Tokyo’da öyle bir restoran var ki, siparişinizin doğru gelmesi aslında istisna. Mantı istersiniz, miso çorbası gelir. Izgara balık beklersiniz, önünüze sushi konur. Garson bazen suyu getirir, bazen de kendisi içer. Ama kimse şikayet etmez, aksine gülümseyerek karşılar. Çünkü burası, demans hastalarının çalıştığı ve “yanlış sipariş” konseptiyle farkındalık yaratan Yanlış Siparişler Restoranı.
Projenin yaratıcısı televizyon yönetmeni Shiro Oguni, bir huzurevi ziyareti sırasında burger siparişi vermiş ama masasına mantı gelmişti. Önce geri göndermeyi düşünse de, etrafındaki insanların keyifli hallerini görünce bu yanlışı kabullenmenin samimi ve insancıl bir yanı olduğunu fark etti.
Bu deneyim ona, demans hastalarının da çalışabileceği, hataların ise sürecin bir parçası olduğu bir restoran fikrini verdi. İlk etkinlik 2017’de, yaklaşık 115 bin dolarlık kitlesel fonla hayata geçti. Ama ise demansın toplumdaki olumsuz algısını kırmak ve insanların birbirine karşı daha anlayışlı olmasını sağlamak.
Bu restoranda müşteriler siparişlerinin yanlış gelebileceğini baştan bilir. Mantı istersiniz çorba gelir, kahve gelir ama yanında pipet olur, ya da garson siparişinizi almak yerine masaya oturup sohbet etmeye başlar. Normalde restoranlarda rahatsız edici olabilecek bu durum, burada hem çalışanlar hem müşteriler için keyifli bir deneyime dönüşür.
İlk etkinlikte siparişlerin yüzde 37’si yanlış geldi ama müşterilerin yüzde 99’u mutlu ayrıldı. Çünkü buraya gelenler sadece yemek yemek için değil, karşılıklı anlayış ve sıcaklık paylaşmak için geliyor.
Yanlış Siparişler Restoranı bu algıyı kökten sarsıyor. Burada çalışan yaşlılar, yemek servis ediyor, müşterilerle iletişim kuruyor, ekip çalışmasına katılıyor. Çalışanlar bu sayede “Hala bir şeyler yapabiliyorum” diyerek özgüven kazanıyor.
Müşteriler ise yaşlıların enerjisi ve iletişim becerileri karşısında önyargılarından uzaklaşıyor. Projenin asıl amacı yalnızca demansa farkındalık yaratmak değil, insanların birbirine daha nazik davranabileceğini göstermek.
Yanlış Siparişler Restoranı, yalnızca Japonya’da değil, Güney Kore ve Avustralya’da da benzer girişimlere ilham verdi. Proje ekibi, bu konsepti farklı ülkelerde uygulamak isteyenlere rehberlik sunuyor. Restoranın başarısında, sosyal hizmet uzmanlarından iç mimarlara kadar pek çok farklı alanın iş birliği var.
Burada amaç, sadece yemek servis etmek değil; çalışanlara güvenli bir ortam sağlamak, müşterilere ise hataların da hayatın parçası olduğunu hatırlatmak.
Bizde de inşaatta çalışan yaşlılar var. İnsana verilen değerde Japonya’nın kapanmaz bir farkla gerisindeyiz.
Bir japon restoranı denemesi; Şako Bosphorus