Düzenli olarak fiziksel egzersiz yapmanın aklınıza gelebilecek her şeye iyi geldiğine inanıyor olabilirsiniz. Peki biri size her şeyin çözümü olarak gösterilen fiziksel egzersizlerin bilişsel olarak size hiçbir fayda sağlamadığını söylerse? Gelin bu konu hakkındaki son araştırmalar sonucunda yapılan analizlerin sonucunu beraber inceleyelim.
Bugüne kadar hepimiz sporun konsantrasyonu artırdığına, ruh halimize iyi geldiğine, stresi ve depresyonu azalttığına inandık ve belki de böyle şartladık kendimizi.
Dürüst olalım, spor veya fiziksel herhangi bir egzersiz bunu günlük hayatının bir parçası haline getirmeyenler için işkence bile olabilir bazen.
Çünkü “Spor yaptığınızda düşünce hızınız artar” ya da “Fiziksel egzersiz sizi depresyondan bile çıkarabilir!” gibi fiziksel egzersizin bilişsel sağlığımıza büyük faydaları olduğunu duymak alıştığımız bir şeydir değil mi?
Nature Human Behavior tarafından yapılan, 11 binden fazla sağlıklı katılımcıyı içeren ve 100’den fazla bireysel gözlemden veri elde eden araştırmaya göre, fiziksel egzersizin bilişsel yeteneği geliştirdiğini gösterecek ve kesin olarak sunulabilecek bir kanıt bulamadı.
Öncelikle bu araştırma ekibi, fiziksel egzersizin beyin fonksiyonlarını iyileştirip iyileştirmediği konusundaki bulguları doğru bir şekilde aktarıp aktarmadıklarını belirlemek için birden fazla klinik denemeden elde edilen verileri analiz etmeye karar vermiş.
Ve sonucunda da bu denemelerin genellikle uygun bir şekilde değerlendirilemeyecek kadar az sayıda katılımcıya sahip olduğu, yanlılığa eğilimli olabileceği, çelişkileri veya net olmayan karışık bulguları sıklıkla görmezden geldiği çıkmış ortaya…
Son 50 yılda klinik deneylerin neredeyse tümü sağlıklı bireylerde düzenli fiziksel egzersizin bilişsel faydaları olduğunu öne sürdü. Ama Ciria ve ekibi, detaylı analizleri sonucunda bu araştırmaların hepsinin kusurlu olduğunu savunuyor.
Diğer kısmı ise deney grubunun ilk zihinsel performansı kontrol grubundan daha düşük olduğunda fiziksel egzersizin bilişsel sağlıkta önemli bir yararı olduğunu vurgulamış.
“Yaptığımız analizler ve hesaplamalar sonucunda bugüne kadar yapılan araştırmaların düşük ve kalitesiz kanıtlar biriktirdiği sonucuna vardık. Ve bu birikimin fiziksel egzersiz ve bilişsel gelişim arasında ilişkinin gerçek etkisinin ne olduğunu anlamayı zorlaştırdığına inanıyoruz.”
Ciria çalışmasında, fiziksel egzersizi bilişsel faydalarla ilişkilendiren ve bu yüzden öneren Dünya Sağlık Örgütü ve Ulusal Sağlık Enstitüleri gibi kurumların daha güvenilir nedensel kanıtlar elde edilinceye kadar biraz daha dikkatli olması gerektiğini söylüyor.
Cleveland Kliniği’ndeki Schey Nörogörüntüleme Merkezi’nde direktörlük yapan Stephen Rao da birçok başka araştırmacı gibi onlarla aynı fikirde.
Ayrıca fiziksel egzersizin beyne sağladığı faydalara dair somut kanıtlar bulmak için daha fazla gözlemsel çalışma yapılması gerektiğini de kanıtladığını düşünüyor.
“Bugüne kadar yapılan çalışmaların çoğu üç ila altı ay aralığındaki bir zaman dilimine odaklanıyor. Bir yıl boyunca düzenli olarak sürdürülen bir çalışma bulmak neredeyse imkânsız. Bu durumda, araştırmaların gerçekten de fiziksel egzersizin bilişsel fayda sağladığını kanıtladığını söylemek mümkün değil çünkü kısa sürelerde küçük gruplarla çalışıldığı sürece olumlu bir etki olup olmadığı tespit edilemez...”
Bunun yerine halkın sağlığını iyileştirmeye ve korumaya kendini adamış kurumların, fiziksel egzersizin bilişsel gelişime katkı sağladığını duyurmadan önce daha derinlemesine araştırmalar ve deneyler yürütülmesi gerektiğini söylüyor.
Yani aslında spor yapmak için bahane aramamıza gerek yok. Ama bahane arayanlarınız varsa, buyurun size bahane! Bundan sonra rahatlıkla, “Ben spor yapınca ruh ve zihin sağlığıma da katkısı oluyor sanıyordum öyle değilmiş, kesinleşene kadar bekleyeyim bari” diyebilir, işin içinden sıyrılabilirsiniz!
Direkt olarak etki etmese de stresi azaltıp hayatın karmaşa ve kaygısından 1-2 saatte olsa uzaklaştırıyor en azından. Spor yapmayınca ya sosyal medyada takılıp siyaseti takip ediyorum yada arkadaşlarla muhabbet ediyorum ki bu muhabbetlerin sonu mutlaka siyasete , ekonomiye vs. dayanıyor. Kısır döngü :) Ruhen ve bedenen spor iyidir
Spor salgıladığınız hormonların dengesini değiştirip ruh halinizi iyileştirir. Spora odaklanarak harcayacağınız 1-1.5 saat sonrasında zihninizi kitleyen bir çok sorunun geri plana düştüğünü, sporun yorgunluğu ile beyninizin reset konumuna geldiğini ve bişeyleri yeni baştan düşünmeniz gerektiğini görürsünüz. Bu bile yeniden düşünmeye başlarken bir çok probleminize farklı yollardan çözüm aramanıza sebep olup çözüm bulmanıza katkısı bile olur. Bilimsel araştırmaların illaki doğruluk payı vardır ama onlar da kesinlikle bilişsel bir faydası yok demiyorlar. Bu, kişinin spora nasıl baktığına ve odaklanma gücünü nasıl geliştirdiğine göre değişir.Ben haftada en az 4 gün spor yapıyorum ve işimin stresini atabildiğim tek mecra bu. Müzik'de yapıyorum ama müzikte düşünsel yön kuvvetli olduğu için ister istemez sorunlarınız da aklınıza gelip odak kaymaları oluşabiliyor. Spor öyle değil, yaşadığınız zihinsel stresin yerini fiziksel stres alıyor ve fiziksel stres son bulduğunda bir reset oluşuyor
Spor yapınca sorunların sihirli bir şekilde kaybolmuyor