Kimse kötü olduğunu kabullenemiyor ama dünya kötülükle dolu, aslında kötülük bizim kaderimiz mi?
Kimse kötü olduğunu kabullenemiyor ama dünya kötülükle dolu, aslında kötülük bizim kaderimiz mi?
Asla yanıt bulamadığımız bir soru bu. Her şeyin başarılı iletişim manevralarıyla çözülebileceğini biliyoruz, söz bize düştüğünde herkese iyilik önerilerinde bulunuyoruz ama kendi başımızdan geçen olaylarda kötücül yanımızı dizginleyemiyoruz. Çoğunlukla da bunun kötülük olduğunun farkında bile değiliz.
Yani biz kötülük içinde bulunuyoruz ama kötülük neden var? Teolojik bir problem olarak da görebiliriz bu soruyu. Milyarlarca insanın kabul ettiği birçok inanca göre mükemmel bir yaratıcı varsa, bu yaratıcı yarattığı dünyada kötülüğün varlığına nasıl izin verir? Bu soru öyle kuralları yıkan, kafa karıştıran bir soru da değil.
İki basit açıklama var. İlk özgür iradenin kötülüğü yarattığı, ikincisi bunların yaşadığımız evrendeki sınavlardan biri olduğu. İkisi de mantıklı tezler ama asıl soru halen çözümlenmiş değli.
Aziz Augustinus da onlardan biri ve tartışmaya bakış açısı bugün zihinleri aydınlatacak kadar berrak. Kendisi kötülüğü tartışırken 'Madem yaratıcı var o halde neden kötülük var' gibi soruların konuyu anlamayı zorlaştırdığını düşünüyor. Yani Tanrı iyilikleri mükafatlandırırken kötülükleri cezalandırır, o kötülükleri yaratmaz fakat özgür irade vererek sorumluluğu bizlere bırakır.
Kötülüğün varlığı halen ortadaki soru, ona da bir açıklama getirir.
Ama onu hissedebilmek imkan dahilinde değildir çünkü sesin olmadığı durumdaki sessizliği duyamıyorsak yani algımız yok oluyorsa kötülük de ölçüp tartabileceğimiz bir varlık değlidir.
Var olmayan bir şeyin kaynağını nasıl bulacağız? En iyi ihtimalle 'varlık' adını verdiğimiz şeyde bulunan iyiliğin izini sürebilir ve onun kaybolduğu anların peşine düşebiliriz. Bunu da iyilikten uzaklaşıldığı anlarda deneyimleriz.
İnsanın peşinde olduğu hedefler onun iyi ya da kötü olmasını belirler. Şayet evrensel değerler yerine geçici heveslerin yoluna kapıldıysak kötülük için gerekli zemin hazırdır. Burada 'öteki dünya' için çabalamaktan bahsedilmediğini belirtelim, tartışmanın çözüme ulaştığı nokta da zaten bunu anlamak.
Öğrenme özünde iyi bir davranış kalıbı olduğu için kötülüğün onun içerisine sığmasına imkan yoktur. Bu yüzden ancak iyiliği öğrenebilir ve kötülüğe çıkan yollarda kendimizi koruyabiliriz.
Çünkü kötülük iyi olan şeylerin içerisinde de gizlenmiş durumda. Arzuyu ve cinselliği düşünelim, 'aldatma' dediğimiz şeyle 'bağlılık' arasındaki tek fark ilişkilerimizdeki kodlar. Aldatan kişi de eşine bağlı olan kişi de aynı davranışlarda bulunuyor ama isimlendirmeler değişiyor. İyilik ve kötülük arasındaki bağlantı da bunun aynısı, iyilikler her zaman kötülüğün rayına sapabilir çünkü onlarla ince sınırlarla ayrılırlar.
Kötülük her zaman yanımızdaysa ondan nasıl korunacağız?
Size başlığa resmini koyduğunuz Lord Voldemort'un bir sözü ile açıklama yapayım "İyi veya kötü diye bir şey yoktur, yalnızca güç vardır" kötü dediğiniz şey aşırı göreceli bir kavram. İnsanların iyi-kötü dediği şeyler tamamen çıkarları ile ilgili. Örneğin tuvalete domestos döküp oradaki bakterileri öldürdüğünüzde veya evinizin içerisinde gezen bir karafatmayı ezdiğinizde hiç vicdan azabı yaşamazsınız, hatta gülersiniz. Şayet bir Tanrı varsa, insanoğlu onun için kesinlikle tuvaletteki bir mikroptan farksızdır. "Eğer Tanrı varsa neden insanların ölmesine izin veriyor" lafı en çok güldüğüm şey. Arkadaşım, yaşamının değere sahip olduğunu söyleyen kim? O yaşama bu değeri yükleyen sensin. Olası bir Tanrı'nın gözünde insanlık, kıç kadar bir gezegende sürünen ilkel canlılardan ibarettir. Kanalizasyon farelerinin yaşamı ne kadar değerli ise, Tanrısal bir bakış açısı ile insanın yaşamı da öyledir.
sırf bu konu üzerinde düşünmeye ittiği için bile onedioda son dönemde gördüğüm en iyi içerik diyebilirim. Beğenmeyen kötüdür :)
Böyle sohbet, tartışma tadında bir içerik olması ve buna yorum yaparak insanların kendi düşünce ve fikirlerini de açıklaması çok hoşuma gitti. Hem eğlenceli hem öğretici hem de düşündürücü olduğunu düşünüyorum. Umarım hem bu konunun devamı niteliğinde hem de farklı konular kapsamında daha fazla benzer içerikler gelir.