Geleneksel bir Japon kıyafeti olan kimonolar, eşsiz tasarımları ve dikkat çeken desenleriyle herkesin merak ettiği kıyafetler arasında. Pek çok benzer ürünü gündelik hayatta kullanmaya ve uyarlamaya başlasak da orijinal geleneksel Japon kimonoları daha farklı oluyor. Japon stilinin tanımlayıcı olan kimononun nerede kullanıldığına, kimlerin giydiğine ve daha pek çok detayına hep beraber bakalım istedik. Peki kimono nedir? Kimonoyu kimler giyer? Kimono nerelerde kullanılır? İşte detaylar...
Geleneksel bir kıyafet olan kimono, Japonca 'Ki' (giy) ve 'Mono' (şey) kelimelerinden türetilmiştir. Pek çok farklı desen ve stilde üretilmeye devam edilmektedir. Tans ismi verilen 4 kumaş parçasının 'T' şekline gelecek şekilde bir araya getirilerek dikilmesiyle ya da obi veya kemerle kullanılmasıyla giyilir.
Çin ve Japonya arasında süregelen kültürel etkileşim esnasında, Çinliler'in geleneksel kıyafeti Hanfu'dan esinlenilmiştir. Kimonoları dönemin hiyerarşik yapısı sebebiyle önce Samuray sınıfı liderleri giymiş, daha sonrasında Edo döneminin gelmesiyle farklı statülerde insanların da tercihi olmuştur. Bu dönemde kimono Japonlar için farklı bir sanat ve ticaret dalı haline gelmiştir. Kıyafet üzerinde yer alan teknikler ve kumaşın malzemesi, kullanan kişinin statüsünden izler taşıyarak yapılırdı.
Dönemin katı yasaklarına uyum sağlamak durumunda olan lüks ve gösteriş meraklısı halkın bir kesimi ise, daha pratik ve ince detaylarla kıyafetlerini süslemeye başladı. Kumaşların daha koyu ve renklerin daha sade olduğu kimonoların işlemeleri için canlı renkler tercih edildi. Kimono kumaşları elde dokuma ile, desenler ise boyama tekniği ile uygulandı. Sıkı kanunların karşısında duran bu yenilikçi teknikler ise yeni bir estetik algının başlangıcını sağladı. Japonya'da kırmızı yasak renk olmasına karşın, iç astarlarda ve iç çamaşırlarında kırmızı renk işlemeler kullanılmaya başlandı.
Estetik görünüşlerinin yanısıra kimonolar sembolik anlamlar taşımaktadır. Kullanılan her bir stil, motif, renk ve malzeme kullanıcının bireysel kimliğinin göstergesidir. Kimononun türü; cinsiyet, medeni durum, sosyal statü gibi pek çok şeyi ifade eder. Örnek olarak; evli olmayan bir kadın resmi bir etkinlikte furisode ('sallanan kollu') kimono giyerken, erkek bir tüccar happi (bir tür ceket) giyerek ortama girerdi.
Kimono üzerinde yer alan her desen, tasarım ve sembol giyen kişinin maddi durumunu, erdemlerini, kişilik özelliklerini niteler. Ukiyo-e sanatında olduğu gibi; yapraklar, turnalar, çiçekler ve doğadan ilham alan pek çok unsur içerir. Aynı zamanda renkler de metaforik pek çok anlam içerir. Renkler farklı ruhların temsili olarak görülür. Örnek olarak mor, ölümsüz aşkın metaforik göstergesidir. Kırmızı, genç ve cazibeli kadınların giyimi içindir. Şakayık, morsalkım, çalı, yonca ve gülhatmi çiçekleri, kiraz çiçeği, akçaağaç yaprakları, yusufçuklar, su, kari bulutlar gibi dünyevi doğal etmenlerin hepsi, kimono için ayrı anlam taşır.
İkinci Dünya Savaşı sonrası günlük hayatta normal kıyafet olarak kullanılan kimonolar, şimdilerde yerini Batılı kıyafetlere bıraksa da gelenekselliği sevenler için hala önem taşıyor. Bunun haricinde düğünlerde, çay seremonilerinde ve önem taşıyan özel günlerde yine kimono tercih edilmektedir.
Kurotomesode (黒留袖)
Furisode (振袖)
Irotomesode (色留袖)
Hōmongi (訪問着)
Tsukesage (付け下げ)
Iromuji (色無地)
Komon (小紋)
Edo komon (江戸小紋)
Kakeeri (掛衿 - （かけえり）) ya da Tomoeri (共衿 -（ともえり）): Üst yaka
Honeri (本衿 -（ほんえり）) ya da Jieri (地衿 -（じえり）): Alt yaka
Migi no mae-migoro (右の前身頃 -（みぎのまえみごろ）): Ön sağ ana panel
Hidari no mae-migoro (左の前身頃 -（ひだりのまえみごろ）): Ön sol ana panel
Sode (袖 -（そで）): Kol
Tamoto (袂 -（たもと）): Kolun alt parçası
Migi no okumi (左の衽 -（みぎのおくみ）): Ön sol panel
Hidari no okumi (右の衽 - （ひだりのおくみ）): Ön sağ panel
Kensaki (剣先 -（けんさき）): Yaka ile ön panelin birleşme noktası
Mitake (身丈 -（みたけ）): Boy
Yukitake (裄丈 - （ゆきたけ）): Kol boyu
Katahapa (肩幅 -（かたはば）): Omuz boyu
Sodehapa (袖幅 -（そではば）): Omuz-yen boyu
Sodetake (袖丈 -（そでたけ）): Kol eni
Sodeguchi (袖口 -（そでぐち）): Kol yeni
Sodetsuke (袖付 -（そでつけ）): Kol açıklığı
Geta (下駄): Kadınlar ve erkekler tarafından giyilen sandaletlerdir. Genellikle geyşalar tarafından tercih edilir.
Hakama (袴): Etek ya da geniş pantolondur. Genel olarak erkekler tarafından giyilir.
Nagajuban (羽織): Kimononun altına giyilen içlik tarzı kıyafettir.
Haori (羽織): Kimonoya resmiyet veren örtüdür.
Haori-himo (羽織紐): Püsküllü ve örgü lastikli bağdır.
Cūnihitoe (十二単): Kadınların sarayda giydiği on iki katlı elbisedir.
Hiyoku (ひよく): Kadınların giydiği kimono içliğidir.
Kanzaşi (簪): Saç modellerinde kullanılan bir aksesuardır.
Obi (帯): Kimonoyu sarmak için kullanılan Japon kuşağıdır.
Tabi (足袋): Sandaletler ile birlikte giyilen parmakları ayrılmış çoraptır.
Waraji (草鞋): Samandan örülen sandaletlerdir.
Zōri (草履): Kumaş, deri ya da ottan örülen sandaletlerdir.