Dünyanın en yalnız balinası olarak bilinen Kiska yaklaşık 10 yıldır küçük bir havuzun içinde tek başına yaşıyordu. 1979 yılında Atlas Okyanusu'nun sonsuz sularından kopartılıp küçük bir havuzda esaret altına alınmıştı. Kiska'nın son zamanlarda havuzun camlarına çarparak yüzdüğü anlar gündem olmuştu. Dünyanın en yalnız balinası, belki de en yalnız canlısı Kiska, 47 yaşında can verdi.
Peki katil gerçekte kim?
Kiska, 1976 yılında Atlas Okyanusu'nun uçsuz bucaksız sularında dünyaya gelmişti. 47 yıllık ömrünün ise toplamda 44 yılını küçücük bir havuzun içerisinde geçirmek zorunda kaldı. Kiska, Kanada'da Niagara Şelalesi'nin yakınındaki bir eğlence parkının havuzunda yaşıyordu. 6 metrelik büyük cüssesiyle havuzun içinde bir o yana bir bu yana yüzdüğü videolar zaman zaman gündem oluyordu Kiska'nın...
Kiska, Kanada'da bulunan son katil balina olarak biliniyordu. Kiska hem 5 yavrusunu kaybetmiş hem de 2021 yılında 'ev arkadaşı' Ikaika'yı kaybetmişti. O yıl içerisinde Kiska'nın videoları sık sık gündeme geliyordu. Yapayalnız bir yaşam süren Kiska yüzünü havuzun camlarına defalarca kez çarpmıştı... Uçsuz bucaksız bir okyanustan kopartılıp havuzun içine konmasına ise tepkiler çığ gibi büyümüş ancak herhangi bir gelişme yaşanmamıştı.
Kiska'nın da yer aldığı bir grup orka (katil balina) 1979 yılında okyanusta yakalanarak bir akvaryuma götürüldü. Kiska'nın arkadaşı Keiko, Free Willy filminde rol almasının ardından Kiska ile birlikte İzlanda'ya götürüldü. Daha sonra da Kanada'daki MarineLand'e satıldılar.
MarineLand'in bu zamana kadar toplamda 26 farklı orkaya 'ev sahipliği' yaptığı biliniyor. 26 orkanın toplamda 20 tanesinin ise burada hayatını kaybettiiği söyleniyor. Orkaların gruplar halinde yaşadıkları ve oldukça sosyal hayvanlar oldukları dikkat alınınca orkaların buradaki yaşam koşulları birçok tartışmaya yol açtı. Hayvan hakları grubu PETA ne kadar uğraşsa da Kiska'yı o yalnızlığından kurtarmayı ve 'normal' hayatına döndürmeyi başaramadı.
Halk arasında katil balina olarak tanıdığımız orkalar, okyanus yunuslarının en iri üyeleridir. Erkeklerin boyları 9,5 metreyi, dişilerin ise 8,5 metreyi bulabilir. Ağırlıkları ise 6 ila 5 ton arasında değişiklik gösterir. Yırtıcı hayvanlardır ve köpek balıkları, foklar, küçük yunuslar ve balıklarla beslenirler. Deniz besin zincirinin en üst basamağında yer alırlar.
Orkaların doğada yaklaşık 50 ila 90 yıl yaşadıkları bilinmektedir. Orkalar sosyal hayvanlardır ve grup halinde yaşarlar. Ancak havuz gibi yapay ortamlara alındıklarında, özellikle de izole edildiklerinde yaşam sürelerinde ciddi bir kısalma görülür.
WDC (Whale and Dolphin Conservation) yalnızca balinaların ve yunusların dünya çapında korunmasına ve hayatlarının devam ettirilmesine adanmış bir yardım kuruluşu. WDC'nin verilerine göre 2023 Ocak ayı itibariyle dünya çapında küçük havuzlarda esaret altında tutulan 55 farklı orka bulunuyor. Ayrıca ABD'de bulunan ve 3 farklı marine parkı bulunan SeaWorld'ün bünyesinde hiçbir yerde olmadığı kadar orka bulunduğu söyleniyor.
Hazırlanan yeni yasaya göre balina ve yunusların üremesini engellemek, onları esaret altında bulundurmak tamamen yasak. Ancak bu yasa, şu anda esaret altında olan hayvanları kapsamıyor. Dolayısıyla Kiska gibi onlarca hayvan esaret altında yaşamaya devam edecek gibi görünüyor...
Katili uzakta aramaya gerek yok. Yeryüzünün tek vahşi türü biz insanlarız.
Mevzu buradaki küçük havuz mu? Bir yunus ortalama 60 km yüzüyor. İstersen onu 50 metrelik olimpik havuza koy mutlu mu olacak sanıyorsunuz? Katil ilk başta o gösteriye giden insanlardır. The Cove gibi tüm dünyada ses getiren belgeseller yapıldı ama hiçbir şey değişmedi. İnsanlar inatla çocuklarını sirklere, hayvan hapishanelerine götürüyor. Onlar gitmese bu gözü para dışında bir şey görmeyen şirketler para kazanamadıklarını görüp bu işi bırakacaklar ama hala her yıl milyonlarca sorumsuz, cahil ebeveyn çocuklarını buralara götürüyorlar.
En azından artık esaret altında tutulması yasaklanmış. İnsanoğlu zaten ne zaman bir felaketin ve yok oluşun ucuna gelirse o zaman önlem ve tedbir alır ve gereken neyse onu yapmaya başlar.