Kadim Mezopotamya'nın İzini Sürmek İsteyenlere: Mezopotamya ve Akdeniz'i Birleştiren Masal Şehri Harran

26.02.2022 - 10:45

Mezopotamya döneminden kalma yapıları, İslami eserleri ve çok kültürlü yapısıyla Harran, Güneydoğu'nun keşfedilmeyi bekleyen özel yerlerinden. Dünyanın en eski İslam üniversitesinin Harran’da olması ve bazı peygamberlerin yaşamının bir bölümünün burada geçmesi Harran’ı görmek için merak uyandıran özellikler. Akkad dilinde 'Harana' şeklinde geçen Harran, 'yol ve kervan' anlamlarına geliyor. Kutsal kitaplarda da geçen Harran hem pagan hem semavi dinlerde oldukça önemli bir şehir. Peki, kafanızı nereye çevirseniz Anadolu'daki medeniyetlerden izler bulacağınız Harran'ı ne kadar tanıyorsunuz? Gelin Mezopotamya ve Akdeniz’i birleştiren masal şehir Harran'ı birlikte keşfedelim!

Kümbet evler

Harran denilince akla gelen ilk simgelerden birisi kümbet evler. Konik biçimdeki yapısıyla dikkat çeken evler günümüzden 150-200 yıl önce inşa edilmesine rağmen bugün hala ayakta. İç ve dış tarafı balçıkla sıvanan yapıların harcında gül yağı, yumurta akı, kerpiç ve saman kullanılmış. Evlerin öne çıkan en büyük özelliği ise yazın serin ve kışın sıcak olması. 1979 yılında doğal sit alanı ilan edilen evler, yerli ve yabancı pek çok turist tarafından ziyaret ediliyor. Siz de Harran’ı görmeye giderseniz yöresel kıyafetler giyerek sosyal medyanız için bol bol fotoğraf çekebilirsiniz. Avluya kurulan taş masa etrafına yerleştirilmiş iskemlelerde oturabilir ve yakıcı güneş için su molası verebilirsiniz.

Harran Kalesi

Şehrin güneyinde konumlanan kale iç kale ve aşağı sur olmak üzere iki kısma ayrılıyor. Aşağı sur kısmı denilen dış kaledeki surların genişliği 4 ve uzunluğu 5 metre. Surlarda yer yer çökmeler olsa da tüm ihtişamıyla ayakta kalmayı başarmış. Üç katlı olan kalede kimi araştırmacılara göre 150 oda olduğu ancak odaların tümünün günümüze ulaşamamış olduğu söyleniyor. Türk-İngiliz ortak kazıları sonucunda ise kalenin doğu kısmında üzerinde aslan kabartmalarının olduğu Arapça kitabeli bir kapı ortaya çıkarılmış.

Tarihi Harran Üniversitesi

Size biraz garip gelse de Harran'da dünyanın en eski üniversitelerinden birisi var. Matematik, fizik, felsefe ve astronomi alanında oldukça ünlü isimlerin dersler verdiği yapı ne yazık ki günümüze kadar tamamen ulaşamadı. Ünlü matematikçi ve doktor Sabit bin Kurra, Battani ve Cabir bin Hayyan en ünlü akademisyenlerinden birkaçı. Bu dönemde Orta Çağ Avrupası’nın içinde bulunduğu bilimsel düşünceden uzak yaşamı düşününce insan imrenmeden edemiyor.

Sin Tapınağı

Bu kadar eski bir tarihe sahip olan Mezopotamya kenti, tabii ki tapınak olmadan düşünülemez. Mitanniler döneminde Ay Tanrısı Sin'e adanan yapıda insanlar binlerce yıl ibadet etmişler. Pagan kültürünü oldukça uzun yıllar muhafaza eden Harran'da son tapınak 1081 yılında yıkılmış. İnsanlarla tanrılar arasında aracılık yapan varlıklara büyük bir anlam yükleyen Harranlılar Ay Tanrısı Sin'in insanlar arasında aşkı, kardeşliği, bilgiyi ve iyiliği yaydığına inanıyorlardı.

Bazda Mağaraları

Harran'ın kuzeyinde ve ilçeye 19 kilometre mesafede bulunan Bazda Mağaraları'nın Roma dönemine uzanan 2 bin yıllık geçmişi bulunuyor. Bölgenin taş ihtiyacını karşılamak için mağaralardan alınan taşlar zamanla oluklar ve uzunluğu 10-15 metreyi bulan galeriler oluşturmuş. Mağaranın çevresinde yer alan tarihi Şuayb Antik Kenti ve Han el-Barur Kervansarayı muhtemelen buradan alınan taşlarla inşa edildi.

Harran Ulu Cami

Cennet Cami ve Cuma Cami olarak da bilinen yapı Anadolu'daki ilk avlu, revak ve şadırvanı olan cami. Sin Tapınağı üzerine Emeviler zamanında yapılan cami, 1174 yılında geçirdiği kapsamlı restorasyon ile günümüze ulaşmayı başarmış. Harran höyüğünün eteklerinde kurulan cami taş işçiliği ve süslemeleriyle dikkat çekiyor.

Han el-Barur Kervansarayı

Anadolu'da kurulan herhangi bir tarihi şehri kervansaray olmadan düşünemezsiniz. Mezopotamya bölgesiyle Anadolu arasında ticaret faaliyetleri yürütülen kervansaray Eyyübiler dönemine ait. Kervansarayın kuzeyinde ve batısında iki adet kitabesi bulunuyor. Arapça keçi pisliği anlamına gelen 'barur' kelimesinden buranın uzun yıllar ahır olarak kullanıldığını anlamış olmalısınız. Düz bir alana kurulu kervansarayı görmeye gitmişken Şuayb Harabelerini, civardaki mağaraları ve Harran Höyüğünü ziyaret etmeyi unutmayın.

Şehir Yaşamından Uzaklaşmak İsteyenler Buraya: Türkiye’nin En Güzel Köylerinden Biri Olan Aydın, Doğanbey Köyü

Sıradanlıktan Sıkılanlar İçin Alternatif Rotalar: Türkiye'nin Az Bilinen En Güzel Köyleri

Tarihin Demir Attığı Limanlar! Antalya'nın Saklı Güzelliği Phaselis Antik Kenti'ni Tanıyalım

Türkiye Sınırlarının Enlerini Keşfediyoruz: Doğudan Batıya Ülkemizin En Uç Noktaları

Mardin'e Sığan Kocaman Bir Medeniyet: Mezopotamya'nın Özeti, Büyüleyici Dara Antik Kenti'ni Tanıyoruz