Hayatlarımıza dokunan kitapların, aynı zamanda dünyaya da büyük etkiler bıraktığı su götürmez bir gerçektir. Tarihten günümüze birçok eser, dünyanın gidişatının yönünü değiştirmeye ve olumlu yollara yönlendirmeye yardımcı olmuştur. Kitapseverler, buyurun hep beraber bu kitaplardan bazılarını inceleyelim! 👇
Sigmund Freud'un 1899'da yayımlanan kitabı, rüyaların amacı ve önemine dair teorileriyle tanınır. Bu teoriler bugün eleştirilse de, kitabın modern psikanaliz ve rüya yorumculuğuna etkisi kabul edilir.
Birinci Dünya Savaşı, siper savaşları ve yeni silahlarla Avrupa'nın en ölümcül savaşı oldu. Erich Maria Remarque'ın Garp Cephesinde Yeni Bir Şey Yok romanı, savaşın gerçekliğini anlatarak uluslararası bir bestseller oldu. Universal'in film uyarlaması Aralık 1930'da Almanya'da gösterime girdiğinde, Joseph Goebbels'in (Hitler'in gelecekteki Propaganda Bakanı) başını çektiği bir grup Nazi; Berlin'deki gösterimi bastı, koku bombaları patlattı ve Yahudi olduklarını düşündükleri izleyicilere acımasızca saldırdı. Viyana'da binlerce Nazi filmin gösterildiği bir sinemayı basmaya çalıştı. Hitler daha sonra kitaba sahip olmayı bir suç haline getirecek ve tüm kopyaların imha edilmek üzere teslim edilmesini talep edecekti. Remarque'ın kendisi canını kurtararak Almanya'dan kaçmayı başardı ancak küçük kız kardeşi o kadar şanslı değildi: Elfriede Scholz tutuklandı ve Aralık 1943'te başı kesilerek öldürülmeden önce yargılandı.
Mary Wollstonecraft'ın 1792'de yazdığı Kadın Haklarının Gerekçelendirilmesi, genellikle 'ilk feminist metin' olarak kabul edilir. Bu metin, kadınların erkeklerle eşit zihinsel kapasiteye sahip olduğunu ve aynı haklara layık olduğunu savunur. Wollstonecraft; kız çocuklarının karma eğitim alması, kadınların erkeklerle eşit ücret alması ve oy hakkının kadınlara da verilmesi gerektiğini belirtir. Bu görüşler, ilk yayınlandığında çok ses getirmese de Amerika'da birinci dalga feminizmin başlangıç noktası olan 1848 Seneca Falls Konvansiyonu'nun düzenlenmesine ilham vermiştir.
Miguel de Cervantes'in 1605'te yazdığı Don Kişot, şövalye romanlarını hicvederken modern roman türünü doğurmuştur. Eser, hikaye mekaniği ve güvenilmez anlatıcı kavramı gibi unsurlarla günümüz kurgusuna standartlar getirmiştir. Cervantes'in etkisi sadece edebiyatla sınırlı kalmamış, her entelektüel kuşak onun metninde kendi kaygılarını ve keşiflerini bulmuştur. Cervantes, gerçekliğin insanlar tarafından inşa edildiğini öne sürmüştür.
20. yüzyılın başlarından ortalarına kadar eşcinsel olmak hakkında açık sözlü tartışmalara yer yoktu, bu da James Baldwin'in Giovanni'nin Odası'nı daha da dikkat çekici kılıyor. Roman; İkinci Dünya Savaşı sonrası Paris'te geçen eşcinsel ilişkileri ele alır. Ana karakter David, kız arkadaşı Hella ile evlenmeyi planlarken İtalyan barmen Giovanni ile karmaşık bir ilişkiye girer. İlişkileri, Giovanni'nin varlığını tehdit eden yasal sorunlar nedeniyle karmaşık bir hal alır.
Baldwin bunun bir otobiyografi olmadığını, 'daha çok ne olabileceğine ya da ne olabileceğini hissettiğime dair bir çalışma' olduğunu açıkladı. Irk ve cinsellik konularını aynı kitapta kaldıramadığını söyleyen Baldwin, eserinde eşcinsel karakterlere şefkat gösterdi ve toplumun kabulünü bekleyen okurlar için bir arkadaşlık sağladı.
On altıncı yüzyılda Niccolò Machiavelli, gücün nasıl kazanılacağı ve korunacağı üzerine bir risale yazdı. Bu risale genellikle 'Amaç; aracı haklı çıkarır,' ve 'Korkulmak, sevilmekten daha iyidir,' sözleriyle özetlenir. Machiavelli, liderlerin kullanılan araçların her zaman dürüst kabul edileceğini bilerek hareket ettiğini ve bir hükümdarın korkulmanın sevilmekten daha güvenli olduğunu belirtir. Bu pragmatik yaklaşım, dönemin diğer siyaset teorisyenlerinin idealizmiyle tezat oluşturur. Machiavelli, 'erdem' kavramını ahlaki değerden etkinliğe kaydırarak siyasete yeni bir bakış açısı sunar. Machiavelli'nin bu yaklaşımı, siyaseti etikten kesin olarak ayırdığı için önemlidir.
Rachel Carson'ın Sessiz Bahar adlı eseri, insan yapımı pestisitlerin çevreye verdiği zararları anlatır. Tarım kimyasallarının doğayı ve insan sağlığını tehdit ettiğini vurgulayan Carson, okurlarını çevre yasalarını güçlendirmek için harekete geçmeye teşvik etti. Eserin etkisi, Çevre Koruma Ajansı'nın kurulması ve çeşitli çevre yasalarının kabul edilmesinde görülebilir.
'Garip bir durgunluk vardı. Seslerin olmadığı bir bahardı. Bir zamanlar kızılgerdanların, kedi kuşlarının, kumruların, alakargaların ve daha pek çok kuş sesinin şafak korosuyla çınlayan sabahlarda artık hiç ses yoktu; tarlaların, ormanın ve bataklığın üzerinde sadece sessizlik vardı.'
Sun Tzu'nun M.Ö. 5. yüzyılda yazdığı on üç bölümlük Savaş Sanatı kitabı, günümüzde de şirketlerden spora, politikadan gerçek savaşlara kadar birçok alanda uygulanabilir. Bu kitap, savaş çığırtkanı olmaktan çok, diplomasiyi savunan ve felsefi bir yaklaşım sergileyen bir eserdir. 'Ordusu tüm rütbelerinde aynı ruhla hareket eden kazanacaktır,' sözü, bir askeri generalden bir satış ekibi liderine kadar herkes için geçerlidir. Tzu'nun gerçek bir kişi olup olmadığı belirsiz olsa da bu durum, okuyucuların kitaba olan ilgisini etkilememiştir.
Betty Friedan'ın 1963'te yayınlanan kitabı Kadınlığın Gizemi, ev kadınlığı ve anneliğin bir kadının tek tatmin kaynağı olduğu düşüncesini sorguladı. Yayınlandığı ilk üç yıl içinde üç milyon kopya sattı. Kitap, 1960'larda feminizmin ikinci dalgasını başlatmasıyla tanınır ancak çoğunlukla beyaz, orta sınıf kadınları odak alır. Siyah ve LGBTQ+ kadınların sorunlarını görmezden gelir. Ulusal Kadın Tarihi Müzesi, kitabın Amerikalı kadınların toplumsal cinsiyet rollerine dair hayal kırıklıklarını ifade ettiğini ve toplumsal cinsiyet eşitliği için aktivizmi ateşlediğini belirtmiştir.
The New Yorker, 1984 kitabının 1949'da yayınlanmasının ardından 'Bu kitap, bir siyasi gelecek fantezisidir ve her fantezi gibi yazarına bugünün incelenmesi için bir büyüteç görevi görür,' diye yazdı. Orwell'in romanı distopik gelecek alanı için bir mihenk taşı olmuştur. Big Brother (Tam anlamı büyük ağabey olsa da zamanla diktatör anlamında kullanımları da olmuştur), aynı anda iki zıt fikre inanma anlamına gelen doublethinking ve kamuoyunu yanıltmaya yönelik haber anlamına gelen newspeak ifadelerinin hepsi, kitabı yazarken ciddi bir tüberküloz hastalığına yakalanan Orwell'den çıkmıştır. Yazar, kitap yayınlandıktan birkaç ay sonra hayatını kaybetmiştir.
Charles Darwin'in Türlerin Kökeni Üzerine adlı eseri, doğal seçilim yoluyla evrim teorisini geniş bir kitleye tanıttı. Bu teori, tüm yaşamın hayatta kalma uygunluklarına göre daha önceki atalardan türediği fikrini savunur. Darwin, bu teoriyi desteklemek için yirmi yıl boyunca bilimsel araştırmalar yapmıştır. Kitap, dindar ve bilimsel zihinler arasında tartışmalara neden olmuştur. Ancak zamanla, Darwin'in teorileri geniş çapta kabul görmüştür ve modern evrimsel biyoloji alanının temelini oluşturmuştur.
Gazeteci ve hırslı bir sosyalist olan Upton Sinclair, Chicago'nun et paketleme endüstrisindeki tehlikeli koşulları, işçilerin ekonomik sömürüsünü, hayvan zulmünü ve şirket tekellerini ifşa etmek istiyordu. Başardı. Kitabı, tüketicileri korumayı amaçlayan gıda güvenliği yasalarına olan desteği artırdı. Ancak Sinclair, romanın çalışma koşullarının iyileştirilmesine yönelik etkisinin yetersiz olduğunu düşünüyordu.
'Halkın kalbine nişan aldım ve kazara onu midesinden vurdum.'
Alex Haley'in 1976 tarihli kitabı Kökler, 1760'larda Amerika'ya kaçırılan ve nesiller boyu köleliğe maruz kalan Gambiyalı Kunta Kinte'nin hikayesini anlatır. Kitap, Afro Amerikan tarihine ve soybilimine büyük bir ilgi uyandırmıştır. Haley'in ailesinin hikayesi olduğunu iddia ettiği kitap, bazı akademisyenler tarafından tartışılmıştır. 1977'de TV dizisine dönüştürülen kitap, 130 milyondan fazla kişi tarafından izlenmiştir. Kökler, Amerikalıları kendi hikayelerine daha net bir gözle bakmaya teşvik etmiştir.
Anne Frank'ın Günlüğü, Holokost sırasında genç bir kızın yaşadıklarını anlatan bir kitaptır. 1947'de yayınlanmasından bu yana yetmiş dilde otuz milyon kopya satmıştır. Anne, ailesiyle birlikte iki yıl boyunca bir binada saklanmış ve bu süre zarfında günlüğünü yazmıştır. 1 Ağustos 1944'te, Anne son yazısını yazdı ve üç gün sonra ailesi ile birlikte saklandıkları yerde bulundu. Anne, 1945 yılında Almanya'nın Bergen-Belsen toplama kampında tifüsten öldü. Gizli Ek'ten Holokost'ta hayatta kalan tek kişi, Anne'nin günlüğünü yayınlayacak olan babası Otto'ydu. Kitap, Malala Yousafzai'den Nelson Mandela'ya kadar birçok kişiye ilham vermiştir ve Holokost tarihini anlamak için önemli bir kaynaktır. Anne, Holokost'ta ölen bir milyondan fazla Yahudi çocuğun sembolü haline gelmiştir.
Alice Walker'ın Renklerden Moru adlı eseri, Siyah kadın deneyimlerini ve onların kimlik, bağımsızlık ve baskı ile ilgili mücadelelerini anlatıyor. Bu eser, Walker'ı 1983'te Pulitzer Kurgu Ödülü ve Ulusal Kitap Ödülü alan ilk siyah kadın yaptı. Kitap, okullar için uygun olmadığı gerekçesiyle eleştirildi ve ırk, din, cinsiyet ve cinsel akışkanlık konularında tartışmalara yol açtı. Ancak kitabınsiyah kadınlar arasında popüler olmasının bir nedeni, güçlü siyah kadın imajını kırma çabasıdır. Walker, Siyah kadınları kırılgan bir ışıkla resmediyor ve siyah kadınlar arasında birli beraberlik duygusunu vurguluyor.
J.R.R. Tolkien, Hobbit ve Yüzüklerin Efendisi gibi eserleriyle modern fantezi türünde devrim yarattı. Yüzüklerin Efendisi, 1954-1955 yıllarında üç bölüm halinde yayımlandı: Yüzük Kardeşliği, İki Kule ve Kralın Dönüşü. Tolkien'in eserleri, peri masallarını kahramanca bir hale getirerek fantastik edebiyatı yeniden canlandırdı. Yayın şirketleri, Yüzüklerin Efendisi'nin başarısını yeniden yaratmak için 'yüksek fantastik' etiketli yeni kitapları piyasaya sürdü. Bu etki, rol yapma oyunlarından bilgisayar oyunlarına, bilim kurgu ve fantezi filmlerine kadar geniş bir alana yayıldı. Yüzüklerin Efendisi'nin yetmiş yıllık popülerliği, Tolkien'in etkisinin hala güçlü olduğunu gösteriyor.
1848 tarihli Komünist Manifesto, Karl Marx ve Friedrich Engels tarafından yazılmış ve komünizmin temel ilkelerini tanımlamıştır. Eser, komünist hareketi ve yeni demokrasi fikrini birleştirdi. 1848 Devrimleri sonrasında belirsizliğe düşen Manifesto, yirminci yüzyılın başlarında dünya genelindeki devrimci hareketler tarafından yeniden ele alınıp yorumlandı. Tarih ve Siyaset Bilimi Programı Direktörü Drew Flanagan, Komünist Manifesto'nun tarihsel bağlamını anlamanın, Marx ve Engels'in fikirlerini sonraki yüzyıllardaki anlamlarından ayırmanın önemli olduğunu belirtiyor. Komünist Manifesto, modern çağda hala geçerli olan toplumsal sorunları tanımladığı ve alternatif bir demokrasi vizyonu sunduğu için hala önemlidir.
Fransız yazar Simone de Beauvoir'ın 1949 tarihli eseri İkinci Cinsiyet, varoluşçuluk ilkelerini savunan ve toplumun kadınlara yönelik muamelesini eleştiren bir kitaptır. Eser, bireyin kendi kaderini belirleme hakkını ve özgürlükle birlikte gelen bireysel sorumluluğu vurgulamaktadır. İlk olarak, iki cilt halinde yayınlanan ve bazı bölümleri 'Modern Zamanlar' adlı dergide yer alan kitap, Vatikan tarafından yasaklanmasına rağmen ikinci dalga feminist eserlerin önünü açmıştır. Beauvoir'ın bu eseri, modern feminizmi yaratmakla suçlanmış ve kültürel açıdan önemli etkiler yaratmıştır. Örneğin, 1986'da senarist Daniel Waters, bu kitaptan ilham alarak gençlik komedisi Heathers'ın senaryosunu yazmıştır. Bu kitap, bir anlamda gençlik komedileri alt türünün başlamasına da yardımcı olmuştur.
Kitabın ismi klişe gibi görünebilir ancak Dale Carnegie'nin 1936 tarihli konferanslarına dayanan ve güven kazanma ve güven oluşturma hakkındaki kişisel gelişim kitabı, onlarca yıldır okuyucuları etkilemeyi ve kazanmayı başarmıştır. İçindeki tavsiyeler açıktır: daha çok gülümseyin, daha az konuşun, çok dinleyin.
1946'da The New Yorker dergisi, Hiroşima'nın bombalanmasının dehşetini anlatan bir sayı yayımladı. Savaş muhabiri John Hersey'in Hiroşima'da hayatta kalan altı kişinin deneyimlerini anlattığı bu hikaye, atom savaşının gerçek yüzünü gösterdi ve Amerikalıların daha önce sansürlenmiş raporlarla bilgilendirildiği yıkımla ilgili gerçekleri ortaya çıkardı. Hikaye hızla kitaplaştırıldı ve dünya genelinde geniş bir okuyucu kitlesi tarafından okundu. Bu sayede, nükleer savaşın dehşeti uluslararası bir kayıt haline geldi.