Dünya, ayaklarımızın altında sessiz ama devasa bir değişim içinde. Bilim dünyasının en prestijli yayınlarından National Geographic’in güncel verilerle desteklediği bir rapora göre, Afrika kıtası milyonlarca yıldır devam eden bir süreçle ikiye bölünüyor. Bu jeolojik parçalanma, sadece bir kara parçasının ayrılması değil, aynı zamanda Dünya haritasına eklenecek yepyeni bir okyanusun da habercisi niteliğinde.
Detaylar 👇
Yaklaşık 30 milyon yıl önce Etiyopya’nın kuzeyindeki Afar bölgesinde başlayan bu süreç, o günden bu yana güneye Zimbabve’ye doğru ilerliyor. Dev kıta şu anda iki ana parçaya ayrılmış durumda: Daha küçük olan Somali levhası ve daha geniş bir alanı kapsayan Nubia levhası.
Litosferin derinliklerinde, mantodaki yüksek ısı ve erimiş kayaların hareketiyle tetiklenen bu ayrılma, yılda ortalama 2,5 ile 5 santimetre arasında bir hızla gerçekleşiyor. İnsan ömrü için oldukça yavaş görünen bu ayrılma, jeolojik zaman diliminde devrim niteliğinde bir hıza karşılık geliyor.
Sadece birkaç dakika içinde 60 kilometre uzunluğunda devasa bir yarık açıldı ve yer kabuğu yaklaşık iki metre yer değiştirdi. Normal şartlarda yüzyıllar sürmesi beklenen bu hareketin dakikalar içinde gerçekleşmesi, bilim dünyasında büyük bir yankı uyandırdı. Benzer şekilde Kenya'nın güneybatısında aniden ortaya çıkan büyük çatlaklar, bölgenin ne kadar aktif bir dinamizme sahip olduğunu kanıtlıyor.
Virginia Tech’ten Profesör D. Sarah Stamps ve jeolog Lucía Pérez Díaz gibi uzmanlara göre, kuzey bölgelerdeki açılma hızı çok daha yüksek. Bu durum, ilk okyanus sularının kuzeydeki yarıklardan sızmaya başlayacağını gösteriyor. On milyonlarca yıl sonra, deniz tabanı tüm Rift vadisi boyunca ilerleyecek ve bugün bildiğimiz Afrika kıtasının bir kısmı dev bir ada olarak ana karadan kopacak.
Bu hat boyunca yer kabuğu inceliyor ve magma yüzeye daha yakın hale geliyor. Gelecekte bu bölge tamamen sular altında kaldığında, Etiyopya ve Somali gibi ülkelerin coğrafi yapıları tamamen değişecek ve iki kara kütlesi arasında yeni bir deniz ekosistemi oluşacak.
Sonuç olarak gezegenimiz sürekli bir evrim içinde olduğunu unutmamak gerek. Buzullar eriyor, çöller genişliyor ve şimdi de bir kıta parçalanıyor. Afrika’nın bu derin ayrışması, Dünya’nın yaşayan, nefes alan ve sürekli biçim değiştiren bir organizma olduğunu bir kez daha hatırlatıyor. İnsan ölçeğinde fark edilmesi güç olan bu değişim, yer kürenin zaman çizelgesinde geri dönülemez bir dönüşümün çoktan başladığını müjdeliyor.
Kıta ve okyanusun oluşumunu durdurabilen birisine ben de rastlamadım.
harbiden lan
Neden durdurmaya çalışıyorsunuzki?