Dünyamız bugünlerde pek çok felaketle baş etmeye çalışıyor. Bunlardan biri de pek ön plana çıkmasa da gelecek nesillerin hayatını tehdit edebilecek olan nükleer atıklar. İnsanoğlu yüzlerce yıldır çocuklarını ve torunlarını uyarmaya çalışıyor. Peki bizler nükleer atıklar konusunda gelecek nesilleri uyarmak için ne yapıyoruz? Cevabını merak ediyorsanız içeriğimize buyurun. 👇
Bunlardan birinde “Yüksek meskenler, çocuklarımızın barışı ve uyumudur.”, bir başkasında ise “Büyük tsunami felaketlerini hatırlayın. Buradan aşağıdaki noktalara ev inşa etmeyin.” deniyor. Tsunami taşlarının bir kısmı 600 yıl kadar önce insanları bölgeye ev inşa etmemeleri konusunda uyarmak amacıyla dikildi.
Yüzyıllar içerisinde gerçekleşen büyük tsunami felaketlerinden sonra konulan taşlar, birkaç farklı yöntemle insanlara uyarıda bulunuyor. Bazılarında kaç kişinin hayatını kaybettiği yazarken bazıları taşları görenlerin mallarını bırakıp daha yüksek mevkilere taşınmasını buyuruyor.
Doğal afet tarihi uzmanı İtoko Kitahara bu konuyla ilgili olarak, “Tsunami taşları, insanlara atalarının çektiği acıları çekmemeleri için uyarılarda bulunuyor. Bu taşlar nesilden nesle aktarılıyor.” diyor. Bölge halkı yüzyıllar boyunca taşların uyarılarına kulak vermiş ve sonraki tsunamilerde kayıp sayıları gitgide azalmış.
Buna yalnızca farazi bir konu olarak bakmamak gerekiyor. Örneğin konu nükleer atıklar olduğunda, 1.000 ila 10.000 yıl sürecek bir tehlikeden bahsedebiliriz. Atık depolama alanlarının çevresine koyacağımız uyarıların çok uzun zaman yıllar dayanması ve gelecek nesillerce anlaşılması gerekiyor.
Kısacası verilecek mesajın, MS. 7.000 yılında da nükleer atık tehlikesiyle karşı karşıya kalabilecek insanlar tarafından anlaşılması için kültür ve dil engellerini aşması gerek. Bu durumun tarihte bir örneği mevcut. 1980’lerin başında İnsan Müdahalesi Görev Gücü, Las Vegas yakınlarında inşa edilmesi önerilen bir nükleer atık depolama tesisi konusunda çalışma yürütmüştü.
Öncelikle bunun bir mesaj olduğunun anlaşılması gerekiyordu. İkinci olarak bölgede tehlikeli maddelerin depolandığının ifade edilmesi lazımdı. Son olarak (ki bu en zor kısımdı), depolanan tehlikeli madde türü hakkında bilgi sağlanmalıydı. Nihayetinde bir dizi çözüm önerisinde bulunuldu.
Dilbilimci Thomas Sebeok’un önerdiği fikre göre, bir konsey tarafından atom rahibi unvanı verilen kimseler görevlendirilecek ve bu rahipler yaşlanıp emekli oldukça (veya vefat ettiklerinde) yerlerine başkaları geçecek. Rahipler dinî kesimden değil, bilim dallarında uzman kişilerden seçilecek ve bilgileri gelecek nesillere aktarmakla sorumlu olacak.
Böylelikle gerçekliği kanıtlanmış bilgilere ek olarak hurafelerle de insanları bölgeden uzaklaştıracaklar. Aynı zamanda bu yöntem sayesinde kötü emelli insanlara da bölgede neyin bulunduğu bilgisi verilmeden uzaklaşmaları sağlanacak. Bu düşünceye göre rahipler yılda bir kez ayin gerçekleştirecek ve her üç nesilde bir gömü alanındaki mesajları güncelleyecek.
Mesela Vilmos Voigt, böyle bir oluşumun kurulmamasını ama bölgenin yakınlarındaki uyarı işaretlerinin ve işaretlerdeki çevirilerin sık sık güncellenmesini önerdi. En tuhaf çözümlerden birini yazar Françoise Bastide ve göstergebilimci Paolo Fabbri önerdi.
İşin zor kısmı ise renk değiştiren kedileri kültürel efsane ve mit hâline getirebilmek. Mitler ve peri masalları, şiirler, resimler ve şarkılar aracılığıyla aktarılabilir. Bundan bir yıl sonra parıldayan bir kediyle karşılaşan insanların oradan hızla kaçmayı bilmesi amaçlanıyor.
“Doğal olmayan, uğursuz ve itici” bir çevre meydana getirerek gören herkesin tehlikeyi hissetmesi isteniyor. Ayrıca bu düşünceyi ortaya atan mimar, bölgeye yaklaştıkça dehşet ifadesi takınan insan yüzlü oymaların konulması fikrini de öne sürdü.
Böylelikle insanlar nükleer atıkların olduğu yerlere tesadüfen giremeyecek, içeri giren herkes bölgede radyasyon olduğunu bilecek ve buna uygun donanıma sahip olacak. Son yıllarda bunun tam tersi istikamette çözümler ortaya atıldı.
Bu konuda çalışma yürüten James Pearson, “Tehditkâr görünerek ve tehlikeyi vurgulayarak insanları korkutmanın lüzumu yok. Gelecek nesillere tüm bildiklerimizi aktarmalıyız. Böylelikle kendileri için neyin en iyi olduğuna bizzat kendileri karar verebilirler.” diyor.
Makalede adam japonlar için diyor ki "bölge halkı yüzyıllar boyunca taşların uyarılarına kulak vermiş ve sonraki tsunamilerde kayıp sayıları gitgide azalmış". Bizde; Trabzonda binalar her sene selde, afette yıkılıyor, her sene yenisi yapılıyor..