Dünyada dolar yükseliş trendinde. Türkiye'de de bu durum kırılganlıklar üzerinde kırıcı olmaya başladı. Yani geçen yılın son aylarında yaşanan kur atakları, ardından gelen enflasyondaki tırmanış ve daha bir çok seçenek Türkiye ekonomisine yönelik olumsuzlukları artıyor. Bu bağlamda kuru engellemek için çeşitli önlemler alınıyor ama ne kadar ekonomi teorisine uygun kısmı ise tartışılır.
Döviz tarafını kontrol etmek için devreye alınan önlemler büyük ölçüde bankalara yönelik oluyor. Düzenlemeler ile ekonomi yönetiminin bankalara verdiği mesajı bankacılık ve finans uzmanı Erol Taşdelen şöyle görüyor:
Dolarizasyonun önüne geçmek için sen de çaba göster, yoksa bunun için seni cezalandırırım.
Dövize yönelik talebi engellemek için bankalar üzerinde baskının arttığı iddiaları her geçen gün yeni düzenlemeler ya da müdahaleleri ile kendini gösteriyor. Dövize olan talep arttıkça baskının devam edeceğini söyleyen Taşdelen, bunun ise henüz adı konmamış bir ‘sermaye kontrolü' olduğunu iletiyor.
Yapılan düzenlemeler neler mi?
Sözcü haberine göre, Erol Taşdelen, mevduat yapısının döviz ağırlıklı olmasının bankaların da işine gelmediğini söylerken, aktif ve pasif dengelerinin tutmasında zorluklar olduğunu söyledi.
BDDK verilerine göre 29 Nisan ile biten haftada 6,1 trilyon TL olan toplam mevduatın yüzde 60,69'luk kısmının yani 3,7 trilyon TL'nin yabancı para mevduatlardan oluştuğu görüldü. KKM'de biriken 810,3 milyar TL'nin de dövize endeksli olduğu düşünüldüğünde dolarizasyon oranı yüzde 73,90 seviyesine çıkıyor.
CDS oranı denilen ülkenin kredi risk primi olan yani kısaca borcunu ödeme gücünü yansıtan oranın yükselmesi ile bankaların yurt dışı borçlanma maliyetlerinin de artığı görülürken, Taşdelen, şöyle söyledi:
Bankalar dışında büyük firmaların da yurt dışı kaynaklı kredi kullandığı düşünüldüğünde risk priminin 700'ü aşması durumu daha da zorlaştırıyor. Enflasyon, TL değer kaybı, faiz oranlarının aynı anda artması düşünüldüğünde ki bu ancak bir ülke için kriz ortamında olur CDS oranının niçin arttığını sorgulamak yanlış olur.