Koronavirüs Sözlüğü: Pandemi Sürecinde Hayatımıza Giren Kelimeler ve Anlamları

184

Türkiye koronavirüs danışma hattıdır. Bu hat üzerinden danışan hastaların sağlık durumlarıyla ilgili sorular sorulur ve koronavirüs şüphesine göre hastaneye yönlendirilir ya da bazı tavsiyeler verilir. Hastanın aciliyet durumuna göre ambulans gönderilmesi için 112'ye talep iletilir.

Anamnez

Hastanın, hastalığı ve çevresi hakkında verdiği bilgi. Koronavirüs gibi bulaşıcı bir salgın döneminde, doktorların veya paramediklerin hastaya yaklaşmadan önce doğru anamneze sahip olmaları, uygulayacakları ilk müdahaleyi ve alacakları önlemi bilmek açısından kritik öneme sahip.

Antikor testi

Bir kişinin koronavirüse yakalandıktan sonra bir miktar bağışıklık geliştirip geliştirmediğini gösteren bir test. Bu testte insan vücudunda virüsle mücadele eden antikorların varlığı inceleniyor.

Koronavirüs ile Birlikte Sıkça Gündeme Gelen Antikor Testi Nedir? Nasıl Yapılır?

Asemptomatik

Koronavirüs bulaşan fakat hiçbir belirti göstermeyen kişi.

Aşı

Bedenin bir virüse karşı antikor üretmesini ve böylece o virüsün yol açtığı hastalığa yakalanmamasını sağlayan bir tedavi.

Bulaş

Bulaşmak fiilinin mastarsız kullanımı. Son dönemde 'bulaş riski' gibi kavramlar kullanılsa da TDK'de böyle bir sözcük yok.

Covid-19

İlk olarak Çin'in Vuhan kentinde insanlara bulaştığı tespit edilen SARS-COV-2 virüsünün insanlarda yol açtığı hastalığın adı.

Eğriyi düzleştirmek

Hastalığın nüfustaki yayılım hızını yavaşlatmak.

Entübe/Ekstübe

Solunum cihazı bağlanan kişiye entübe, solunum cihazı çıkartılan kişiye de ekstübe denir.

Koronavirüs ile Hayatımıza Yerleşen Terimlerden Entübe Hasta ve Entübasyon Ne Anlama Geliyor?

Filyasyon

Bir hastalığın kaynağını bulmak ve bu hastalığın yayılma zincirini takip etmek. Hastanın temas ettiği herkes bulunup, onların sağlığını denetlenir. Hem virüsün kaç kişiye bulaştığı, hem de virüs tespit edilen kişinin virüsü kimden kaptığı tespit edilir.

Hidroksiklorokin

Belirli sıtma türlerinin önlenmesi ve tedavisi için kullanılan bir ilaç. Bunun SARS-COV-2'ye karşı da etkili olabileceği düşünülüyor. Henüz kanıtlanmamış olsa da bazı ülkeler bunu tedavide kullanıyor.

İmmün

Bağışıklık. Bir kişinin virüse maruz kaldıktan sonra vücudunun virüsü yok etmeyi öğrenmesi. Covid-19 hastalığına yakalanan kişilerin iyileştikten sonra en azından bir süre boyunca bu hastalığa tekrar yakalanmayacağı düşünülüyor. Fakat bu henüz kanıtlanmış değil, hatta aksini gösteren vakalar da mevcut

Karantina

Bulaşıcı bir virüse maruz kalan insanların, hastalığın yayılmasını engellemek amacıyla izole edilmesi.

Kendini izole etmek

Hastalığın yayılmasını yavaşlatmak için evlerde kalıp diğer tüm insanlarla teması kesmek.

Koronavirüs

Daha önce SARS ve MERS virüsleri insanlar arasında salgına yol açan bu virüs ailesinde yer alan, 2020 yılında tüm dünyayı etkisi altına alan SARS-COV-2 türü.

Kuluçka dönemi

Virüsün bulaşması ile hastalık belirtileri göstermek arasında geçen, insanların farkında olmadan virüsü bulaştırabildikleri dönem.

Olağanüstü hâl

Devletlerin kriz dönemlerinde günlük hayatı kısıtlaması.

Pandemi

Birden fazla ülkede aynı anda ciddi bir hastalığın salgın halinde yayılması.

PCR testi

Polimeraz Zincir Reaksiyonu (Polymerase Chain Reaction), Covid-19 şüphelilerinin burun ve boğazlarından alınan örneklerle SARS-COV-2 olup olmadığının incelendiği bir testtir.

Pik

İngilizce zirve anlamına gelen peak kelimesinin Türkçe okunuşu. Hastalığın tespit edilebilen yayılma hızının zirveye ulaşması anlamında kullanılır.

Plazma tedavisi

Covid-19 geçirdikten sonra koronavirüse bağışıklık kazanmış kişilerden alınan kandaki antikorların Covid-19 hastalarına enjekte edilerek virüse karşı savaşmalarının kolaylaşması ve bağışıklık kazanmalarını hedefleyen tedavi.

Pnömoni

Zatürrenin tıbbi adı pnömonidir. Akciğerin iltihabıdır. Bakteri, virüs, mantar gibi çeşitli mikroplarla oluşabilir. Ateş, öksürük ve balgamla beliren, tehlikeli bir akciğer hastalığıdır.

SARS

Açılımı Şiddetli Akut Solunum Yolu Sendromu (Severe Acute Respiratory Syndrome) olan hastalık. 2003'te Asya'da yayılan bir koronavirüsten kaynaklanmıştı.

Semptom

Bir hastalığa yakalanan kişinin gösterdiği hastalık belirtileri.

Sokağa çıkma kısıtlaması

İnsanların günlük hayatına müdahale eden, sokağa çıkmayı belli kurallara bağlayan uygulama. Bu aynı anda herkes için uygulanabileceği gibi yalnızca yaşlılar, çocuklar, kronik rahatsızlığı olanlar gibi belirli kesimler için de uygulanabilir.

Solunum cihazı

Akciğerin solunum yapamayacak hâle geldiği durumlarda, hastanın ciğerine oksijen pompalayıp ciğerlerden salınan karbondioksiti de geri çeken cihaz.

Sosyal mesafe

Virüsün bir kişiden diğerine geçiş ihtimalini azaltmak için insanlara fiziksel olarak yakınlaşmamak.

Sürü bağışıklığı

Nüfusun büyük bir kısmının virüse maruz kalıp hastalığa bağışıklık kazanmasından sonra hastalığın yayılma hızının yavaşlaması.

Temaslı takibi

Covid-19 hastalarıyla temas etmiş kişilerin bulunması, sağlıklarının incelenmesi ve takip edilmesi.

Temel Bulaşıcılık/Üreme Katsayısı (R0 Değeri)

Virüsün bulaştığı her bir kişinin ortalama kaç kişiye bulaştırdığını gösteren sayı.

Triyaj

Türkçesi öncelikleme olan, hastaları sağlık durumlarına göre önceleme yöntemi. Bugün aile hekimleri ve hastanelerde, koronavirüs taşıdığından şüphelenilen hastaları diğer hastalardan ayırmak ve öncelikli olarak tedaviye ihtiyacı olanları tespit etmek için kullanılıyor.

Virüs

Canlıların hücrelerine girerek kendi kopyasını yaratan bir nesne. Virüslerin canlı olup olmadığı tartışılsa da bilim dünyasındaki genel kanı, cansız oldukları yönünde.

Korona Günlerinde Uluslararası Seyahat Eden Gazeteci Kadın Havalimanında Yaşadığı Süreci Tek Tek Anlattı
Yüksek Sesle Konuşmak da Riski Artırıyor: Ağızdan Çıkan Damlacıklar 14 Dakika Havada Kalabiliyor
Suikast mi, İntihar mı? Koronavirüsle Mücadelede Yer Alan 3 Rus Doktor Neden Pencereden Düştü?

Popüler İçerikler

Teğmen Ebru Eroğlu İle İlgili Skandal Karar: Küfür ve Taciz İfade Özgürlüğü Sayıldı
ATM’lerde 200 TL Krizi: Fatih Altaylı’dan 5 Bin Liralık Banknot Önerisi
Montella Görevini Bırakırsa A Milli Takım'ın Başına Kim Geçmeli?
YORUMLAR
19.05.2020

Her kelimenin hemen hemen Türkçe karşılığı varken niye bazıları hala inadına yabancı haliyle kullanmaya ısrar ediyor?

SEN DE YORUMUNU PAYLAŞ