TCMB’den bankalara gönderilen menkul kıymet tesisine ilişkin uygulama talimatında, menkul kıymet tesisinde harcama mukabili şartlarına net tanımlar getirildi. Buna göre faaliyet ve satışlarla ilgili harcamaların kabul edileceği, gayrimenkul ya da taşıt alımı gibi harcamaların kabul edilmeyeceği belirtildi.
Buna gelen uzman yorumları tabloyu netleştirirken, kredi ve mevduat faizlerindeki hareketler de ilgi çekti. Konut kredisi faizlerinde yükseliş görülürken, ihtiyaç kredi faizleri ne oranda?
11 Kasım 2022 tarihinde yayımlanan Menkul Uygulama Talimatı'nda 50 bin TL'nin üzerinde olan kredilerde, KOBİ, ihracat ve yatırım kredileri harcama karşılığı değilse menkul kıymet tesisine tabi tutulacak.
Bloomberg HT'nin aktardığı talimatta, menkul kıymet tesisi istisnasına giren krediler, 'çalışanlara ücret ödemeleri, hammadde ve ara mal tedariki, nakliyat, sigorta ve navlun gibi ihracata ilişkin hizmet alımları, yatırım malı ve makine alımları, kira ödemeleri, elektrik, su ve doğalgaz faturası ödemeleri, vergi ödemeleri, SGK prim ödemeleri'ni içerecek.
Bunlar da 'efektif, döviz, menkul kıymet, kıymetli maden, taş ve eşya alımları ile gayrimenkul ve binek taşıt alımları, talih ve şans oyunları harcamaları' olarak görülüyor.
Uygulama kapsamında TL cinsi harcamalar kabul edilirken, yurt dışından doğrudan ithal edilen ürün ve/veya hizmetlerin yurt dışı tedarikçisinden harcama belgesinde Türk Lirası ya da farklı para birimi olabilir.
Özetle son 1 yıldır ekonomi modelimiz, 'ticaret sürsün, ekonomi büyüsün' şeklinde olurken, sonrasında olay bir miktar raydan çıktı. Faiz indirimler zamansız olunca kur ve enflasyon, kredilerde 'istenmeyen' sonuçlara dönüştü. Bu kez de Merkez Bankası, 'kredilerin namı yürüsün' şeklinde düzenleme bombardımanına devam etti.
İlk zamanlar bankalara sözlü yönlendirme yapıldı. Olmadı, çok para kazandınız bunu Hazine ile paylaşın denildi. Ticari kredilerde faizler yükseldi, sanayici isyan etti, düştü bankalar kredi vermedi. Bunları anlatmaktan dilimizde tüy bitti zaten.
Bu son düzenlemede de diyor ki; eyyy esnaf, eyyy sanayici ben sana fatura ile kredi veriyordum ya artık her faturaya da vermiyorum. Şirket üzerinden ev, araba alacaksanız yok artık kredi!
Dünya'da Şebnem Turhan, konut kredisi faizlerinin 40 ayın zirvesine çıktığını aktardı.
TCMB verilerinde, 4 Kasım haftasında ihtiyaç kredi faizlerinin bir önceki haftaya göre değişmediği görülürken, ticari kredi faizleriyse gerilemeyle yüzde 16,16'ya indi.
En son bu oranlar, konut fiyatlarındaki gerilemenin de desteğiyle Temmuz 2019 tarihinde görülmüştü.
Grafikte Merkez Bankası sisteminde siyah çizgide konut kredi faizlerini ve mavi çizgide de TÜİK'in ipotekli konut satışları verisi görülüyor.
Merkez Bankası'nın faiz indirimlerine 2022'de geri dönmesiyle 19 Ağustos haftasına göre ticari kredi faizleri 9,71 puan geriledi.
BDDK uygulamalarına karşın ihtiyaç kredi faizi yüzde 30,38 ile politika faizinde ilk indirimin yapıldığı 19 Ağustos haftasına göre gerileme gösterse de geçen yıl aynı dönemde yüzde 24,71 oranında olmuştu.