Dünya çapında pandemi ile enflasyonist bir sürece girilmesiyle yatırımcılar paralarını korumak için alternatif yatırım kanallarına yöneldi.
Kripto paralara ilgi yükseldi. Dünya yatırım trendlerinden geri kalmayarak Türk yatırımcılar da enflasyonda negatif ayrışan ülkemizde Ortadoğu liderliğine oynadılar.
Kripto paraların çıkış teknolojisi, sebepleri, madenciliği, merkeziyetsizliği derken deniz derya bir alan olduğu biliniyor.
Hatta bir çok ekonomist, piyasa uzmanı kriptoları para değil varlık olarak nitelendiriyor.
Para olması için bir merkez bankası düzenlemesine ihtiyaç duyduğu sıklıkla dile getiriliyor.
Kripto varlık ya da paralarda işlem yapmak için bir borsa platformuna ihtiyaç var her yatırım ürününde olduğu gibi.
Bu borsalarda yakın dönemde ülkemizde de bazı mağduriyetlerin oluşması ile piyasaların düzenlenmesi gündeme geldi.
AK Parti Grup Başkanvekili Mustafa Elitaş, kripto para piyasasını düzenleyen yasa tasarısı çalışması kapsamında TBMM'de kripto para platformlarıyla toplantılar yaptı.
Bu toplantılar da kimlerle görüşüldü görüşülmedi gibi tartışmaya neden olsa düzenleme taslağının hazırlık çalışmaları sürüyor.
Taslağın bir kısmı bugün sızdı. Bunun üzerine biz de Onedio.com olarak hem şirket, hem uzman hem de yatırımcı taraflarına sorduk:
Ne bekliyorsunuz?
Ne olmalı?
Düzenlemede neler önemli? gibi bize bir çerçeve çizdiler.
Şimdilik fikrini almak istediğimiz borsalardan henüz bir açıklama gelmedi. Yatırımcı ve ekonomist görüşleri ise bizim için oldukça aydınlatıcı oldu.
Ekonomist Erkan Öz, Ankara'da toplantılara katılan bir isim. Ayrıca Türkiye'de kripto varlıklar denilince ilk akla gelen isimlerden biri.
Toplantılarda nelerin konuşulduğunu ve Türkiye'nin aslında neye ihtiyacı olduğunu da açıkça anlattı.
Öz görüşmeler için şunları söyledi:
Resmi olarak kabul edilmeyen ama sosyal medyada dolaşan bir kanun taslağı üzerinde görüşmeler gerçekleştirdik. Bu taslakta mutabık olduğumuz konular da var anlaşamadığımız konular da oldu. Öncelikle küçük yatırımcının korunması hususunda herkesle bir görüş birliği var. Borsaların bankalar gibi bir yapıya kavuşturulması, sermaye ve teknik şartlara bakılarak lisanslanmaları ve meydana gelecek olumsuzluklardan sorumlu olmaları ve benzeri düzenlemeler yapılması gerektiğini biz de düşünüyoruz.
Yatırımcılar ve girişimciler kripto varlıklardan en azından başlangıçta hiç vergi alınmamasını ya da en fazla altın ve dolar işlemlerinde olduğu gibi çok sınırlı miktarda vergi alınmasını savunuyor. Çünkü hiç vergi almayan ülkeler var ve yüksek vergilendirme yatırımcıların bu diğer ülkeleri kaçmasına neden olabilir.
Sosyal medyada dolaşan tasarı konusunda en önemli problem bu tasarının yurt içi yatırımcı ve girişimcilerin yurt dışı ile ilişki kurmasını yasaklaması.
Eğer sadece SPK’nın izin verdiği borsalara fon gönderilebilecekse, yani sadece yurt içinde operasyonu olan borsalarda kripto varlık alım satımı yapılabilecekse bu durumda Türkiye’de küresele göre daha yüksek fiyatlar oluşacaktır. Bu da daha düşük fiyatlardan alışveriş yapmak isteyen yatırımcılar için karaborsaların doğmasına neden olacaktır.
Daha da önemlisi böyle bir madde kabul edilirse Türkiye’de blokchain yazılım projesi geliştirenler yurtdışındaki bağımsız blokchain projeleri ile iletişime geçemezler. Bu durumda Türkiye’de yetişmiş olan kıymetli blockchain yazılımcısı insan gücü yurtdışına kaçar. Zaten taslak da olsa bu maddenin kamuoyunda konuşulması bir çok arkadaşımızın şimdiden yurt dışı planları yapmasına neden oldu.
Tasarı yurt dışına ilişkiyi tamamen yasaklayan bir biçimde çıkarsa Türkiye’de henüz yeni başlayan blockchain yazılımcılığı tamamen ölür. Oysa hiç yazılım bilmeyen bir kişi birkaç yıllık sıkı bir çalışma ile blockchain yazılımcısı olabiliyor. Bu sektörde çalışan yazılımcılar ayda 5 ila 10 bin $ gelir elde ediyor. Özellikle genç işsizliğe karşı Türkiye’nin bu alanı stratejik sektör olarak seçmesi; bırakın yasaklamayı vergi muafiyeti, İstanbul Finans Merkezi’nde ucuz ya da bedava ofis vs teşvikler uygulayarak derhal yoğun bir şekilde teşvik programı başlatması gerekir.
Kamu tarafı yatırımcıların dolar ile kripto varlık işlemlerinden endişeli. Ancak satın alınan kripto varlıkların da bir çeşit döviz olduğunu unutmamak gerek. Yani dolar verip altın ya da Euro alındığında nasıl çok da endişelenmiyorsak Bitcoin alınınca da endişeye gerek yoktur. Tek fark çok fazla dalgalanma olduğu için kısa vadede Bitcoin fiyatı düşebilir.
Ancak unutmamak gerek son on yılda Bitcoin 100 binlerce kat dolar bazında artış göstermiştir. Yani endişe duyulmayan bütün döviz cinslerinden aslında çok çok yüksek bir performans göstermiştir. Tek tek incelendiğinde alt coinlerin performansı daha da fazla olmuştur.
Türkiye gibi çok çeşitli jeopolitik ve ekonomik sorunlarla boğuşan bir ülkede sanayi devrimini kaçırdık. Ve bunun çok acı sonuçları oldu. Kurtuluş Savaşı mucizesini oluşturamasaydık neredeyse tarihten silinecektik. Bugün Türkiye’nin ‘Bilgi Ekonomisi Devrimi’ni kaçırma lüksü yoktur. Çünkü bu treni de kaçırırsak başımıza daha da ağır felaketler gelecektir. Blockchain teknolojisi ve kripto varlıklar Türkiye’nin teknoloji devrimi yakalaması için en uygun, en az maliyetli en hızlı sonuç alınabilecek alandır. Ancak sosyal medyada dolaşan tasarının özellikle yurt dışına çıkışı yasaklayan maddelerinin kanun haline gelmesi durumunda önümüzdeki tarihi fırsatı kaçırmış oluruz.
Görüşlerini aldığımız kripto varlıklarda yoğun işlem yapan ve bu konuda araştırmaları yoğun olan bir yatırımcı ise, vergi düzenlemesinden çekindiğini ama döviz tarafındakine benzer bir durumun rahatsızlık oluşturmayacağını belirtirken, şu dönemde zaten borsaların teknik olarak parayı yurt dışında tuttuğunu belirtiyor. En önemli olanın kısım ise şöyle:
En önemli kısım eğitim. Vergi yüksek olmazsa kimse yurt dışına kaçmaz hatta devlet garantisi ile çekincesi olanlar da girer piyasaya. Kaldıraçlı işlemlerden dolayı piyasada zarar eden çok bence önce bunu düzeltmeliler. Gerçi Türkçe kullanımlarda kaldıraç ya yok ya sınırlı ama yatırımcıyı eğitmek şart. Bundan daha önemli bir şey görmüyorum. Eğitim şart olursa ülke kazanır.