Geçen hafta oldukça viral olup, sosyal medyada, web sitelerinde ve hatta gazetelerde paylaşılan bazı haberler gerçeği yansıtmıyordu. teyit.org da sağ olsun, yine bu haberleri bizim için araştırıp gerçekleri ortaya çıkardı.
Bakalım neler olmuş ve işin aslı neymiş?
İYİ Parti Genel Başkan Yardımcısı Ümit Özdağ tarafından sosyal medyada “İşte krizin nedeni, israf ve kötü yönetim. Kimse papazın arkasına sığınmasın. Hazinenin dolu olsaydı 50 papaz tutuklardınız ve bir şey olmazdı” başlığıyla yapılan paylaşımla, fotoğrafın Cumhurbaşkanlığı Külliyesi’nin içini gösterdiği iddia edildi.
Fotoğraflar Mabeyn Köşkü, Palais Garnier Opera Binası ve bir tasarım/mobilya mağazası tarafından yüklenen ve Emine Erdoğan’ın içerisine montajlandığı ve esasen tasarım mobilyalar yapan bir mağazanın satışa sunduğu bir yatak odasına ait.
Sosyal medyada paylaşılan gönderide, Türkiye’de son altı ay içerisinde 225 bin Suriyeli mültecinin doğum yaptığı iddia edildi.
Suriyeli mültecilerin Türkiye’ye ilk olarak giriş yaptığı 2011 yılından 2017 yılına kadar geçen sürede, Türkiye’de 276 bin 158 Suriyeli çocuk dünyaya geldi. Kamu Denetçiliği Kurumu’nun (KDK) 2018 yılında yayınladığı “Türkiye’deki Suriyeliler” isimli raporda, Türkiye’de doğan Suriyeli bebekler hakkında bilgiler bulunuyor. Buna göre raporda, Suriyeli mültecilerin Türkiye’ye giriş yapmaya başladığı 2011 yılından 1 Temmuz 2017’ye kadar geçen sürede 248 bin 462 doğum (sf.113) gerçekleştirdiği belirtiliyor. Yine söz konusu raporda 2011 yılından 11 Aralık 2017’ye kadar geçen sürede bu rakamın 276 bin 158’e yükseldiği (sf.153) ifade ediliyor. Yani, 2017 yılının Temmuz ayından Aralık ayına kadar geçen altı aylık sürede Suriyeli mültecilerin 27 bin 696 doğum gerçekleştirdiği anlaşılabiliyor.
Sosyal medyada paylaşılan bir fotoğrafın Afganistan’da para karşılığı satılan bir kız çocuğunu gösterdiği iddia edildi. Uzun zamandır çeşitli sosyal medya platformlarında dolaşımda olan fotoğraf, son dönemde tekrar aynı iddiayla paylaşılmaya başlandı. 2013 yılında da 9 yaşındaki kız çocuğunun Afganistan’da satışa çıkarıldığı iddia ediliyordu.
Fotoğraf, Mayıs 2011’de NATO’nun Afganistan’a düzenlediği operasyon sonrası başlayan protestolardan. Fotoğrafta görülen kız çocuğu ise operasyonda aile üyelerini kaybetmiş. İddiaya konu olan fotoğraf, NATO güçlerinin 17 Mayıs 2011 gecesi Afganistan’ın Talokan şehrine gerçekleştirdiği ve 4 kişinin hayatını kaybettiği operasyon sonrası düzenlenen protestolardan. İki gün süren protestolar 18 Mayıs 2011’de başlamış ve polis ve güvenlik güçleri kalabalığı dağıtmak için ateş açınca 12 kişi daha hayatını kaybetmişti. Wall Street Journal, protestocuların Alman üssüne saldırması sonucu Alman askerleri tarafından ateş açıldığı yönünde bilgi vermişti. Reuters ise ölü sayısını 14 olarak belirtmişti.
Sosyal medyada paylaşılan bir gönderide, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın 27 Eylül 2018’deki Almanya ziyaretinde Yeşiller Partisi Milletvekili Cem Özdemir’in elini sıkmadığı iddia edildi.
Almanya Cumhurbaşkanı Frank-Walter Steinmeier’ın verdiği resmi yemekte karşılaşan Cem Özdemir ve Erdoğan el sıkıştılar. Sean Gallup tarafından çekildiği anlaşılan fotoğrafa Getty Images isimli internet sitesinde rastlanıyor. Fotoğrafın açıklamasında Yeşiller Partisi üyesi Cem Özdemir ile Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın el sıkıştığı ifade ediliyor.
Sosyal medyada yer alan paylaşımlarda deniz kıyısında fotoğrafı çekilen yüzme eğitmeninin, bilim insanı Nikola Tesla olduğu iddia edildi.
Fotoğrafın çekildiği tarihlerde Tesla, uzaktan kumandalı deniz taşıtı patentini almaya çalışıyor. Ayrıca çocukluğunda yüzmeyle ilgili yaşamış olduğu travmatik tecrübelerin, Tesla’yı yüzmeden uzaklaştırmış olması da muhtemel. TinEye’da yapılan tersine görsel aramayla, fotoğrafın çekim yeri ve tarihinin “Midland Beach – 1898” olduğu ortaya çıkıyor. Bu bağlamda, konum ve tarihe göre bir arama yapıldığında, New York’ta bulunan Midland Beach’in fotoğrafın çekildiği konum olduğu NYC Parks’in internet sitesinde görülebiliyor. Dolayısıyla, fotoğrafın 1898 yılına ait olduğu anlaşılıyor. Amerika’da doğrulama yapan, Snopes isimli internet sitesinde fotoğrafın Tesla’ya ait olduğu iddiasının doğru olmadığı belirtiliyor. Snopes, Tesla’nın 1896 yılına ait bir fotoğrafını ve eğitmenin fotoğrafını kıyaslayarak farklılıkları ortaya koyuyor.
Sosyal medyada paylaşılan videonun, bir öğrencinin öğle yemeğinde limonataya müshil koyduğunu ve herkesin midesinin bozulduğunu gösterdiği iddia edildi. Sosyal medyada yaygınlaşan videoda, müshil katılmış limonata içtiği belirtilen öğrencilerin karınlarına kramp girdiği, okulun çeşitli yerlerine tuvaletlerini yaptıkları görülüyor.
Ancak videonun bir lisede müshil konulmuş limonatayı içen öğrencilerin halini gösterdiği iddiası doğru değil. Video, Netflix’in American Vandal isimli dizisinden bir sahne.
Sosyal medyada paylaşılan bir fotoğrafın, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’a ait Mercedes Maybach 62 S model bir limuzini gösterdiği iddia edildi.
Fotoğraf, Almanya’nın Stuttgart şehri yakınlarında bulunan Auto Seredin isimli bir araç satış ofisinin İnternet sitesinde bulunan Mercedes-Benz S 600 Maybach Pullman araca ait. İddia konusu görselde bulunan Türkiye bayrağı ve Cumhurbaşkanlığı forsu sonradan eklenmiş. Ancak Cumhurbaşkanlığının aynı modelde limuzin ve sedan araçları bulunuyor.
Ya temsili fotolar konulmuşsa bu haberin doğru olmadığı anlamına mı gelir? #7 yalan demişsin altına da " Ancak Cumhurbaşkanlığının aynı modelde limuzin ve sedan araçları bulunuyor." demişsin. Zorlama, olmuyor!
bu tür paylaşımların devam etmesi dileğiyle... ortalık yalan haber kaynıyor ve bunlardan dolayı proveke olan, sorgulamadan olaya atlayan, paylaşım yapan bir kitle var..
her taraftan halkı manipüle etmek için yalan haberler çıkıyor sürekli. Bizim vatandaş olarak misyonumuz her görülene körü körüne inanmadan önce araştırıp doğruluğunu görmek. burda 2 tane hükümet yandaşı gibi görünen ama aslında yalan haberleri ortaya çıkaran içerik oldu diye neden hakaretler, yakıştırmalar yapılıyor? Sürekli kötülemek mi lazım? Yanlış'a yanlış diyemeyecek kadar mı bağnaz olduk? A kişisi yada B kişisi farkedermi biz yanlış veya iftira gördüğümüzde muhatapını yargılamadan bu yalandır diyemiyor muyuz? Eğer diyemiyorsak yuh olsun bize.