Kredi kartı artık günümüzde telefonlar gibi bir ihtiyaç. Olmazsa olmaz, zaten kredi kartınız yoksa internet üzerinden alışveriş yapamıyor, araç kiralayamıyorsunuz yetmiyor bir de bankalar neredeyse sizi tanımıyor.
Peki bu kadar parçamız olan bir dijital ödeme aygıtını doğru kullanabiliyor muyuz?
Her şey bu içerikte hazır mısınız?
Psikoloji ve davranışsal ekonomi profesörü Dan Ariely 'Akıldışı ama Öngörülebilir' kitabında der ki, 'Nakit para günleri sona eriyor. Nakit para bankaların kârının önünde bir engel - ondan kurtulmak istiyorlar. Elektronik sistemler çok kârlı. ABD'de kredi kartlarından elde edilen kâr, 1996'da 9 milyar dolarken, 2004'te 27 milyar dolar çıktı. Sadece nakit para görüntüsü aklımızı başımıza getirdiğine göre, demek ki sorun sahtekarlık yapma eğilimimizi nasıl kontrol edeceğimiz ve nakit para çekip giderken ne yapacağımız.'
Gazeteci ve televizyoncu Aslı Şafak kredi kartının hayatlarımıza girişini, ekonomiyi eğlenceli hale getiren üslubuyla 'Bana Bana Hep Bana' kitabında nasıl anlatmış bakmak ister misiniz?
O hayatımıza girdiğinden beri ki bu 90'ların başına denk geliyor, dar gelirli dar gelirliliğini bilemez oldu. Onu tanımadan önce ay sonunda paramız bitince, paramız biterdi. Yani gerçekten biterdi... Şimdi paramızın olmadığını da anlamıyoruz. Cebimizde nakit yoksa kredi kartımız olduğu için harcıyoruz. Bize ait olmayan, elimize henüz geçmemiş paradan harcıyoruz... Aldıklarımız ihtiyacımız değil, isteğimiz. İsteğimiz ise düzenin belirledikleri... Önce takside böldürüyoruz, sonra asgarisini yatırıyoruz. Katlanarak büyüyen borca bakarak uykusuz geceler geçiriyoruz. Farkında mısınız arkadaşlar, bu ülkede kredi kartı borcumuzu ödeyebilmek için kredi çekiyoruz... O hesapların arasında dönen başımız ne isyan etmeyi, ne hakkını aramayı ne de hesap sormayı hatırlıyor. Cüzdanımızdaki bir kart bütün muhalif sorgulamalarımızı öldürüyor, koca dünyayı koyuna döndürüyor.
Ekonomist ve televizyoncu Mine Uzun ile Ekonomist Mert Yılmaz birlikte yazdıkları 'Yoksa O Sen Misin?' kitabındaki karakterlerden Ayşe için ne diyorlardı?
Çalıştığı şirketin bütçesini çekip çeviriyor ama kendi bütçesini bir türlü yönetemiyordu. İstanbul'u taksitle satsalar alırdı. Rahmetli Sülün Osman yaşasa, köprüyü taksitle satmaya niyetlense kapsını ilk çalan kişi Ayşe olurdu. Kredi kartlarını asgarisini ödeyerek çeviriyordu.
Nasıl tanıdık geldi mi?
Bu kadar insan, bu kadar uzman, boşuna mı anlatıyor bunları?
Madem bir kulaktan giriyor bir kulaktan çıkıyor, kafanıza iyice vurmak için uzmanlar anlatmaya devam etsin.
Kredi kartıyla veya banka kartıyla alışveriş, ekonominin kayıt altına alınması ve vergi kaçağının önlenmesi açısından öne çıkan iyi birer araç olurken, bireysel anlamda da birçok avantajları var. Hatta Türkiye'de başka ülkelerde olmayan taksit fırsatı da var. Ama bilinçli kullandığınız sürece!
Bundan birkaç yıl önce VISA Avrupa Bölgeleri Genel Müdürü Antony Cahill, kredi kartı kullanımında taksit uygulamasının Avrupa'da olmadığını ve bu uygulamayı Türkiye'de incelediklerini belirten bir röportaj veriyor ve diyor ki: 'Taksit çok konuşulan bir konu. Bu yapı Avrupa pazarlarında pek yok. Türkiye’de gördüğümüz taksit uygulaması Avrupa genelinde yaygınlaşabilir.'
İnsanlar genelde kredi kartını bir ödeme aracı olarak görmüyor. Birçoğu onu 'Bedava alışveriş aracı' olarak bilinç altına kodlamış. İnsan cebinden nakit bir para çıkmadığı için de alışverişi karşılıksız yaptığı psikolojisine bürünüyor. Ancak durum böyle değil. Aslında kredi kartı harcamasıyla insanlar gelecekten harcıyor.
Nişantaşı Üniversitesi Dr. Öğr. Üyesi Tuğberk Çitilci davranışsal finans alanında çalışan uzmanlardan biri. Biz de Onedio olarak Çitilci'ye sorduk: Neden bedava gibi algılıyoruz?
Dr. Tuğberk Çitilci dedi ki, akılsal muhasebe diye bir şey varmış. Yani aklımız anında bir hesap kitap yapıyor ve düz hesap algılıyor her şeyi.
Neden hep 100 liralık benzin aldığınızı hiç düşündünüz mü?
'Çünkü bu beynin konfor alanı' dedi Çitilci, ve devam etti:
Nakit öderken hissedilen acı ile kredi kartı ile ödemede yaşanan acı aynı değil. Sanki para harcamadı algısı oluşuyor. Tabi Türkiye'nin durumunda sosyoekonomik faktörler de devreye giriyor. 'Harcanabilir gelir', negatife evrilince hane halkı da 'finansal kaldıraç' olarak kredi kartı, KMH(kredili mevduat hesabı) ve__ kredi gibi ürünler kullanmaya başlıyor. Kendimize ait olmayan parayı harcamanın rahatlığı ile 'Kumarcı Yanılgısı'na düşüyoruz. Hatta gitgide el büyütüyoruz!
Türkiye'de finansal okuryazarlık deyince akla ilk gelen isimlerden adeta 'tasarruf gurusu' Finansal Okuryazarlık Girişimcisi Özlem Denizmen ise Onedio okurları için hazır liste sunuyor!
Kredi kartı demek bedava demek değil, ismi üstünde sana kredi veriyor! Peki nasıl kullanmalı?
İşte kredi kartı ehliyeti için bilmen gerekenler:
Kredi kartları borçlanma değil, ödeme aracıdır. Herkes için de değildir! İrade şart.
40 güne kadar faizsiz para kullanma imkanı veriyor. Bu güzel.
Ekstreni bütçe olarak kullanıp her ay nereye, ne kadar harcadığını görebilirsin.
Limitin hayat gerçeklerini aşmasın ki sonradan başın ağrımasın. Çoğumuz limitimiz kadar zengin değiliz. Ama o histeyiz.
Taksit ile alınca ‘tutar düşük oluyor’ hissi seni kandırmasın. Malın fiyatı ortada! Ötelemek iyi güzel, enflasyon var diye; 100 TL’nin değeri 3 ay sonra bugünden daha az. Ama inan kafa karışıklığı olmamasını tercih ederim. O yüzden küçük şeyler için olabildiğince taksit yapma.
Aniden para gerektiğinde güvence. (Ben bankada duran parayı tercih ederim o ayrı!)
Kredi kartından çok zor durumlar dışında nakit çekme. Kullandığın para için günlük faiz ödüyorsun. Bunu alışkanlık haline getirme! Kartopu gibi büyür.
Nakit para çalındı mı gidiyor. Kart çalınırsa harcama yapılmasını engelleyebiliyorsun. Şifreni kimse görmesin!
Kredi, kredi kartı sahibi olan herkesin kredi notu var. Ev, araba almak için krediye başvururken kart ödeme geçmişin iyiyse krediyi alman kolaylaşır. O yüzden en az asgariyi gününde öde.
Mutlaka kredi kartı borcunun asgari tutardan fazlasını öde. Asgari tutarın altında ödeme yaparsan kredi notun düşer. Her ay asgarisini ödeyerek de borç bitmez. Borç sarmalına girme dikkat!
Birçoğumuz kredi kartı kullanırken kazandığımız puan ve ödüllerin farkında bile değiliz. Kazandığın puanları kullanmak için kasiyerin sormasını bekleme. Yerde para bırakma.
Kredi kartı aidatı ödemek istemiyorsan, her bankanın sunmak zorunda olduğu ‘yalın kredi kartı’nı kullanabilirsin. ancak bu kartların birçoğunda kampanya, puan avantajı olmayabiliyor.
Kredi kartı ile aran çok iyi değilse sana banka kartı ya da ön ödemeli kart almanı öneririm içine koyduğun kadarını harcıyorsun.
Ne kartla ne de kartsız! Yazık yaşanmıyor temassız...
Sezen Aksu böyle şarkılar yazmasa da siz kredi kartınızı nasıl kullanıyorsunuz? Yorumlarda buluşalım mı?👇