Otomobiller hayatımızın vazgeçilmez bir parçası. Kimilerimizin ihtiyacı, kimilerimizin ise en büyük tutkusu. Otomobillerle bu kadar içli dışlı iken, kullandığınız otomobilin markasının adının aslında ne anlama geldiğini hiç düşündünüz mü? Sizleri, Doç. Dr. Kerim Demirci'nin ''Oksford'un Öküzü'' isimli kitabından derlediğimiz şaşırtıcı içeriğimizle baş başa bırakıyoruz. Bakalım kullandığımız otomobil markaları ne anlama geliyormuş?
'Audi'nin anlamı Latince 'dinle, işit' demekmiş.
Japoncada hon kelimesi 'orijinal' demekmiş da ise pirinç tarlası. İkisi birleşmiş ve 'orijinal pirinç' tarlası anlamındaki 'Honda' kelimesi oluşmuş. İnsanlar bunu soylarının adı olarak kullanmışlar. Firmanın kurucusu Soichiro beyefendi de Honda olan soyadını firma adı yapmış.
İnternette yazılanlara bakılırsa Alman markası Porsche’nin ismi firmanın kurucusunun soyadından kaynaklanıyor. Almancaya Slav dillerindeki 'Boris' isminden geçmiş. Lakin Slavlar da bunu muhtemelen Kıpçak Türkçesindeki 'börü' (kurt) kelimesinden almışlar. Bazılarıysa Porsche ismini Hint-Avrupa kökenli 'pars/bars' kelimesine dayandırmakta.
Madem kökende bir netlik yok biz Türkçe 'börü' kelimesinde karar kılalım. 'Porsche' markası bizim değil ise de ismi bizden olsun, nasıl fikir?
Bir Kore firmasının ismi olan 'Hyundai' kelimesine gelince o da Korecede 'modernite, modernlik' vs. demekmiş.
Japon otomobil firması 'Nissan'ın ismi 'Nihon' (Japon) ve 'Sangyo' (endüstriler) kelimelerinin birleşmesinden meydana gelmiş. Nissan firmasının adıyla bizim nisan ayının bir bağlantısı yok. Ay ismi olan 'nisan' ismi Akadca olup 'taze ürün, turfanda mahsul' anlamlarında.
BMW markasının ismi 'Bayerische Motoren Werke 'kelimelerinin kısaltmasıdır. Kelime kelime çevirisini yapacak olursak 'Bavyera Motor İşleri' anlamı taşıyor. Buna 'Bavyera Motor Sanayii' demek de mümkün.
Dünyanın Alman menşeli en meşhur otomobil firması 'Mercedes'in ismi Fransızca'da 'teşekkür etmek' olarak bildiğimiz 'mersi' (merci mercy) kelimesiyle aynı kökten geliyor. Avrupa dillerinde farklı versiyonları olan kelimenin 'nezaket, zarafet, merhamet, teşekkür 'vs. anlamları var. İnsanların çoğu bu ismi yalnızca Alman firma ile özdeşleştirse de bilhassa İspanyol kökenli vatandaşlar 'Mercedes' kelimesini yukarıdaki saydığımız kelimelerin çoğul anlamıyla kadın ismi olarak kullanmakta.
Volvo İskandinav markası. 'Volvo' daha çok ağır iş makineleri üreten İsveç kökenli bir firma. Latince 'volvere' (yuvarlanma) kelimesinin çekimli hali olan 'Volvo' anlam itibariyle 'dönüyorum, yuvarlanıyorum' vs. demek. Yuvarlanma anlamındaki bir kelimenin firma adı olarak kullanılması işleme,
'çalışma, durmama' gibi çağrışımlarla yapılmış olması gerekir.
'Volkswagen' kelime olarak 'halkın arabası' anlamına geliyor. Volk 'halk, avam, sıradan, ahali', wagen 'araba, taşıyıcı'. Trende lokomotifin arkasına dizilen bölüm olarak bildiğimiz 'vagon' da 'wagen' ile aynı köktendir. Arabaların 'halk için' olmasından dolayı Honda firmasının ürettiği 'Civic' de 'halk' demektir. 'Sivil' kelimesiyle aynı kökten geliyor. Kelimeye geri dönersek 'volk' kelimesi 'folklor' (halkbilim) kelimesindeki folk ile aynıdır.
Kesin olmamakla birlikte 'Toyota' kelimesinin 'toyo' kısmı 'bereketli, bol' anlamına geliyormuş, 'ta' kısmı ise 'pirinç' demekmiş. Bu etimoloji doğruysa 'Toyota' firmasının kelime anlamı 'bereketli pirinç' oluyor. Pirinç ne kadar bereketliymiş ki Honda ve Toyota gibi iki dünya markası çıkarmış!
'Mitsubishi' kelimesi Japonca 'mitsu' (üç) ve 'bishi', 'su kestanesi' veya 'boğa dikeni' kelimelerinden geliyor. Bu bitkinin üç meyvesi şeklen eşkenar dörtgen oluşturduğundan şekle binaen 'Mitsubishi' kelimesi zamanla üç 'elmas' anlamına gelmiş. Firmanın amblemine bakılınca bu üçlü yapı görülüyor.
'Suzuki' ve 'Isuzu' Japonca. İkisinin de 'suzu' tarafı 'çan, zil' demek. 'Suzuki'nin anlamı çan ağacı. 'Isuzu' ise 'elli çan, elli zil' demekmiş. Bu kelimeler firma kurucularının soyadı olunca firmanın da ismi olmuşlar.
Mercedes, ismi Mercédès Jellinek'ten geliyor. 1900 yılının başında Fransa'nın Nice şehrinde yaşayan Avusturyalı bir iş adamının (Emil Jellinek) kızı olur kendisi. Daimler Benz o dönemlerde maddi zorluk içine girer ve bu iş adami Emil Jellinek, Benz ailesine bir teklif yapar. Markanın başına kızının ismi Mercedes'i getirirlerse, maddi destek sağlayacaktir. Benz ailesi bunu kabul eder ve markanın ismi Mercedes-Benz olarak tescillenir. Mercédès 39 yaşında kanserden dolayı ölmüştür, resmi olmayan bilgilere söylenene göre babası kızının uzun süre yaşayamayacığını bildiği için adını ölümsüzleştirmek istemistir. Kaynağım 80+ yaşında, Münih'te yaşayan bir tarihçi, öğretmen ve Mercedes-Benz tutkunu.