorularıyla alt etmiş olduklarını düşünerek kıs kıs gülüyorlar muhtemelen.”
Bu etki, ekonomik kriz hallerinde tüketicilerin düşük maliyetli lüks mallara olan talebinin artmasıyla açıklanıyor. Eğilmez, ruj etkisine dair şu ifadeleri kullandı:
“Bu tez, ünlü modaevi Estee Lauder’in Yönetim Kurulu Başkanı Leonard Lauder tarafından 2008 kriziyle birlikte ABD’de markalı rujlar, tırnak boyaları, maskara, parfüm gibi kozmetik ürünlerin satışlarında ortaya çıkan artışları gözlemleyerek geliştirilmiş. Özetle belirtmek gerekirse ruj etkisi kavramı ekonomide kriz dönemlerinde tüketicilerin, büyük harcamalardan kısarak, kendisini krizde değilmiş gibi hissettiren, nispeten küçük ama gösterişli harcamalara yönelmesini vurguluyor.”
Eğilmez’in yazısı şöyle devam etti:
“Giderek pahalı hale gelen ve erişilmesi giderek zorlaşan konut satın almak, araba satın almak imkânı olmadığını gören insanlar para biriktirmeyi bir yana bırakarak ellerine geçen parayı bu üç etkinin altında kalarak harcıyorlar. Hatta bu uğurda borç almaya, kredi kullanmaya yöneliyorlar. O nedenle restoranlar, kafeler dolu, pahalı cep telefonları yok satıyor, markalı kozmetik ürünler benzerlerine göre pahalı olmalarına karşın yüksek talep bulabiliyor.”
iyi güzelde sokak röportajında çıkar telefonunu diyen dayıların kafası nasıl basacak buna