Türkiye'nin sınır illeri, özellikle Irak, İran gibi ülkelerden gelen kaçak ve sahte ürünlerle doldu. Ayçiçek yağının bile geldiği bölgelerde, kaçak sigaradan yıllık vergi kaybı 25-30 milyar lirayı bulurken, Cumhuriyet'te Şehriban Kılıç haberine göre, 2021'de tütün ve sigara piyasasından 100 milyar TL’nin 82 milyarlık kısmı devlet vergi geliri olarak yazıldı.
En çok Irak’tan gelen ürünlerde ilk durak Van olurken, sonrasında Türkiye geneline dağıtılıyor. Van’daki esnaflar zamlardan sonra sigara içenlerin tek dal ya da açık tütün aldığını iletirken, sadece tütün dükkanları ile sokak satıcıları değil hemen hemen tüm tekel bayilerin de kaçak sigara ticareti yaptığını belirtiyor.
Van'da tezgâhlarda elektronik sigaraların da sahteleri bulunurken, yine elektronik filtre ile içilen kaçak sigara çubukları da satılıyor. Bu satıcılar 18 yaş kurulanına da uymuyor.
Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi İktisat Fakültesi Öğretim Görevlisi Prof. Dr. Fuat Oğuz tarafından hazırlanan raporda, yasadışı sarmalık tütün üretimi ve satışı, 2020’de yasal piyasaya oranla yüzde 22,4 büyüklüğünde olurken, bu ticaretten devletin vergi kaybı 18,2 milyar TL oldu.
Ekim ayında başlayan zamlarla sigara paketine ortalama zamlar 9 TL'yı buldu. Sigaranın TÜİK enflasyon sepetinde payı da yüzde 4 seviyelerinde olurken, 24 liralık bir pakete 1 liralık zam yapıldığında enflasyon yüzde 0,2 oranında yükseliyor.
Sigara kaçakçılığında 6 yıla varan hapis cezaları ve denetimler çare olmazken, kapanan her dükkanın yerine yenisi açılıyor. Hediyelik eşya ruhsatı ile faaliyette olan bu dükkanların sayısının 20 bini geçtiği belirtiliyor.
Ekonomi 101 dersi almış birileri ekonomi bakanı olsaydı, yüksek vergi ile kaçak göçek işlerinin arasındaki bağı bilirdi.