Kripto para cüzdanları kripto bakiyelerini yönetmek için kullanımı kolay bir arayüz sağlar ve kullanıcıların genel ve özel kripto anahtarlarını saklamaya yarar. Ayrıca blockchain üzerinden kripto para işlemlerinin yapılmasına olanak tanırlar. MetaMask gibi bazı kripto cüzdanlar kullanıcıların kripto varlıklarıyla satın alma, satma veya merkezi olmayan uygulamalarla (dApp'ler gibi) etkileşime geçmelerine bile olanak tanır.
Tokenleri aktarma sürecini başlattığınızda işlemi imzalamak ve işlemi blockchain ağında yayınlamak için özel anahtarınızı kullanırsınız. Blockchain ağı daha sonra işleminizi gerçekleştirecek, sizin ve alıcının adreslerindeki değişen bakiyeyi ağ üzerine yansıtacaktır.
Sonuç olarak, 'cüzdan' kelimesi biraz yanıltıcıdır çünkü kripto cüzdanları kripto paraları geleneksel cüzdanlarla aynı şekilde saklamaz. Bunun yerine hesaplarınızdaki bakiyeleri ve işlem yapmanızı sağlayan özel anahtarları görüntülemek için blockchain ağı defterini tararlar.
Kripto cüzdanları iki türe ayrılır: Bunlar yazılım tabanlı sıcak cüzdanlar ve fiziksel soğuk cüzdanlardır. Sıcak cüzdanlar arasında web tabanlı, masaüstü, mobil ve borsa içi (Binance’in kendisine ait, websitelerinde veya uygulamalarını kurarak kullanabileceğiniz resmi yerleşik Binance cüzdanı gibi) cüzdanlar bulunurken, soğuk cüzdanlar donanımsal cüzdanlardır. Sıcak ve soğuk cüzdanlar arasındaki temel fark internete bağlı olup olmadıklarıdır. Sıcak cüzdanlar her zaman çevrimiçi, soğuk cüzdanlar ise her zaman çevrimdışıdır. Çevrimiçi olmak bilgisayar korsanlarının cüzdana ulaşma riskini yarattığı için sıcak cüzdanlarda saklanan kripto para birimlerine istenmeyen erişimler yaşanabilir, soğuk cüzdanlar ise USB'ye benzer fiziksel cihazlarda saklandığından hacklenemez.
İki farklı sıcak cüzdan kullanımına örnek verelim; tokenlerinizi Binance döviz piyasasından satın aldınız diyelim. Bunu yaptığınızda, tokenleriniz otomatik olarak Binance sıcak cüzdanınızda saklanacaktır. Ardından, tokenlerinizi web tabanlı sıcak cüzdanınıza -bu örnek için MetaMask diyelim- aktarabilir ve bu tokenleri dApp içi satın alımlar için kullanmaya başlayabilirsiniz, çünkü MetaMask gerekli izinleri vererek çeşitli kripto ekosistemlerine bağlanabilir. Örneğin MetaMask'ı kullanarak gaz ücreti ödeyebilir, dApp içi satın alımlar yapabilir, farm’ladığınız tokenleri toplayabilirsiniz.
Sıcak cüzdanlarda özel anahtarlar programın kendi içerisine kaydedilir ve şifrelenir ancak sıcak cüzdan kullanmak tehlikeli olabilir çünkü bilgisayarlar hackerlar tarafından saldırıya uğrayabilir veya kullanıcılar dolandırıcılığın kurbanı olabilir. Özel anahtarınıza başkaları tarafından sizin izniniz olmadan erişildiği bir senaryoda tüm birikimleriniz çalınabilir. Bu nedenle önemli miktarda kripto para birimini sıcak bir cüzdanda tutmak temelde riskli bir güvenlik uygulamasıdır; ancak daha iyi şifrelemeye sahip bir sıcak cüzdan kullanılarak veya özel anahtarların güvenli bir yerde tutulduğu soğuk cüzdanlar kullanılarak bu tehlikenin önüne geçilebilir. Güvenlik endişeleri nedeniyle kripto para birimi sahiplerinin hem sıcak hem de soğuk cüzdanlar dahil olmak üzere çok sayıda kripto cüzdanına sahip olması normaldir.
Tüm saklama yöntemlerinin avantajları ve dezavantajları olmakla birlikte, hangisini seçeceğiniz ihtiyaçlarınıza göre şekillenecektir. Örnek olarak:
Günlük ticaret yapmak istiyorsanız erişilebilirlik daha önemlidir; bu nedenle, sıcak bir cüzdan genellikle iyi bir seçimdir ancak çok sayıda kripto varlığını saklamak ve kolaylık yerine güvenliği tercih etmek istiyorsanız, soğuk bir cüzdana yatırım yapmak daha ihtiyatlı olacaktır.
Kripto paranız, onu ne kadar iyi sakladığınız kadar güvendedir. Özel anahtarlarınız elinizde olduğunuz sürece fonlarınız üzerinde tam yetkiye sahip olursunuz. Kripto para birimini doğrudan borsada tutabilirsiniz, ancak küçük miktarlarda olmadığı sürece bu tavsiye edilmez. Daha yüksek meblağları bir kripto cüzdanında saklamanız en iyisi olacaktır.
Bitcoin ve kripto para birimlerinin tarihine basit bir bakış attığımızda, kripto paranızı borsada bırakmanın neden riskli olduğu görülebilir. 2011'den bu yana yaklaşık 1,65 milyar dolarlık kripto varlığı çalındı. Enflasyona göre hesaplarsak bu kabaca 12,6 milyar dolarlık bir kayıp anlamına geliyor. Herhangi bir borsa yanlış yönetilebilir, kaybedebilir ve hatta kısmi rezerv bankacılığına girebilir. Hacklenme riskinin yanı sıra, borsa içinden de sorunlar doğabilir. Sahibinin tüm özel anahtarlarını sakladığı soğuk cüzdanlarla öldüğü ve sözde 190 milyon dolarlık kullanıcı varlıklarına erişimi kaybettiği QuadrigaCX olayını duymuş olabilirsiniz. Ya da başka bir örnek verecek olursak, kurucularının iki yıldan fazla süregelen saldırılardan habersiz olduğu Mt. Gox borsasının verdiği 650.000 BTC kaybını görebiliriz.
MetaMask cüzdanı aslen ERC-721 ve ERC-20 tokenleri gibi Ethereum tabanlı tokenleri desteklemek için oluşturuldu. Ancak çıkışından bu yana yapılan birçok değişiklik ve güncelleme sayesinde artık Polygon ve Binance Smart Chain gibi farklı ağları destekliyor. MetaMask mobil uygulama, web tabanlı tarayıcı uygulamaları veya tarayıcı uzantısı olarak kullanılabiliyor.
Diğer tüm tarayıcı uzantıları gibi kurulumu kolaydır. MetaMask, Chrome veya Firefox uzantısını indirdikten sonra yield farming protokolleri ve NFT pazarları gibi merkezi olmayan uygulamaların çoğuna kolaylıkla bağlanabilirsiniz. Eklenti şeklinde web tarayıcı entegrasyonu imkanıyla ile daha kullanışlı bir MetaMask deneyimi yaşayabilirsiniz. Bu özellikler 21 milyon kullanıcısı ile dünya çapında artan kullanım oranının başlıca nedenlerinden biri sayılabilir. Merkezi olmayan bir web'e olan ihtiyaç arttıkça MetaMask, dApp'ler, Web3'te gezinme, DeFi ve diğer blockchain teknolojileriyle büyüleyici yeni bir dünyaya girmenize olanak tanıyabilir.
Yeni bir aracın nasıl kullanılacağını öğrenmek, size ne kadar basit olup olmadığı konusunda net bir fikir verebilir. MetaMask hakkında dikkat edilmesi gereken ilk şeylerden biri, merkezi olmayan uygulama tarayıcıları ve Ethereum cüzdanları arasında kullanımı daha kolay bir seçenek olmasıdır.
En önemlisiyse, MetaMask'ı dakikalar içinde kurmanın ne kadar basit olduğunu görünce şaşıracak olmanız. Kripto cüzdanını kullanmak için yalnızca Google Chrome, Firefox veya Brave gibi Chromium tabanlı bir tarayıcıya ihtiyacınız var. Size MetaMask'ı verimli bir şekilde kullanmanın temellerini öğretecek ilk aşamaları anlatalım:
İlk adım MetaMask'ı resmi web sitesinden indirmektir; tercih ettiğiniz tarayıcının MetaMask Firefox veya Chrome eklentisini indirmelisiniz.
İhtiyaçlarınıza bağlı olarak, kripto cüzdanını masaüstü ve mobil bir platformda da kullanabilirsiniz. MetaMask indirme yöntemi desteklediği tüm tarayıcılar için aynıdır ve bu da kurulumunu daha da kolaylaştırır.
MetaMask Chrome veya Firefox eklentisini indirdikten sonra cüzdanınızı nasıl oluşturacağınızı öğrenmeniz gerekiyor. MetaMask'ı kurduktan sonra platform sizi bir açılış ekranı ile karşılayacaktır. MetaMask cüzdanınızı oluşturmaya başlamak için 'Başlayın' düğmesini bulun ve tıklayın. Tek yapmanız gereken 'Başlayın'ı seçtiğinizde görünen 'Cüzdan Oluştur' seçeneğine tıklamak.
MetaMask parolanızı oluşturmak için önerilen şifre simgeler, büyük ve küçük harfler ve semboller içermelidir. Uygun alana girdiğiniz şifrenizi bir kez daha onaylayın ve ardından bağlantıya tıklayarak 'Kullanım Koşulları'nı okuyun. 'Kullanım Koşulları'nı okuduktan sonra 'Oluştur'a tıklayarak şifrenizi oluşturun.
MetaMask cüzdanınız için şifre oluşturduktan sonra size 12 kelimelik bir kurtarma cümlesi verilecektir. Kurtarma cümlesi, cüzdandaki bakiyenize erişmek için kritik öneme sahiptir ve tam olarak ekranda göründüğü gibi bir kağıda veya bir deftere not alınmalıdır. Tohum ifadenizi bilgisayarınızda tutmak güvenlik açısından risklidir. Kurtarma cümlesi, bilgisayarınıza erişemiyorsanız kripto cüzdanınızı kurtarmanıza yarayacaktır.
Bu nedenle yedek cümlenizi güvenli bir yerde saklamalısınız. Yedek cümlenizi asla kimseyle paylaşmadığınız takdirde mal varlığınızı güvence altına almış olursunuz.
Gizli kurtarma cümlesini yazdıktan sonra 'İleri' düğmesini tıklayın. Bir sonraki ekranda kurtarma cümlenizi onaylamanız gerekir. Kurtarma cümlesini önceki ekranda gösterilen sırayla girmeniz yeterlidir. Cümleyi girdikten sonra işlemi bitirmek için 'Onayla'yı tıklayın.
MetaMask'ı kurduktan sonra onu nasıl kullanacağınızı öğrenmeniz gerekiyor. Aslında bakılırsa MetaMask'ı nasıl kullanacağınızı öğrenmek için karmaşık yöntemler beklemenize gerek yok. Varlıklarınızın bir listesini bulmak için cüzdanın 'Varlıklar' sayfası gibi temel özelliklerini kullanabilirsiniz. Ayrıca 'Aktivite' sayfası işlem geçmişinizi görüntülemenizi sağlar.
Metamask hesabınıza istediğiniz ağları manuel olarak girmeniz gerekmektedir. Uygulama ekranının üst kısmında yer alan “Ağlar” butonuna tıklayarak hesabınıza yeni bir ağ ekleyebilirsiniz. Oradan, “Ağ Ekle” düğmesini tıklayabilirsiniz.
Tıkladığınızda, ağ adı, yeni RPC URL'si, zincir kimliği, para birimi simgesi ve block explorer URL'si gibi gerekli bilgileri doldurarak yeni bir ağ eklemenizi sağlayan bir tarayıcı sayfasıyla karşılaşacaksınız. MetaMask hesabınıza eklemek için bazı ağlar hakkında bilgileri aşağıda bulabilirsiniz:
Para işlemi yapmak için, alıcının adresini, göndermek istediğiniz tutarı ve işlem ücretini girin ve ardından 'Gönder'e tıklayın. 'İleri' düğmesini tıkladıktan sonra, aşağıdaki ekranda işlemi onaylayabilir veya iptal edebilirsiniz. MetaMask, yaptığınız her işlem için sizden belirli bir miktar işlem ücreti alır, bu yüzden dikkatli olun.
dApp'ler veya akıllı sözleşmelerle entegrasyon olanak tanır. Kullanmak istediğiniz merkezi olmayan uygulama platformunda 'Cüzdana Bağlan' düğmesini veya benzer bir seçeneği seçin. Düğmeye tıkladıktan sonra, dApp'i cüzdanınıza bağlamak için izin istediği bir pencere göreceksiniz. Merkezi olmayan bir uygulamaya bağlandığınızda, genel adreslerinizi görebilecek ancak paranıza erişemeyeceklerdir. Şaşırtıcı bir şekilde, dApp'ler engelsiz bir şekilde MetaMask cüzdanına bağlanabilir ve bu da kesintisiz bir bağlantı prosedürü sağlar.
MetaMask'ı kripto cüzdanınız olarak kullanmak istemeyebilirsiniz; belki arayüzü beğenmediniz veya belki sizin için çok karmaşık geldi. Durum buysa, aralarından seçim yapabileceğiniz birden fazla alternatif var:
Trust Wallet
Math Wallet
WalletConnect
Coinbase Wallet
Fortmatic/Magic
Portis
SafePal
Coin98
Token Pocket
Binance Chain Wallet
Rainbow Wallet
Kullanmak istediğiniz sıcak cüzdan tamamen size kalmış. Hepsine aşina olup sonrasında hangisinin size uygun olduğuna karar vermeniz en sağlıklısı olacaktır. Spintop’ın Staking uygulaması, blockchain’deki birçok cüzdanla uyumludur. Burayı güvenle kullanabilir, sıcak cüzdanınızla ilk staking denemelerinizi burada gerçekleştirebiliriz.