Her insanın belirli bir uyku düzeni vardır ve bu düzenin oluşması kolay değildir. Malum koronavirüs salgını başladıktan sonra hayatımızda meydana gelen değişiklikler, bazılarımızın eski uyku düzenlerinin yok olmasına bile neden oldu. Peki uyku düzenleri bozulan insanların hayatları, uyku kaliteleri ve işlerinde verimlilik durumları nasıl etkilendi? Cevabını merak ediyorsanız içeriğimize buyurun. 👇
İş yerlerimiz, okullarımız ve uyku düzenimiz salgına ve hayatımıza dayattığı koşullara uyum sağlamak zorunda kaldı. Kısa bir süre önce yapılan bir çalışma ise bu değişikliklerin bizi nasıl etkilediğini araştırdı. Kimilerinde durumun çok daha iyi gittiği bile görülmüş.
Kapanma, evden çalışma düzenlemesi, zorunlu izin ve işten çıkarma gibi durumlar birçok kişinin günlük hayatını değiştirdi. Peki insanlar uyku düzenlerini 24 saatlik yaşamlarında düzenli olarak olup biten olaylara göre şekillendirdiklerinde ne olur?
Katılımcıların neredeyse yarısı, pandemideki günlük yaşantılarının, pandemi öncesine kıyasla doğal uyuma-uyanma döngüleriyle daha uyumlu olduğunu belirtti. Günlük sosyal hayat planıyla doğal uyuma-uyanma döngüsü arasındaki boşluğa sosyal jetlag (SJL) denir. SJL’si yüksek olan ve günlük programları arasında büyük farklılıklar bulunan kişiler, günlük programları tutarlı kronotiplerine kıyasla uykusuzluk, depresyon, kaygı ve refah eksikliğine daha yatkındır.
Öte yandan hem hafta içi hem de hafta sonları erkek kalkanların SJL’si çok düşüktür veya hiç SJL’leri yoktur. 2021’in Ekim ayında bir dergide yayımlanan çalışmaya katılanların %46’sını SJL’leri pandemi sırasında azalmış. Hemen hemen hepsi bunu günlük yaşantı düzenlerini değiştirerek başarmış.
Öte yandan katılımcıların %20’sinin SJ’leri artarken geriye kalan %34’ünün ise günlük hayat düzeninde hiçbir şey değişmemiş. Araştırmaya katılanların yarısı, kalan katılımcıların hayatlarında görülen doğal uyku düzenini takip etmeyen bir yaşantıya sahip.
Bunun nedeni muhtemelen yatakta çok uzun zaman geçirmenin uyku verimliliğini azaltarak gece boyunca uyumayı zorlaştırması. Bu durumun SJL azalımının getirdiği olası olumlu etkilerin önüne geçip geçmediğini öğrenmek için daha fazla araştırma yapılması gerekiyor.
Bu araştırma, “ne zaman” çalışılması gerektiğinin, “nerede” çalışılması gerektiğinden daha önemli olabileceğini ve insanların sağlık ve mutluluk düzeyleri üzerinde daha büyük etkiye sahip olabileceğini gösteriyor. Gündelik hayat programımızı kişisel biyolojik yapımızla uyumlu hâle getirmeliyiz.
Araştırmayla birlikte ortaya konan çalışma, insanları tek bir tip gündelik hayat programına uymaya zorlamanın yalnızca yarılarında olumlu sonuç verdiğini gösteriyor. Bundan sonraki çalışmaların, daha esnek programları ve yeni düzenleri olanlara nasıl yardımcı olunabileceği üzerinde durması gerek. Yeni bulguların insanların uykusu, zihinsel ve fiziksel sağlığı üzerinde önemli etkileri olacaktır.