Io, Jüpiter'in Galilei uydularından yörüngesi en içte bulunanı ve üçüncü en büyük olanıdır. Son araştırmalara göre bu ilginç uydunun iç kısımlarında sıcak bazı yapılar keşfedildi. Biz de bu yazımızda bu konudan bahsediyoruz.
Io, Jüpiter'in Galilei uydularından yörüngesi en içte bulunanı ve üçüncü en büyük olanıdır. Son araştırmalara göre bu ilginç uydunun iç kısımlarında sıcak bazı yapılar keşfedildi. Biz de bu yazımızda bu konudan bahsediyoruz.
Jüpiter'in en içteki uydusunun yüzeyi, kavurucu lav gölleriyle kaplıdır ve bazıları düzinelerce kilometre yüksekliğe erimiş kaya püskürten yüzlerce aktif yanardağ tarafından parçalanmıştır. Yıllar geçtikçe uydunun huzursuz ve büyüleyici cehennem manzarası birçok gezegen bilimcinin dikkatini çekti.
NASA'nın Pasadena'daki Jet İtki Laboratuvarı'ndan gezegen bilimci Samuel Howell, 'Güneş Sistemindeki volkanik olarak en aktif yer burası. Ama bu enerjinin nereden geldiği tam olarak net değil' diyor.
Bu büyük kuvvetler, Io'nun kayalık gövdesini çekerek iç kısmında muazzam bir sürtünme ısısı üretiyor. Ancak bu ısının nasıl depolandığı ve iletildiği büyük bir sır. Caltech'ten gezegen bilimci David Stevenson 15 Aralık'ta yaptığı açıklamada, Io'nun yeraltının muazzam bir sıvı magma okyanusuna ev sahipliği yapıyor olabileceğini söyledi. Bu lav denizinin kesin boyutu belirsiz olsa da, Stevenson bunun nispeten büyük olması gerektiğini söylüyor.
Galileo uzay aracından Io'nun manyetik ölçümleri, uydunun içinde elektriksel olarak iletken bir katman olması gerektiğini göstermişti. Bilim insanlarına göre erimiş kaya içeren küresel bir yeraltı katmanı bu durumu açıklayabilirdi. Ancak araştırmacılar, bu katmanın sürekli bir magma denizinden mi kaynaklandığını yoksa ıslak bir süngeri andıran katı kaya boyunca dağılmış çok sayıda küçük erimiş kaya ceplerinden mi oluşacağını bilmiyorlardı. Önceki çalışmayı temel alan Stevenson ve Caltech jeofizikçisi Yoshinori Miyazaki, Io'nun kabuğunun altındaki karışık bir magma ve katı kaya tabakasının, uydunun içinde meydana geleceğini tahmin ettikleri ısınma miktarı altında temelde kararsız olacağını hesapladılar. 'Son sonuç, Io'nun bir magma okyanusuna sahip olduğu yönünde' diyor Stevenson.
Howell, 'Pek çok bilgi, bir magma okyanusu olabilecek küresel bir iletken katmanla tutarlı. Ancak bu verilerin nasıl yorumlanacağı konusunda fikir birliği olduğunu söyleyemem' diyor. Bunun yerine aranılan cevaplar, katı metalden yapılmış bir çekirdeğin gizlenebileceği Io'nun kalbinde yatıyor olabilir.
Howell ve meslektaşları, yaklaşık olarak katı buz kadar sert olan bir metal çekirdeğin ve Dünya'nınki kadar viskoz olan kayalık bir örtünün, Io'nun yaydığı tahmin edilen muazzam miktardaki ısıyı tamamen dağıtabileceğini hesapladılar. Stevenson ve Howell, NASA'nın devam eden Juno misyonu ve gelecekteki iki uzay aracı (NASA'nın Europa Clipper'ı ve Avrupa Uzay Ajansı'nın JUICE aracı) tarafından toplanan ölçümlerin, hipotezlerden herhangi birinin veya bir kombinasyonunun doğru olup olmadığını belirlemek için gereken verileri sağlayabileceğini söyledi. O zamana kadar, Io'nun karanlık derinliklerinde yaşananlar bir gizem olarak kalacak.
Siz bu konu hakkında ne düşünüyorsunuz? Yorumlarda buluşalım!