Kadına Karşı Şiddetle Mücadelenin Yeni Yönü: Taciz Terimleri ve Dilin Kullanımı

13.01.2024 - 08:31

Kaynak: https://www.bbc.com/turkce/articles/cn41...

Kadına yönelik şiddetin ne olduğuna maalesef hepimiz aşinayız. Peki şiddetin sadece fiziksel olmadığını biliyor muyuz? Kadın haklarında yeni kazanımlar elde ettikçe farklı şiddet yöntemleri de tanımlanmaya ve cezalandırılmaya başlandı. Portsmouth Üniversitesi İletişim ve Uygulamalı Dil Bilimi Bölümü öğretim üyesi olan Dr.Alessia Tranchese cinsel taciz ya da cinsiyetçiliğin diğer formlarını tanımlayan bu sözcüklerin, feminizmin büyük bir sosyal hareket olarak ortaya çıktığı zamanlarda dile girdiğini söylüyor ve bu sözcükler de kadın hakları mücadelesine önemli katkı sağlıyor. İşte bu sözcükler şunlar:

''Mona Morta''

Mona Morta İtalyancada ölü el demek. Bu kelime kadınların vücutlarına izinleri olmadan dokunmayı, yani elle cinsel tacizi tanımlıyor. Bu taciz biçimine bir çok kadın maruz kalmasına rağmen başka dillerde tanımlayan bir kelime olmayabilir.

''Gashlighting''

Merriam Webster bu kelimeyi kişinin kendi çıkarı için bir başkasını kasten yanıltması, psikolojik manipülasyon yoluyla birinin kendinden şüphe etmeyi sağlama çabası olarak tanımlıyor.

Merriam Webster'a göre bu yıl gaslighting aramaları yüzde 1740 oranında attı. TikTok'da ise #gashlighting videoları 1,9 milyar izlendi.

"Stealthing"

Bu kelime 2020'de yayına giren 'I May Destroy You' dizisinden geliyor. Dizide, Arabella'nın karakteri cinsel ilişki sırasında onun rızası olmadan prezervatif çıkartıyor. Bu durum için de İngilizcede stealthing kelimesi kullanılıyor.

Birleşik Krallık, Kanada ve ABD'nin California eyaleti stealthing'i cinsel saldırı olarak kabul ediyor ve Şili'de de yasalaşma aşamasında. Ancak maalesef ki henüz ülkemiz de dahil olmak üzere bir çok ülkede bu konuda mağdurlara yönelik yasal bir koruma bulunmamakta.

"Downblousing"

Downblousing, bir kişinin rızası olmadan vücudunun üst kısmının fotoğrafını çekmek anlamına geliyor.

Kuzey İrlanda Eski Adalet Bakanı Naomi Long Mart ayında parlemantoya yeni bir cinsel saldırı tasarısı sundu. Bu tasarıda downblousing de yer alıyor. Long downblousing'in çok farklı bir taciz türü olduğunu, asıl amacının kadını aşağılamayı, değersizleştirmeyi ve korkutmayı amaçladığını söylüyor. Kuzey İrlanda downblousing'i suç sayan ilk yer ancak devamının gelmesini ümit ediyouz.

"Molka"

Bizim dilimizde daha çok röntgencilik olarak bilinsede, durumu tam olarak tanımlayan sözcük molka. Geçtiğimiz sene Güney Kore'deki artan molka vakalarından sonra Başkent Seul'de 70 bin kişi 'Benim hayatım senin pornon değil' pankartlarıyla yürümüştü.

Evlilik İçi Tecavüz

Evlilik içi tecavüz de maalesef yasada suç olarak tanımlanmış değil. Hatta eşlerinin tecavüzüne uğrayan kadınların birçoğu kendilerini tecavüz kurbanı olarak tanımlamıyorlar.

Lama Lofty, Mısırlı kadınların karşılaştıkları şiddet ve taciz olaylarını her gün dinliyor. Bunlar arasında polise ihbar edilmeyen ve suç da sayılmayan evlilik içi tecavüz olayları da var. Lofty, tecavüzün toplumun reddettiği ve cezalandırdığı bir konu olduğunu evlilik ilişkisi içerisinde bu terimi kullanmak istememelerinin de sebebinin bu olduğunu söylüyor.

Yeni Terimleri Kullanmak Kadına Karşı Şiddetle Mücadeleye Katkıda Bulunuyor

Dil konusunda araştırma yapan birçok araştırmacı dilin ataerkil yapısı üzerine vurgu yapıyor. Mevcut olan çeşitli taciz, tecavüz ve şiddet formlarının halihazırda bir isimi olmaması da bunun bir sonucu olarak değerlendiriliyor. Dr.Tranchese bu formları tanımlamayı kadınların dil gücünü ellerine alması olarak niteliyor. Daha önce belli sözcüklerle tanımlanmayan bu durumları tanımlamak her şeyden önce mağdurların kendilerini mağdur olarak görmesini sağlıyor.

Diller Canlıdır İhtiyaçlarımıza Göre Şekillendirebiliriz

Prof. Lera Broditsky konuştuğumuz dilin düşünme şeklimizi nasıl etkilediğini, gerçekliğimizi oluşturduğuna vurgu yapıyor. Belirli bir kavrama verdiğimiz ismin etkisini değerlendirirken bunun özgüllüğünü de dikkat almamız gerektiğini savunan Prof. Borodistky örnek olarak öpmek ve ağız yoluyla temasa zorlamak durumlarının üzerinde duruyor. Birçoğumuz için öpmek hoş bir şeydir, ama ağız yoluyla temasa zorlamak değil. Yani öpmek yerine ağız yoluna zorlamak dediğimizde çok daha farklı bir imge yaratmış oluyoruz. Bu özgüllük, genel ve bilindik olan öpmek kelimesinden çok farklı bir duygusal tepki yaratıyor.