Hamile kalmak aslında çok karmaşık bir süreçtir. Bu işlemler sırasında kısırlığa yol açacak pek çok şey ters gidebilir. Kadınlarda çoğu kısırlık (infertilite) vakası, yumurta üretimindeki sorunlar, fallop tüpleri veya rahim hasarı veya rahim ağzıyla ilgili sorunlardan kaynaklanmaktadır. Peki, kadınlarda kısırlık nedir? Kadınlarda kısırlık belirtileri ve tedavisi ile ilgili bilinmesi gerekenleri haberimizde bulabilirsiniz...
Yaş, fiziksel sorunlar, hormon problemleri ve yaşam tarzı veya çevresel faktörlerin etken olduğu kadın kısırlığı, genellikle tüm kadınların yaklaşık olarak yüzde 25'ini etkiler. Peki, kadınlarda kısırlık nedir? Kadınlarda kısırlık belirtileri ve tedavisi hakkında merak edilen tüm detaylar haberimizde...
Kısırlık, bir yıllık korunmasız cinsel birleşmeden sonra (veya bir kadın 35 veya daha büyükse altı ay) hamile kalamamak anlamına gelir.
Kadınlarda Kısırlık Nedenleri
Kadın kısırlık nedenlerinin teşhis edilmesi zor olabilir. Kısırlığın nedenine bağlı olacak birçok tedavi mevcuttur.
Kadın kısırlığının nedenlerinden bazıları şunlardır:
– Yumurtaların yumurtalıklardan salınmasını etkileyen ovülasyon bozuklukları. Bunlar polikistik over sendromu gibi hormonal bozuklukları içerir. Hiperprolaktinemi, çok fazla prolaktin (anne sütü üretimini uyaran hormon) da ovulasyonu engelleyebilir. Çok fazla tiroid hormonu (hipertiroidizm) veya çok az (hipotiroidizm) adet döngüsünü etkileyebilir veya infertiliteye neden olabilir. Altta yatan nedenler aşırı egzersiz, yeme bozuklukları, yaralanma veya tümörleri içerebilir.
– Rahim boynunun açılması ile anormallikler, rahimde polipler veya uterus şekli dahil olmak üzere uterus veya servikal anormallikler. Uterus duvarındaki rahim dışı (benign) tümörler (rahim miyomları), fallop tüplerini bloke ederek nadiren infertiliteye neden olabilir. Daha sıklıkla, fibroidler döllenmiş yumurtanın implantasyonunu engeller.
– Fallop tüpü hasarı veya tıkanması, sıklıkla fallop tüpünün (salpingitis) iltihaplanması sonucu oluşur. Bu genellikle cinsel yolla bulaşan bir enfeksiyon, endometrioz veya adezyonların neden olduğu pelvik inflamatuar hastalıktan kaynaklanabilir.
– Endometriyum dokusu uterusun dışında büyürse ortaya çıkan endometriozis, yumurtalıkların, uterusun ve fallop tüplerinin işlevini etkileyebilir.
– Primer yumurtalık yetmezliği (erken menopoz), yumurtalıkların çalışmayı durdurması ve menstürasyon 40 yaşından önce sona ermektedir. Nedeni bilinmemekle birlikte, bazı faktörler bağışıklık sistemi hastalıkları dahil olmak üzere erken menopoz ile ilişkilidir, Turner sendromu veya taşıyıcılar gibi bazı genetik durumlar Frajil X sendromu, radyasyon veya kemoterapi tedavisi ve sigara kullanımı.
– Pelvik adhezyonlar, pelvik enfeksiyon, apandisit veya abdominal veya pelvik cerrahi sonrası organları bağlayan skar dokusu bantları.
Diğer nedenler şunlardır:
Kanser ve tedavisi: Bazı kanserler (özellikle dişi üreme kanserleri) sıklıkla kadın kısırlığını şiddetlendirir, hem radyasyon hem de kemoterapi doğurganlığı etkileyebilir.
Diğer durumlar: Çölyak hastalığı, kötü kontrol edilen diyabet ve lupus gibi bazı otoimmün hastalıklar gibi gecikmiş puberte veya menstrüasyonun olmaması (amenore) ile ilişkili tıbbi durumlar, bir kadının doğurganlığını etkileyebilir. Genetik anormallikler ayrıca gebe kalma ve gebelik olasılığını azaltabilir.
Kısırlığın ana belirtisi hamile kalamamaktır. Çok uzun (35 gün veya daha fazla), çok kısa (21 günden az), düzensiz veya hiç olmayan bir adet döngüsü yumurtlamadığınız anlamına gelebilir. Çok az miktarda ya da çok yoğun miktarda kanama olması da bir problem olduğunu gösterir.
Ayrıca kadının cildinde sivilcelenmenin fazlalaşması, aşırı kıllanma, saç dökülmesi, ani kilo alımı ya da kaybı, sırt ve bel ağrıları, cinsel ilişki sırasında şiddetli ağrı hissetme de kısırlık belirtileri olarak değerlendirilebilir. Emzirme döneminde olmadığı halde bir kadının göğsünden süt gelmesi de prolaktin hormonunun fazlalığına işaret ettiğinden kısırlık belirtisi olabilir.
Kısırlık tedavisi nedene, yaşınıza, ne kadar zamandır kısır olduğunuza ve kişisel tercihlerinize bağlıdır. Kısırlık karmaşık bir hastalık olduğundan, tedavi önemli oranda finans, fiziksel ve psikolojik destek ile birlikte zaman gerektirir.
Bazı kadınların doğurganlığı iyileştirmek için yalnızca bir veya iki terapiye ihtiyacı olsa da, birkaç farklı tedaviye ihtiyaç duyulması mümkündür. Tedaviler, ilaç tedavisi veya cerrahi işlemler ile birlikte doğurganlığı geri kazandırmayı amaçlar. Son yıllarda gelişmiş teknikler hamile kalmanıza yardımcı olabilir.
Bir kadın için kısırlık tedavisi, tıbbi geçmiş ve pelvik muayene dahil olmak üzere fiziksel muayene ile başlar. Doktor daha sonra düzenli olarak yumurtladığından ve yumurtalıklarının yumurtaları serbest bıraktığından emin olur. Hormon seviyelerini ölçmek için kan testleri yapılır. Yumurtalıklar ve uterus (rahim) ultrason ile incelenebilir ve uterus ve fallop tüplerini kontrol edebilir.
Kısırlık tedavisinin aşamaları:
Yumurtlama tedavisi (ovulasyon indüksiyonu)
Yapılan muayene sonrasında gebelik oluşumuna hiçbir nedenin bulunmadığı durumlarda (açıklanamayan kısırlık) ya da kadında yumurtlama düzensizliği saptandığı durumlarda yumurtlama tedavisi uygulanır. Bu yöntem kısırlık tedavisi için en çok uygulanan yöntemdir. Bu yöntemde amaç anne adayının her ay düzenli yumurtlamasını sağlamaktır.
Anne adayının belirlenen zamanlarda birliktelikte bulunması gebelik şansını arttırmaktır. Yumurtlama tedavisi sürecinde ağızdan alınan haplar kullanılabilir. Deri altına yapılan iğneler de kullanılabilir.
Yumurtlama tedavisi 3 ya da 6 ay boyunca uygulanmaktadır. Belirtilen süre sonunda hamileliğin elde edilemediği durumlarda farklı tedaviler planlanır.
IUI (intrauterin inseminasyon)
Intrauterin inseminasyon yönteminde; Sperm toplanır ve yumurtlarken doğrudan kadının rahim içine yerleştirilir. Anne adayına yumurtlama ve aşılama tedavisinin uygulanabilmesi için, en az bir tüpünün açık olması gerekir.
Her iki tüpü kapalı olan anne adaylarının yumurtlama ve aşılama tedavisi uygulanamaz. Bu durumdaki hastalara tüp bebek tedavisi yöntemi önerilir.
Tüp bebek tedavisi (IVF, ICSI)
Tüp bebek tedavisi yöntemi genellikle her iki tüpü de tıkalı olan kadınlarda uygulanmaktadır. Sperm ve yumurta bir laboratuvarda toplanır ve bir araya getirilir. Döllenmiş yumurta 3 ila 5 gün boyunca büyür. Sonra embriyo kadının rahmine yerleştirilir. Bu tedavi yöntemi sperm sayısı çok düşük olan baba adaylarında ve yumurtlama tedavileri sonrasında hamilelik elde edilemeyen çiftlerde uygulanır.
Kadın kısırlığı için cerrahi tedaviler
Fallop tüplerinin hastalığı kısırlığa neden ise, tüpleri onarmak veya tüplerdeki tıkanıklıkları gidermek için ameliyat kullanılabilir. Bununla birlikte, bu tip ameliyatların başarı oranları düşüktür(cerrahın yeteneğine bağlı olarak yaklaşık% 20).
Fallop tüplerini içeren bu ameliyatlar aynı zamanda uterus (rahim) dışında gerçekleşen bir gebelik olan ektopik gebelik (dış gebelik) riskini de arttırır. Ektopik gebelikler aynı zamanda “tubal gebelikler” olarak da adlandırılır, çünkü bunlar çoğunlukla fallop tüpünde görülür.
Cerrahi, ayrıca, doğurganlığı etkileyebilecek uterus fibroidlerini, polipleri veya yara izlerini yok etmek için de kullanılabilir.