Kıdem Tazminatına Güney Kore Modeli: Sistem Nasıl İşliyor?

Kıdem tazminatı, çalışma hayatının en önemli başlığı olmayı sürdürüyor. Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak, 'Yeni Ekonomi Programı Yapısal Dönüşüm Adımları' kapsamında, tarafların uzlaşmasıyla kıdem tazminatı fonunun bu yıl sonunda hayata geçirileceğini açıklamıştı. Ne kadar kesinti yapılacak, sistem kimleri kapsayacak, birikmiş kıdem tazminatlarının durumu ne olacak? Yeni kıdem tazminatı sistemine ilişkin görüş almak, temel parametreleri ve ayrıntıları netleştirmek üzere paydaşların bir araya gelmesi bekleniyor.  Ancak şu aşamada taraflarla paylaşılan bir taslak bulunmuyor.

Milyonlarca çalışanı ilgilendiren yeni sistemde BES ile kıdem tazminatının entegre edileceği aktarılıyor. Bugün basına yansıyan bilgilere göre, bu sistemi kullanan tek ülke var, Güney Kore. Peki Güney Kore'de sistem nasıl işliyor?

Detaylara bakalım...

Hürriyet'ten Noyan Doğan'ın haberine göre, 'Yeni Ekonomi Programı Yapısal Dönüşüm Adımları 2019' programına göre Bireysel Emeklilik Sistemi, yeniden ele alınarak, tamamlayıcı emeklilik sistemine dönüşecek, BES ile kıdem tazminatı entegre edilecek. Önümüzdeki aylarda detayları netleşecek yeni sistemin tüm tarafların mutabakatıyla sene sonuna kadar hayata geçmesi bekleniyor.

Noyan Doğan bu soruya şöyle açıklık getirdi: 

'Kıdem tazminatını BES ile entegre eden tek bir ülke var, o da Güney Kore. İtalya’da da benzer bir uygulama var, yani kıdem tazminatı fona aktarılabiliyor ancak zorunlu değil. Çoğu çalışan risk almak istemediği için aktarım yapmayı tercih etmiyor. Ancak İtalya'da kamu emeklilik sistemi kuvvetli ve çalışırken ki ortalama aylık kazancın yüzde 83.1’i emekli aylığı olarak bağlanıyor.'

Güney Kore'de 2005 yılında çalışanların kıdem tazminatı planlarının, emeklilik planlarına dönüştürülmesine karar verildiğini aktaran Doğan, sisteme ilişkin şu bilgileri verdi: 

'Bu kapsamda işveren ve çalışanlar istedikleri özel emeklilik planlarını seçebiliyor. İşveren de çalışanın emekliliğine katkı yapıyor.

Çalışanlar isterlerse ek katkıda da bulunabiliyor. Katkılar vergi teşvikleri ile destekleniyor. Çalışan hesabındaki parayı istediği zaman çekemiyor. Parayı çekebilmenin şartı; bir ev satın almak, altı aydan fazla hastanede yatış, şirketin iflası ve doğal afet. 

Bunların dışında çalışan hesabındaki paraya el süremiyor.'

• Kıdem tazminatı fonuna ve çalışan emeklilik planlarına katılım zorunlu.

• Kıdem tazminatı fonunun, özel emeklilik planlarına dönüştürülmesine izin verildi.

• İşveren ve çalışanlar istedikleri planları seçmekte özgür.

• Tüm işverenler emeklilik planı veya kıdem tazminatı sistemi kurmak zorunda.

• 10’dan az çalışanı olan firmalar, çalışanların BES planlarına katkıda bulunabiliyor.

• Yıllık katkı, bir aylık maaşa denk gelecek şekilde, yüzde 8.3’lik katkı zorunlu.

• Çalışan istediği zaman sistemden çıkamıyor. Ev alma, 6 aydan uzun süreli hastane kalış gibi durumlarda kıdem tazminatı alınabiliyor.

• Emeklilik yaşı 61. Emeklilik yaşına gelindiğinde toplu çıkış mümkün.

İşçi sendikaları, ‘Kıdem tazminatı kırmızı çizgimiz, dokundurmayız’ demiş ve tavrını ortaya koymuştu.