İletişim en başta mağara insanlarının duvarlara resimler çizmesiyle başladı. Sonra dumanla haberleşme, alfabe ve günümüzde sosyal medya. İletişimin araçlarının evrimi insanların birbirinden haber alma hızlarını da etkiledi. Bu yazıda size geçmişten bugüne iletişim geçirdiği evrimden bahsettim.
İyi okumalar dilerim.
Günlük hayatta en sık yaptığımız şey hiç kuşkusuz konuşmak, yazışmak ve belki de dinlemektir. Şu an benim bunları yazmam bile sizinle bir iletişim kurma çabam desek yanlış olmaz. İletişim, başkalarıyla kelime, işaret ve bilgi paylaşma sürecidir. İletişim sözlü ya da sözsüzdür. Bazı şeyleri konuşarak anlatabileceğimiz gibi susarak da karşımızdakine anlatabiliriz. İletişim, bildiğimiz şeyleri başkalarına aktarmamızı sağlar. Bu yüzden her insan için önemlidir.
Her gün iletişim kurmak için farklı yollar kullanıyoruz. Örneğin günlük e-postamızdan dinlediğimiz radyoya kadar iletişim süreci her an her saniye devam ediyor. İletişimsiz bir hayat yaşamak imkansız olurdu. Olayları sadece bu yüzden anlıyor ve algılıyoruz. Temel amacımız mesajlarımızı birbirimize net bir şekilde iletmek oluyor. Bunun nedeni çevremizi etkilemek istediğimizden kaynaklanıyor.
Teknoloji iletişim yöntemlerimizi de değiştirdi. İnternet sayesinde artık tek tuşla mesaj gönderebiliyoruz. Bilgisayarlar, cep telefonları, dizüstüler, radyolar iletişim kurmamızı kolaylaştırıyor. 1800'lü yıllardan önce hatta bir süre sonra daha insanlar başkalarından haber almak için günler, haftalar ve aylarca beklemek zorunda kalırdı. Ama artık teknoloji ile bu tür engeller tamamen ortadan kalktı. Ama önceden durum nasıldı ki?
Mağara resimleri insanlar arasında iletişim kurmanın en eski yöntemiydi. İnsanlar bölgelerini işaretlemek ve önemli olayları kayıt altına almak için duvarlara resim çizerdi. Bu resimler genelde mağaraların duvarlarına ve tavanlarına yapılırdı. Fransa'daki Chauvet Mağarası en eski mağara resmine sahiptir. Bu resim MÖ 30.000 civarında yapıldı. Güney Sulawesi, Endonezya ve Romanya'daki Coliboaia Mağarası da en eski mağara resimlerine sahiptir.
Balıkesir'in Dursunbey ilçesinde bulunan mağara resimleri arkeologlar tarafından bulundu ve tarihi yaklaşık 8000 yıl öncesine dayanıyor. Baltalıin Mağarası'nda bulunan resimlerde bir geyik avının tasvir edildiği görülüyor. Resimlerde dikkat çeken nokta ise avcı insanlar tarafından yapılan bir tuzak ve hayvan sürüsünün bu tuzağa çekilmesi. İlginç olmasının nedeni daha önce böyle bir tasvirin görülmemiş olması. Semboller gelene kadar bunlarla idare etmiş olmalılar.
MÖ 10.000'de insanlar mesajları iletmek için farklı işaretler ve semboller kullandı. Başlangıçta kayalara çizilen resimler kullanılırken daha sonra, fikirleri veya kavramları sunmak için grafik semboller kullanıldı. Çinliler iletişim için karakterler yarattı. En sonunda ise alfabeler yaratıldı. Alfabeden sonra iletişimin gelişimi elbette daha kolay oldu.
Dünyanın o en eski sembollerini bi' düşünsenize. Bize resimlerle bir hikayeyi ya da olanı anlatıyor. Tıpkı günümüzdeki Whatsapp emojileri gibi... Şu anda kullandığımız emojiler aslında köklü bir geçmişe dayanıyor. Geçmişten ilham alan bir tasarımcı ilk emojileri araştırma işine koyuluyor ve dünyanın birçok bölgesinden pek çok tasvir ortaya çıkarıyor. Symbolikon Dijital Ansiklopedisi adını verdiği projede üç yıl boyunca dijital bir internet sitesinde görünen 650’den fazla sembolü buluyor. İçlerinde Mayalar, eski Mısırlılar ve Aztekler gibi eski ve köklü geçmişe sahip medeniyetler ve Yeni Zelanda’daki Maori ile Kuzey’deki Lakota Sioux gibi günümüz yerli topluluklarında çizilmiş yüzlerce antik sembol var.
Tabii insanlık sonraki zamanlarda dumanla haberleşmeyi de keşfetti ama eminim bu da uzun sürmüştür. Çoğunlukla Çin'de ve Kızılderililer arasında kullanılan dumanla haberleşme muhafızlar arasında iletişim kurmak için tercih ediliyordu. Muhafızlar dumanları Çin Seddi'ne haber salmak için kullanmıştı.
Güvercinler yön duygularıyla iyi bilinirdi. Uzun mesafeler kat ettikten sonra bile evlerini buldukları biliniyordu. Yollarını dünyanın manyetik alanını ve hava moleküllerinin durumunu dikkate alarak buluyorlardı. İnsanlar eskiden alıcıya uçacaklarını umarak boyunlarına küçük kağıtlar yapıştırırlardı. Böylece temel mesajları taşıdılar ve iletişimin evrimine yardımcı oldular. Bilinen en eski posta güvercini kullanımı MÖ 1200 yıllarına, Antik Mısır'a kadar ulaşır. 2. Dünya Savaşı sırasında dahi haber ulaştırmayı başaran güvercinlere madalya verilmiştir.
Artan farkındalıkla birlikte insanlar kurye hizmetlerini kullanmaya başladı. Mektuplar posta servisleri aracılığıyla bir kişiden diğerine teslim edildi. Bu sistemler Hindistan, Çin, İran ve Roma'da örgütlendi. Bir Fransız olan De Valyer, 1653'te bir posta sistemi başlattı. Posta kutularının kullanımı ve mektupların teslimi bu sistem üzerinden yapıldı.
İlk matbaa sistemi 1440 yılında Alman Johannes Gutenberg tarafından icat edildiğinden bu yana gazeteler hâlâ kullanılan geniş bir iletişim biçimidir ve her gün bir gazete dağıtımı mutlaka vardır. Bu gazeteler, yazılı haberler ve ayrıca gerçekleşen diğer önemli ulusal olayları sunar. Gün geçtikçe gazetelerin varlığı haberleşme şeklimizi ve hızımızı etkiledi. Gazete daha fazla ilgi görmeye başladı ve iletişimi sonsuza dek değiştirdi.
Basılı medyanın ortaya çıkmasıyla radyolar da iletişimdeki yerini aldı. Radyolar insanlar için bir haber kaynağı olduğu kadar eğlence kaynağıdır. Etkisi azalmış gibi görülse de radyolar hala cep telefonlarında, araba sistemlerinde kuruludur. Bir zamanların çok önemli bir iletişim aracı şimdilik arabalarımızda bize ses oluyor.
Metin mesajları gönderen ilk elektrik iletişim sistemine telgraf adı verildi. Mektup göndermek ve cevap beklemek için enerji ve sabır gerektiriyordu. Ee tabii bir de teknoloji. Metin mesajlarını yazılı mesajlardan daha hızlı göndermek için telgraf icat edildi ve dünya çapında bilgi gönderilmesine yardımcı oldu.
İlk telefon 1876'da Alexander Graham Bell tarafından icat edildi. Buluşundan sonraki 50 yıl içinde telefonlar her evin ve ofisin önemli bir parçası haline geldi. Cihazlar insan sesini sinyallere iletti. Bu sinyaller daha sonra kablolar aracılığıyla iletildi. Sabit telefon hizmeti ise 1900'lerde başladı. İnsanlar uzun mesafeler boyunca aramalarda saatlerce konuşabilir hale geldiler. 1973 yılında cep telefonları tanıtıldı ve iletişim modu tamamen değiştirildi.
Bugün bile televizyonlar harika bir eğlence kaynağıdır. İlk televizyon 1923 yılında İngiltere'de icat edildi. 2. Dünya Savaşı'ndan sonra icat edilen televizyonlar sadece siyah beyaz resimler gösteriyordu. Ancak ilerlemeyle birlikte ekrana renkler de eklendi.
Web dünyası insanları birbirine yaklaştırdı. Tim Berners-Lee 1990 yılında World Wide Web'i icat etti. Bugün internet sayesinde dünyanın her yerinde her şeyi arayabiliriz. Günümüzde hayatımızın, işimizin ve eğitimimizin her küçük etkinliği internet kullanımını içermektedir. Bütün bilgilerimiz büyük bir internet aleminin içinde. İnternetle beraber doğal olarak iletişimimiz de zirveye çıktı.
İnsanlar artık tüm yaşam olaylarını sosyal medyada paylaşıyorlar. Sosyal medya platformları, insanların internetteki resimleri, videoları ve hemen hemen her şeyi paylaşmasına yardımcı oluyor. Akıllı telefonlar ise bunu daha kolay hale getirdi. Sosyal medya, iletişim kurma biçimimizde devrim yarattı. Diğer insanların ne yaptığını artık sosyal medya profillerinden görebiliriz. Uzakta yaşayan arkadaşlarınızı kontrol etmek artık çok kolay.
Hatırlıyor musunuz eskiden birbirimize telefonla çağrı atarak haberleşiyorduk. Şimdi istediğimiz yerden mesaj atabiliyoruz. İletişim evrimleşti ama iletişim kolaylaştı mı? Siz ne düşünüyorsunuz? Yorumlarınızı bekliyorum.
Öğrendiğimiz iyi oldu seçimden sonra sonuca göre bu dönemlere türkiye geri dönebilir…