Bugün Japonya’nın Fukuşima bölgesi açıklarında, yerel saatle 05.59’da 7.3 büyüklüğünde bir deprem meydana geldi. Depremin ardından tsunami uyarısı yapılırken, vatandaşlara denizden uzakta ve yüksek yerlere gitmeleri yönünde çağrıda bulunuldu.
Peki tsunami nedir, neden oluşur, nasıl oluşur? '99 depreminde Marmara Denizi'nde de görülen tsunami hakkında gelin biraz bilgilenelim.
Burada etkenler deprem, tektonik hareketler, volkanik patlamalar veya meteor çarpması olabilir.
Ayrıca tsunamiler, okyanus dışındaki su birikintilerinde de meydana gelebilir.
Bu etkenlerden herhangi birinin neticesinde, bölgedeki durgun suyun büyük bir miktarı aniden yer değiştirir. Bu durum sonucunda, birbirini takip eden bir sürü dalga oluşur. Bu dalgalar önlerine bir şey çıkana kadar, enerjilerinden neredeyse hiçbir şey kaybetmeden yollarına devam ederler.
İlk oluşan tsunami dalgası, en güçlü dalga olmayabilir. Bir tsunami dalgasının enine uzunluğu, 100 km'yi bile bulabilir. İki dalga arası 1 saatlik bir süre bulunabilir, bu süre 5 dakikaya kadar düşebilir de.
Üstelik okyanusun derin olduğu bölgelerde, saatte 800 km hıza varabilir. Hatta bu hıza vardığında bile, tespit edilmeden ilerleyebilir. Bu durumdayken açık denizde boyu ortalama 30 cm dolaylarında olduğu için, denizciler tarafından fark edilmeyebilirler. Kıyıya vardığında bir tsunaminin boyu genelde 3 metre olurken, 30 metre boylarında tsunami dalgaları da oluşabilir.
Kayıtlardaki en büyük tsunami 2004'te Hint Okyanusu'nda gerçekleşmiş ve 200 bin kişinin ölümüne neden olmuştur. Ülkemizdeki '99 depreminden sonra da Marmara Denizi'nde tsunami dalgaları meydana gelmiştir.
Suyun altına doğru çekileceğinizi düşünmüş olabilirsiniz, ama hayır. Şaşırtıcı bir şekilde, tsunami esnasında açık denizde bulunmak, kıyıda bulunmaktan çok daha güvenli. Bunun nedeniyse ise derin bölgelerde tsunaminin yükseklik bazında pek etkili olmaması, siz varlığını bile anlamadan altınızdan öylece geçip gidebilir, ki genelde de böyle oluyor. Geçmişteki tsunami olaylarında, o esnada açık denizde bulunan insanların olayın meydana geldiğini hiçbir şekilde anlamadıkları ortaya çıkmıştı.
Tsunami dalgaları 48 saat sonrasında bile kıyıları vurabiliyor, dolayısıyla tehlike geçmiş denemez. Hatta Japon yetkililer, deprem sonrası üst düzey tsunami alarmı verdiler. Dalgaların 3 metre boylarına ulaşabileceği belirtilmişti ki, bu yükseklikte bir dalga kıyı şeridinin altını üstüne getirmeye yeter de artar bile.
Bu dalgalar, gün boyunca ölçülen en yüksek dalgalar oldu aynı zamanda. 2011 tsunamisinin en etkili olduğu alanlarda verilen uyarılar, saatlerce çalan sirenlerle birlikte insanların kıyıdan uzaklaşıp yüksek yerlere çıkmasına neden oldu. Ancak olaylar bu defa beklendiği kadar korkunç gelişmedi neyse ki.
Yani neyse ki büyük kayıplara yol açacak bir doğal afetle karşı karşıya kalınmayacak. Bunun yanı sıra 7.3 şiddetindeki depremde de ölen kimse olmadığını düşünürsek, Japonya bu korkunç felaketi sadece 2 hafif yaralıyla atlatmayı başarmış görünüyor.
Aynı büyüklükte bir deprem ülkemizde olsa gerçekleşecek can ve mal kaybını düşünüp korkarak, o zamana kadar tüm önlemlerimizi alacağımızı da umarak yazımızı noktalandıralım.
Allah JAPONYAYA sabır versin.
Japonya'nın bu konuda bilinçli olmasının en önemli nedeni okyanus kıyısı bir ülke olması ve bunu daha önce defalarca tecrübe etmesi.. Yine de ucuz atlatılmış olması çok iyi bir şey..