Japonya, dışarıdan bakıldığında robot teknolojisi, yapay zeka, otomotiv ve pop kültürüyle “geleceğin ülkesi” gibi görünse de, toplumsal cinsiyet eşitliği söz konusu olduğunda şaşırtıcı biçimde geride kalmış bir ülke. Havalı şehir ışıklarının ardındaki Japonya gerçeğini beraber inceleyelim. 👇
Geleneksel “ie” (aile) sistemi, yüzyıllardır erkeği ailenin reisi, kadını ise evin ve çocukların bakımından sorumlu kişi olarak konumlandırdı. Bu anlayış, modernleşmeye rağmen büyük ölçüde değişmedi. Kadınların çalışma hayatına katılımı artsa bile, “evlendikten sonra işi bırakmak” hala toplumda yaygın bir beklenti.
İş dünyasında ise tablo daha da çarpıcı: Japonya, Dünya Ekonomik Forumu’nun 2024 Cinsiyet Eşitliği Raporu’nda 146 ülke arasında 125. sırada yer aldı. Kadın CEO oranı yok denecek kadar az, meclisteki kadın milletvekili oranıysa yalnızca yüzde 10 civarında. Kadınlar aynı işi yapsalar bile erkeklerden ortalama %25 daha az kazanıyor.
Toplu taşımada kadınlara yönelik taciz (chikan) öylesine yaygın ki, metro sisteminde kadınlara özel vagonlar oluşturuldu. Popüler kültürde ise kadınlar sık sık ya aşırı masum “idol” figürleriyle ya da fetişize edilmiş karakterlerle temsil ediliyor; bu da kadınları birer birey olarak değil, “obje” olarak göstermeye devam ediyor.
Ayrıca, manga ve anime endüstrisinde çalışan birçok kadın çizer, sektördeki erkek egemenliği ve taciz kültüründen yakınıyor. Erkekler tarafından yaratılan kadın karakterlerin nasıl “satacağı” ön planda tutuluyor; kadınların kendi deneyimlerini anlatma alanı çok kısıtlı kalıyor. Japonya teknolojide 21. yüzyılda yaşıyor olabilir ama toplumsal cinsiyet eşitliği konusunda hala 20. yüzyılın gölgesinden çıkabilmiş değil...
Hahaha küçük bir şaka, kadınlar erkeklerle aynı işi yapsa da aşağı bir maaş alıyormus sjsjsj