Bugün sizleri Uzak Doğu'nun mistik ve düzenli dünyasına, Japonya'ya götürüyoruz. Japonya denilince aklınıza ne geliyor? Kiraz çiçekleri, samuraylar, lezzetli suşiler... Peki ya o inanılmaz düzen ve temizlik? Japon kültürünün kalbinde yatan 'Kiyomeru' prensibini hiç duymuş muydunuz?
Gelin, Japonların bu hayranlık uyandıran temizlik alışkanlıklarının ardındaki sırlara birlikte göz atalım!
Japon kültüründe temizlik, batıda genellikle bir angarya olarak görülen bir eylemden çok daha fazlasıdır. 'Kiyomeru', yani arındırma kavramı, Shintoizm'in temelinde yer alır ve sadece fiziksel kirden değil, aynı zamanda kötü ruhlardan ve olumsuzluklardan da arınmayı ifade eder.
Okullarda öğrencilere küçük yaşlardan itibaren kendi sınıflarını ve okul çevrelerini temizleme sorumluluğu verilir. Bu, onlara hijyenin önemini, aidiyet duygusunu ve ortak alanlara saygıyı öğretir. Bu eğitim, bireyin yaşam boyu sürdüreceği bir alışkanlık haline gelir ve temizliği bir görevden ziyade, karakterin bir parçası, bir erdem olarak benimsemesini sağlar.
Japonya'da, özellikle büyük şehirlerde, sokaklarda çok az çöp kutusu bulunur. Bu durum ilk başta şaşırtıcı gelse de, arkasında derin bir felsefe yatar: Her birey kendi yarattığı çöpün sorumluluğunu taşır. Eğer dışarıda bir şeyler yiyip içtiyseniz, çöpünüzü yanınızda taşıyıp evinize götürmeniz ve orada uygun şekilde atmanız beklenir. Bu alışkanlık, insanları daha az çöp üretmeye teşvik eder ve çevreye karşı daha bilinçli olmalarını sağlar. Aynı zamanda, kamusal alanların temiz kalmasının sadece belediyenin değil, herkesin ortak sorumluluğu olduğu fikrini pekiştirir.
Japon evlerinin ve yaşam tarzlarının çoğunda minimalist bir yaklaşım dikkat çeker. Az eşya, daha az dağınıklık ve dolayısıyla daha kolay temizlik anlamına gelir. Gereksiz eşyalardan arınmak, hem fiziksel alan hem zihinsel alan açar.
Bu felsefe, KonMari metodu gibi dünya çapında popülerleşen akımlara da ilham kaynağı olmuştur. Sahip olunan her eşyanın bir amacı ve değeri olması gerektiği düşüncesi, gereksiz tüketimi azaltır ve düzeni sağlamayı kolaylaştırır.
Japonya'da birçok geleneksel aktivite, örneğin çay seremonisi, bir temizlik ritüeliyle başlar. Bu ritüeller, fiziksel temizliğin ötesine geçerek zihni sakinleştirme ve ana odaklanma amacını taşır. Budist tapınaklarında ve Shinto mabetlerinde yapılan temizlikler de ibadetin bir parçası olarak görülür. Temizliğin sadece bir görevi yerine getirmek değil, aynı zamanda bir tür meditasyon, bir kendini arındırma ve saygı gösterme eylemi olduğunu öğretir. Bu bakış açısı, temizliği daha keyifli ve anlamlı bir deneyime dönüştürerek günlük yaşamın stresini azaltmaya yardımcı olur.
Japonya'da toplum bilinci oldukça güçlüdür. Parklar, sokaklar, tren istasyonları gibi kamusal alanlar, herkesin ortak malı olarak görülür ve bu nedenle herkesin sorumluluğundadır.
Bir kişi sokakta düşen bir çöpü gördüğünde, çoğu zaman onu alıp en yakın çöp kutusuna atar (eğer bulabilirse!) veya evine götürür. 'Benim değilse bana ne' zihniyetinin tam tersi. Bu kolektif sorumluluk duygusu, Japonya'nın neden bu kadar temiz ve düzenli kalabildiğinin en önemli nedenlerinden biri.
Japonya'da yıl sonunda yapılan 'Osoji' adı verilen büyük temizlik geleneği var. Evi kirden arındırırken eski yılıda geride bırakıp yeni yıla temiz bir sayfa açma ritüelidir. Tüm aile üyeleri bir araya gelir, evin her köşesi didik didik temizlenir, gereksiz eşyalar atılır ve düzen sağlanır.
Osoji, bir sonraki yıl için pozitif enerji ve şans getirdiğine inanılan önemli bir kültürel uygulamadır ve Japonların temizlik anlayışının ne kadar köklü olduğunu gösterir.