Orjinal adı 'Nippon-koku' olan Japonya, 'güneş' ve 'köken' anlamına gelen kelimelerden oluşan güçlü bir Doğu Asya ada ülkesidir. Robot, teknoloji ve araba sektörünün liderlerinden olan Japonya dünyadaki sayılı ekonomilerden olmasına rağmen, yerel para birimi olan Japon Yeni fazla sıfırlarıyla dikkat çeker.
Peki Japon Yeni'nde çok sıfır olması gerçekten değersiz olduğu anlamına mı geliyor?
İşte Japonya'nın ekonomisine dair merak edilenler!
Japonya nominal olarak dünyanın 3. büyük, satınalma gücü bakımından ise 4. büyük ekonomisidir. Dünyanın en büyük mobilya üreticisi, üçüncü büyük otomobil üreticisi ve en çok kredi veren ülkesi olarak geçen Japonya; aynı zamanda teknoloji ve mimari alanlardaki gelişmeleriyle de ön plandadır. Buna rağmen Japon Yeni güncel olarak 0,13 TL'ye ve 0,0073 Amerikan Doları'na denk gelir. Peki bu Japon ekonomisinin kötü olduğu anlamına mı gelir?
Japonya'nın genel ekonomik tutumu ihracata dayanır ve bu nedenle Japon Yeni fiyatı bilerek düşük tutulur. Bu şekilde yatırımcıya avantaj sağlanır, ülke içi milli gelir yükselir ve ihracatta global piyasalarda avantaj elde edilir. Dolayısıyla Japon Yeni üretime ağırlık veren bu ekonomiyi desteklemek için bol sıfırlıdır.
Bir ada ülkesi olan Japonya'nın güçlü ekonomisi, 2. Dünya Savaşı sonrası yaşanan ve 'Japon Mucizesi' olarak adlandırılan ekonomik büyüme dönemiyle birlikte yükseliş gösterdi. Soğuk Savaş'ın sona erdiği bu dönemde, savaşla birlikte yıkılan Japonya diktatörlükten demokrasiye geçti ve ülke 1950-1970 arası hızlı kalkınmalara tanıklık etti.
1980-1991 arası ise ekonomik büyümeye rağmen varlık fiyatları balonlaşmaya başladı. Devamında gayrimenkul ve hisse senedi balonunun patlamasıyla birlikte Japonya 'Kayıp Onyıl' olarak bilinen ekonomik durgunluk dönemine girdi. Sonraki 10 yılda nispeten düşük bir ekonomik büyüme yaşamış olsa da 2001-2010 arası kişi başı GSYİH (Gayri safi yurt içi hasıla) büyümesi Avrupa ülkelerini ve Amerika'yı geride bıraktı.
Yaşadığı ekonomik büyüme ile Singapur, Tayvan ve Güney Kore gibi ülkelere örnek olan Japonya; aslında 1985'ten sonra Amerika'nın da baskısıyla güneşin batışına tanıklık etti. Çünkü Amerika Japon Yeni'nin değer kazanmasını istiyordu ve Japonya'nın buna yönelik çalışmalar yapması Yen fiyatını artırdı. Bu da ekonomisi ihracata bağlı olan ülkedeki ihracat seviyesini düşürdü ve büyüme hızını daralttı.
Ayrıca Japonya, ülkedeki elektrik ihtiyacını 2011 yılına kadar nükleer enerjiden karşılamaktaydı ancak Fukuşima'da yaşanan felaket bu reaktörlerin kapatılmasına neden oldu. Dolayısıyla elektrik tüketim miktarını karşılayacak üretim olmadığından fiyatlar arttı, ithal petrole bağımlılık yükseldi ve ekonomi geriledi.
Japonya ekonomisindeki bu daralmanın bir diğer önemli nedeni ise ülkedeki yüksek yaş ortalaması idi. Nüfusun %25'inin 65 yaş üzerinde olması işsizlik oranını artırdı ve yaşlanmaya bağlı bir nüfus piramidi ortaya çıktı. Bu tür bir eğilim ise ihracata bağlı ekonominin daha da küçülmesiyle sonuçlandı.
Japon ekonomisi genel olarak yükseliş gösterir fakat bu yükselişteki hız yıllar içinde düşerek yerini Çin'e bırakmıştır. Özellikle pandemi sonrası dönemde Çin'in sürdürülebilir bir ivme yakalamasına karşılık olarak Japonya daha yavaş bir büyüme kaydetmiştir. 2008'de 4 kez resesyonla karşılaşan Japonya ekonomisi gerilemeyle karşı karşıyadır.
Temel ekonomisi ihracat temelli olan Japonya; ilk resmi düşüşünü 2015 yılında yaşadı ve bu dönemin yansımaları günümüze kadar geldi. Beklentiye göre Çin'in yükselişi, Japonya'nın gerilemesiyle senkronize şekilde ilerliyor ve 21. yüzyıl ortalarına kadar Japonya ekonomisinin 127 milyondan 100 milyon altına düşmesi bekleniyor.
Temel olarak Japon Yeni bu nedenle ABD Doları ve TL gibi diğer para birimleri karşısında düşük görünüyor. Ancak Yen değeri bilerek düşük tutuluyor çünkü ülke ihracat için hala cazibe merkezi olma amacı güdüyor. Eğer Asya ülkeleri arasından Çin'in yükselişine yeterli yanıt veremezse ilerleyen yıllarda sahip olduğu pazarı kaybederek daha da daralması bekleniyor.