#5 Damat kaçırmak mı? Yok artık! 😱
#5 Damat kaçırmak mı? Yok artık! 😱
Standart bir sözlük tanımına göre anaerkil, bir ailenin, grubun ya da ülkenin bir maderşahi yani aile reisi sayılan kadın tarafından yönetilmesine verilen addır. Antropologlar ve feministler, ana soylu sistem de dahil olmak üzere kadın toplumları için daha spesifik sınıflandırmalarda da bulunmuşlardır. Bu sistem yalnızca annenin soyundan gelen soyun izini sürmekle kalmaz aynı zamanda bu sistemde kişi mülkiyetini kadın soyundan miras alır. Amazonlar muhtemelen en yaygın olarak bilinen anaerkil toplumlardır. Tabii işin aslı dünyada anaerkil olarak yönetilen çok az toplum vardır.
Haydi gelin sizinle bu topluluklar kimlermiş ve nasıl yönetiliyorlarmış hep birlikte öğrenelim:
Bu topluluk Tibet sınırı yakınlarındaki Yunnan ve Sichuan eyaletlerinde yaşamaktadır. Dünyanın belki de en ünlü anaerkil toplumudurlar. Çin hükumeti onları resmi olarak Naxi olarak da bilinen başka bir azınlık grup olarak tanımlamış olsa da bu iki topluluk arasında hem kültürel hem de dil bakımından farklılıklar vardır.
Soyları baba tarafından değil anne tarafından geçer. Miras ve mülkiyet dağılımı da aynı şekilde anne tarafına bağlıdır. Mosuo kadınları genellikle ticaretle uğraşılar. Erkekler ise politikayla ilgilenirler. Çocuklar anne evinde büyütülür ve annelerinin soyadlarını alırlar.
Çocuklar her zaman annenin bakımında olduğu için çocuk yetiştirmede babalar çok az rol oynarlar. Hatta bazı durumlarda babanın kimliği bile belirsizdir.
Dört milyon nüfusuyla Endonezya'da bulunan Minangkabau günümüzde bilinen en büyük anaerkil toplumdur. Minangkabaular annenin toplumdaki en önemli kişi olduğunu düşünürler ve bundan dolayı da mülkiyet anneden kızına geçer.
Her iki biyolojik cinsiyette bu güç dağılımın onları eşit şekilde yaşattığına inanırlar. Her evli kadının evinde kendisi için ayrıca uyuyabileceği bir yer bulunur. Erkekler eşleriyle uyuyabilirler ama her sabah erkenden annelerinin evlerine gidip kahvaltı hazırlamakla yükümlülerdir. 10 yaşından itibaren erkekler ailelerinin evlerinden ayrılır ve dini öğretileri öğrenebilecekleri evlere yerleştirilirler.
Büyük bir çoğunluğu Gana'da yaşayan Akan toplumunda kişinin tüm kimliği, aidiyeti, mirası, serveti ve annesine bağlıdır. Ayrıca politikaya da sadece kadınlar girebilir. Çoğu zaman erkekten yalnızca kendi ailesine değil, kadın akrabalarına da destek olması beklenir.
Bribri, Kosta Rika'nın Limón eyaletindeki Talamanca kantonunda yaşayan 13 bin kişilik bir yerli gruptur. Diğer birçok anaerkil toplum gibi Bribri de klanla sistemine yaşamaktadır. Her klan geniş bir aileden oluşur ve bu klanlar anne ya da kadınlar tarafından belirlenir. Toprağı ya da mülkiyeti miras alabilenler yalnızca kadınlardır. Kadınlara aynı zamanda kutsal Bribri ritüellerinde kullanılan kakaoyu hazırlama hakkı da verilmiştir.
Fotoğraf kaynağı: Wikimedia Commons
Kuzey doğu Hindistan'ın Meghalaya eyaletinde yaşayan Khasilere çok benzerler. Garo toplumunda da kişinin mülkiyeti ve siyasi hakları anneden kıza aktarılır. Ayrıca sadece ailenin en küçük kızı annesinin mülkünü miras alabilir. Bununla birlikte, Akan'a çok benzer olarak toplum ana soyludur fakat anaerkil değildir. Yani erkekler toplumu ve mülkiyeti yönetirler.
Fotoğraf kaynağı: Wikimedia Commons
Garo kültüründe damat adayının evlilik teklifinden kaçması ve gelinin ailesinin onu 'yakalaması' gerekir. Gelinin evlilikten kaçan damadı köyüne geri getirmesi beklenir. Gelin pes edene ya da damat teklifini kabul edene kadar bu durum sürekli tekrarlanır. Genellikle kadının ona hizmet edeceğini söylemesiyle nihayete erer. Evlendiklerinde kadının ailesinin evinde yaşarlar.
Nagovisi, Gine'nin batısında bir ada olan Güney Bougainville'de yaşayan bir topluluktur. Nagovisi kadınları genelde toplumun liderlik görevini üstlenmişlerdir.
Evlilik bir kurum olarak görülmez. Çiftler birbirlerine yardım ederler, birlikte yaşarlar ve erkekler kadınlara işlerde yardım ederler. Evliliğin kurumdan çok niyet ve sözlere dayalı olduğuna inanırlar.
insan turunun sevdigim yani bu. cok esnek, cok farkli yasam sekillerini sosyal duzenleri benimseyebiliyor. sosyal duzenin bu kadar farkli organize olabildigi baska bir tur goremezsiniz, orca surulerinin erkek lideri yada sempazelerin disi bir reisi olmaz. insan gezgendeki tek sosyal canli degil, buyuk ve kompleks sosyal duzene sahip tek canlida degil ama bunu esnek sekilde sartlara gore farkli uygulayan, adapte edebilen tek tur.
Ataerkil toplumun esitlikle bagdasmamasi elestirip, anaerkil toplumun savunulmasi ikiyuzlulugu...
Konuyla ilgilenenler varsa Bertrand Russel ın 'Evlilik ve Ahlak’ kitapını kesinilikler öneririm