Türbülansa girmek, sağanak yağış altında sallanan bir uçakta bulunmak yolcular için korkutucu olabilirken yıllarca bunun eğitimini alan ve hünerlerini sergileme fırsatı elde eden pilotlar için durum hiç de öyle olmayabiliyor. Bundan birkaç yıl önce Amerika'da meydana gelen şiddetli bir fırtınada uçak kullanmak zorunda olan pilotlar ise kendi deneyimlerini aktardı. Neler hissettiklerini merak ediyorsanız içeriğimize buyurun. 👇
Şubat'ın başında Amerika'nın başkenti Vaşington'daki Dulles Uluslararası Havalimanı'na iniş yapan bir yolcu uçağındaki yolcular, oldukça zorlu ve sarsıntılı bir yolculuk geçirdi. Sarsıntı nedeniyle uçak iniş yapmakta zorlandı ve içerisinde bulunan hemen hemen herkesin kustuğu bildirildi. Pilotlarda uçak indiğinde kusmanın eşiğindeydi.
Hızı saatte yaklaşık 110 kilometreye çıkan şiddetli rüzgâr 450.000 kişinin elektriğe ulaşımını engellemiş, demir yolu hizmetlerinin askıya alınmasına ve köprülerin kapatılmasına neden olmuştu. Aynı rüzgâr beşik sallar gibi uçakları da sallıyordu.
Öyle ki, bir ticari pilot ve uçuş danışmanı olan Doug Moss olayla ilgili olarak 'İnsanların korktuğuna eminim. Kokpitin dışındaki herkes tam aksini düşünüyor olsa bile çok eğlenceliydi.' diyor. Kendisi bu deneyimi, yıllar boyunca gördüğü eğitimin hakkını verme ve birazcık da heyecan yaşayıp eğlenme fırsatı olarak görüyor.
Ancak uçak her hâlükârda aynı piste iniş yapacağından yere inmenin tek bir yolu bulunuyor. Dolayısıyla pilotların, fırtınanın sebep olduğu yandan rüzgâra rağmen iniş yapması gerekebiliyor. Bu durum göze korkutucu gelebilir. Ancak işini bilen bir pilot için ufak bir yalpalamadan ibaret.
Önce uçak yavaşlıyor, ardından pistin hizasına gelecek şekilde konumlanıyor ve irtifa kaybediyor. Son anda dikey iniş hızını ve sarsıntıyı azaltmak için uçağın burnu kaldırılıyor. Ancak şiddetli bir yandan rüzgâr söz konusu olduğunda piste yaklaşan uçak, rüzgâr yüzünden rotasından çıkıyor.
Uçak bir anlamda yengeçler gibi yan yan gitmeye başlar ama bu şekilde rotasında kalır. İrtifa ve hız kaybı yaşandıkça, doğru açıyı bulmak için pilotların deneyimlerinin de katkısıyla deneme yanılma yoluna başvurulur ve uçak daha da rüzgâr yönünde seyretmeye başlar.
Yani rüzgâr şiddetinin düşük olduğu günlerde yapıldığı gibi, gövdenin piste paralel olmasını sağlayacak şekilde uçağı döndürmek için kokpitteki pedallar kullanılır. Yandan rüzgâra karşılık vermek için kanatçıkları kullanarak uçak yana eğdirilir ve kanatlar rüzgârın geldiği istikamete doğru yatırılır. Uçak tam olarak düz olmadığından iniş takımındaki tekerleklerden biri, ötekinden önce aktif edilebilir.
Uçakların ideal olmayan koşullarda iniş yaparken kaldırabilecekleri ideal kuvvetler farklılık gösterir. Pilotlara göre, uçuş sanatının merkezinde tüm yolcuları güvende ve valizleri yerlerinden kımıldamayacak şekilde bunları gerçekleştirmek yer alıyor. Günümüzün otomatik pilot sistemleri bunları belirli rüzgâr hızlarına kadar gerçekleştirebiliyor. En şiddetli fırtınalarda ise iş pilotlara kalıyor.
Ohio Devlet Üniversitesi Havacılık Araştırmaları Enstitüsü'nde okutmanlık yapan Brian Strzempkowski bu konuyla ilgili olarak, 'Hava yolu pilotu olduğunuzda bu hareket ve manevralara o kadar alışmış oluyorsunuz ki, artık huy ediniyorsunuz.' diyor. Pilot eğitiminin büyük çoğunluğu, pilotların altı ayda bir becerilerini yeniden kanıtladığı simülasyonlarda gerçekleştiriliyor.
Pilotlar yanlış açıyla gelirse ve iniş yapmaktan çekinirse gazı kökleyip irtifa kazanabilir, havaalanının etrafında dönüp yeniden inmeyi deneyebilir. Deneyim sahibi pilotlar bile rüzgârın yandan estiği inişlerde işler kolaylıkla ters gidebilir.
Konu can güvenliği olduğunda hepsi makul kararlar alır. Eğer rüzgâr uçuşa elvermeyecek kadar şiddetliyse de hepsi uçakları yerde tutma kararı alır. Örneğin, bu bahsettiğimiz kar fırtınasında yaklaşık 3.000 uçuş iptal edilmişti.
BHX. bilen bilir.