Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın açıkladığı; TL mevduata 'kur farkı' ekonomistlere göre örtülü bir faiz artışı. Düzenlemenin ayrıntılarının önemli olduğunu kaydeden ekonomistler, adımın kurdaki köpüğün bir kısmını alacağını söyledi.
Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın açıkladığı; TL mevduata 'kur farkı' ekonomistlere göre örtülü bir faiz artışı. Düzenlemenin ayrıntılarının önemli olduğunu kaydeden ekonomistler, adımın kurdaki köpüğün bir kısmını alacağını söyledi.
Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın faiz indiriminde ısrarcı olması ve Kuran'dan örnek vererek 'nas' vurgusu piyasalarda faiz artışının örtülü yapılıyor olma ihtimalini düşündürdü.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Kabine toplantısının ardından yaptığı açıklamada “Tasarruflarını değerlendirirken kurdaki yükselişten kaynaklanan kaygılarını gidermek isteyen vatandaşlarımıza yeni bir finansal alternatif sunuyoruz. Bundan sonra hiçbir vatandaşımızın 'kur daha yüksek olacak' diye mevduatını Türk lirasından dövize geçirmesine ihtiyaç kalmayacak. Bu yeni araç şöyle işleyecektir; insanlarımızın bankadaki TL varlığını, mevduat kazancı kur artışından yüksekse bu getiriyi elde edecek. Kur getirisi mevduat kazancının üstünde ise aradaki fark doğrudan vatandaşımıza ödenecek. Bu kazanç stopaj vergisinden muaf tutulacak” diye açıkladı.
Dün akşam açıklanan yeni finansal araçlardan en çok tartışılan kur garantili TL mevduat oldu. Ekonomistler bu ürünün 'örtülü faiz' artışı olduğu konusunda kesin konuşuyorlar.
Dünya Gazetesi haberine göre, Bilkent Üniversitesi Ekonomi Bölümü Öğretim Üyesi Burcu Aydın Özüdoğru yaptığı değerlendirmede “Cumhurbaşkanı tarafından açıklanan TL mevduatlara ödenecek olan faiz oranıyla döviz getirisi arasındaki fark, piyasa tarafından örtülü faiz artışı olarak değerlendirildi. Paranın değeri olarak görülen faizin artmasıyla da açıklama sonrası TL’de hızlı bir değer artışı oldu. Mevduata ödenecek bu dolaylı faiz artışının maliyetini Hazine üstlenecek olarak anlıyoruz. Hazine bu yükü vergi gelirleriyle mi karşılar, ilave borçlanmayla mı, yoksa Merkez Bankası tarafından para basarak mı? Her üç seçeneğin de maliyeti yüksek olur. Yine açıklamada ihracatçılara Merkez Bankası aracılığı ile ileri vadeli kur fiyatı verileceği ve kur farkının da ihracatçılara ödeneceği açıklandı. Bu açıklamadan Merkez Bankası’nın ihracatçılara piyasadaki forward fiyatlarının altında kur fiyatı vereceğini anlıyoruz. Bu da dolaylı olarak ihracatçılara verilen bir sübvansiyondur” diye konuştu.
Reuters'a konuşan Monex Europe'tan döviz kuru analisti Ima Sammani, 'Erdoğan'ın tasarrufları kur dalgalanmalarından koruyacak yeni önlemler açıklaması iyimserliğe yol açtı. Erdoğan Haziran 2023'teki seçimler öncesinde kısa vadeli siyasal istikrar sağlamaya çalışıyor gibi gözüküyor' dedi ve ekledi:
Adımlar piyasaları şimdilik sakinleştirse de TL'nin hâlâ bir yıl önce hayal edilemeyecek seviyelerde. TL'nin geçen yılki seviyelerine geri dönmesi için ise Merkez Bankası'nın adım atması gerekiyor.
Reuters'a konuşan bir başka uzman döviz alım satım şirketi Tempus'un başkan yardımcısı John Doyle, 'TL'de bugün yaşanan hareketlilik devasa olsa da biraz daha geniş zaman aralığına baktığımızda TL'nin değeri Perşembe günkü seviyelerde. Hükümet bu planı nasıl uygulayacağını henüz açıklamadı' dedi.
Ekonomist Prof. Dr. Burak Arzova, 'Örtülü faiz artırımıdır. Bunun başka adı yoktur' dedi.
Mahfi Eğilmez bunun dolaylı bir faiz artışı olduğunu belirtti, 'Kur % 40 artmış, faiz % 14 ise aradaki 26 puan ödenecek. Ve bunun adı faiz olmayacak. Müthiş' dedi.
Stockholm Institute'tan Erik Meyersson, bu programın döviz riskinin kamu bütçesi ve vergi mükellefleri tarafından üstlenilmesi anlamına geldiğini söyledi. Meyersson, Türkiye'nin risk priminin gelişmekte olan diğer ülkelerle farkının 2012'den beri en yüksek seviyede olduğunu paylaştı.
Kadir Has Üniversitesi'nden Prof. Dr. Erinç Yeldan, bu durumda faizin yine piyasa koşullarında belirlendiğini belirtti ve TCMB'nin faiz indirimlerinin neden yapıldığını sordu.
Bilkent Üniversitesi'nden Refet Gürkaynak, 'Adına faiz artışı denmeyerek epik faiz artışı yapıldı' dedi ve 'Merkez Bankası %14 ile para vermeye devam edecekse bu da işe yaramaz. Temel iktisat ile kavgaya girip bütün ülkenin kafasını gözünü yardırdılar' yorumunda bulundu.
Eski Merkez Bankası Başekonomisti ve Bilkent Üniversitesi'nden Prof. Dr. Hakan Kara da son yıllarda dövizle borçlanma, Merkez Bankası'nın rezerv satışları ve ödeme garantileri ile hükümetin kur riskini üstlendiğini hatırlattıktan sonra 'Listeye dövize endeksli mevduat ve ihracatçıya ileri vadeli kurun eklenmesiyle kamu kesimi yakın tarihin en dolarize bilançosuna sahip oldu' ifadelerini kullandı.