Kurban Kesmek Farz mıdır? Kimler Kurban Kesmekle Yükümlüdür ve Dinen Hükmü Nedir?

08.06.2024 - 14:23

Tüm Müslüman aleminin heyecan ve coşkuyla beklediği Kurban Bayramı'na sayılı günler kaldı. Bu yıl, Kurban Bayramı'nın coşkusu bu yıl 15 Haziran Cumartesi gününe denk gelen arife gününden itibaren başlayacak. Kurban Bayramı'nın 1. gününe denk gelen 16 Haziran Pazar gününden itibaren yerine getirilecek olan kurban ibadeti ise 19 Haziran Çarşamba gününe kadar gerçekleştirilebilecek. Peki, Diyanet İşleri Başkanlığına göre kimler kurban kesmelidir? Kurban ibadetinin hükmü nedir?

İşte, kurban ibadetinin yükümlülükleri ve dini dayanağı...

Kurban Ne Demektir? Kurban Bayramında Kesilen Kurbana Ne Ad Verilir?

Kurban, 'Allah'a yaklaşmaya vesile olan şey' anlamına gelmektedir. Kurban dini bir terim olarak ele alındığında ise Allah'a yaklaşmak anlamının yanında; Allah'ın rızasına kavuşmak için, belirli şartları taşıyan hayvanı usulünce kesmeyi ve yine aynı amaçla kesilen hayvanı ifade eder.

Kurban Bayramı'nda kesilen kurbana ise 'udhiyye' denir. Kişinin hacda kestiği kurban 'hedy' olarak adlandırılır.

Kurban Kesmek Farz mı?

Dini referanslar, alimler, din bilimciler ve kaynaklara göre kurban ibadeti farz değildir. Kurban kesmek, geleneksel fıkha göre çeşitli mezheplerde sünnet veya vacip olarak yer alan bir ibadettir.

Toplumumuzda ise kurban ibadeti farz bir ibadet gibi algılanmaktadır. Mali bir ibadet olan kurban kesmek, dinen zengin sayılabilecek kimseler tarafından yapılmalıdır. Kurban kesecek kişinin, kurban ibadetini yerine getirebilmek için mali açıdan zekat verecek ve hacca gidecek nitelikle olmasının gerektiği belirtilebilir.

Kimler Kurban Kesmekle Yükümlüdür?

Mali bir ibadet olan kurban ibadeti; akıl sağlığı yerinde, ergen olmuş, dinen zengin sayılacak kadar mal varlığı bulunan ve mukim olan her Müslüman tarafından yerine getirilmelidir.

Kurban ibadetini yerine getirecek kişinin mal varlığı ise Diyanet İşleri Yüksek Kurulu tarafından şu şekilde ifade edilmiştir:

Temel ihtiyaçlarından ve borcundan başka 80.18 gram altın veya değerinde para ya da eşyaya sahip olan kimselerin kurban kesmesi gerekir (Mevsılî, el-İhtiyâr, IV, 252-256; İbn Âbidîn, Reddü’l-muhtâr, IX, 452-453)

Bu bilgilerin yanı sıra 'Kurban mükellefiyeti için aranan nisabın üzerinden, zekatın aksine bir geçmesi şart değildir.' ifadelerine yer verilmiştir.

Kurban İbadetinin Dini Dayanağı Nedir?

Kurban ibadetinin, meşru bir ibadet olduğuna dair deliller Kur'an-ı Kerim'de mevcuttur. Kurban ibadetine dair bir delil niteliğinde olan Saffat Suresi'nde Hz. İbrahim'in oğlu Hz. İsmail'in yerine kurbanın, Allah tarafından fidye (kurban) olarak verildiği ifade edilmiştir.

Saffat Suresi (37) 107. Ayet'in Diyanet Vakfı Meali şu şekildedir:

Biz, oğluna bedel ona büyük bir kurban verdik. Geriden gelecekler arasında ona (iyi bir nam) bıraktık: İbrahim'e selam! dedik. Biz iyileri böyle mükâfatlandırırız. Çünkü o, bizim mümin kullarımızdandır.

Rivayetlere göre Hz. Muhammed (S.A.S.) de kurban ibadetini kabul etmiş ve bizzat kendisi de kurban kesmiştir. Hadis kaynaklarında bulunan rivayetlere göre vefat edinceye kadar her yıl kurban kestiği bilinen Hz. Peygamber (s.a.s.),

Kurban Bayramı'nda yapılan kurban kesme ibadetinin Allah katında en sevimli ibadet olduğuna değinmiş ve kurbanın kesilir kesilmez Allah katında makbul olacağını ve kurban edilen hayvanın boynuzu, tırnağı da dahil olmak üzere her şeyinin kişinin hayır hanesine yazılacağını açıklamıştır. Bu ibadetin Allah rızası için yapılmasını da tavsiye etmiştir (Tirmizî, Edâhî, 1; İbn Mâce, Edâhî, 3).

Kur'an-ı Kerim'de Kurban: Kurban Kesmek ile İlgili Ayetler

Kurban ibadetinin meşruiyetine işaret eden diğer ayetler ise şu şekildedir:

'Kendilerine rızık olarak verdiği kurbanlık hayvanlar üzerine belirli günlerde Allah’ın adını ansınlar. Artık onlardan siz de yiyin, yoksula fakire de yedirin.' (Hac, 22/28)

'Her ümmet için, Allah’ın kendilerine rızık olarak verdiği hayvanlar üzerine ismini ansınlar diye kurban kesmeyi meşru kıldık.' (Hac, 22/34)

'Kurbanlık büyükbaş hayvanları da sizin için Allah’ın dininin nişanelerinden kıldık. Sizin için onlarda hayır vardır. Onlar saf saf sıralanmış dururken kurban edeceğinizde üzerlerine Allah’ın adını anın. Yanları üzerlerine düşüp canları çıkınca onlardan yiyin, istemeyen fakire de istemek zorunda kalan fakire de yedirin. Şükredesiniz diye onları böylece sizin hizmetinize verdik. Onların etleri ve kanları asla Allah’a ulaşmaz. Allah’a ulaşacak olan ancak, sizin O’nun için yaptığınız, gösterişten uzak amel ve ibadettir.' (Hac, 22/36-37)

Kur'an'-ı Kerim'de yer alan bu ayetlerde sözü geçen hayvan kesiminin, et ihtiyacını temin etmek için değil de ibadet amaçlı olduğu açıkça ifade edilmiştir.

Kurban Vekaleti Nedir?

Kurban ibadetini gerçekleştirmek isteyen fakat, kurbanı bizzat kesemeyecek olan kişiler vekalet yoluyla bir başkasına kestirebilirler. Kurban ve zekat gibi mali yapılan ibadetlerde vekalet verilebilir.

Vekalet verecek kişinin de alacak kişinin de dikkat etmesi gereken bazı kurallar bulunur. Kurban vekaleti verirken söylenen sözler ve vekaletin verileceği kişi konusunda dikkatli olmak önemlidir.

Dilerseniz, kurban vekaleti hakkında detaylı bilgi almak için içeriğimize göz atabilirsiniz. 👇