Gazi Mustafa Kemal Atatürk, 'Beni görmek demek mutlaka yüzümü görmek değildir. Benim fikirlerimi, benim duygularımı anlıyorsanız ve hissediyorsanız bu kafidir.' derken onu daha iyi anlayabilmek için eylemlerini, söylemlerini anlamamız gerektiğini ifade eder. İşte bu yüzden biz de onun günlüklerinden yola çıkarak onu daha iyi anlayalım istedik. Bakalım Büyük Kurtarıcı geçmişte, 12-18 Eylül arasında neler yapmıştı?
Kaynak: Atatürk Araştırma Merkezi
Kronolojik Fotoğraflar: İşte Atatürk
Başkomutan Mustafa Kemal, Anadolu'nun kurtuluşu nedeniyle millete bir bildirge yayımlar: 'Akdeniz, askerlerimizin zafer teraneleriyle dalgalanıyor... Ordularımızın kabiliyet ve kudreti, düşmanlarımıza dehşet, dostlarımıza güven verecek bir mükemmellikte kendisini gösterdi. Büyük zafer, özellikle senin eserindir. Büyük ve soylu Türk milleti! Anadolu'nun kurtuluşu zaferini tebrik ederken sana İzmir'den, Bursa'dan, Akdeniz ufuklarından ordularının selâmını da sunuyorum.'
Atatürk bu pazar gününün bir bölümünü sakin bir şekilde Florya'da geçirdikten sonra akşamüstü 4 buçuk gibi Dolmabahçe Sarayı'na gelir ve Türk Dil Kurumu toplantısına başkanlık yapar, gece ise Florya'ya döner.
Gazi o gün Dolmabahçe Sarayı'nın balkonunda bilim insanları ile sohbet eder ve aklına bir anısı gelir: '...Şair Mehmet Emin (Yurdakul)'in, ilk defa Manastır Askerî İdadisi'nde öğrenci iken okuduğum 'Ben bir Türküm, dinim, cinsim uludur' mısraıyla başlayan şiirinde, bana ulusal benliğimin gururunu tattıran ilk anlatımı bulmuştum. Fakat ben asıl bunu, orduya katıldığım ilk günlerde, bir Anadolu çocuğunun gözyaşlarında gördüm ve kuvvetle duydum. Ondan sonra Türklük, benim en derin güven kaynağım, en engin övünç dayanağım oldu. Kendimi hiçbir zaman Osmanlılığın telkin ettiği başka ulusları öven ve Türklüğü aşağı gören eksiklik duygusuna kaptırmadım.'
Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal o gün Türk-Yunan Antlaşması'nın imzalanması nedeniyle biri İsmet Paşa'ya diğeri Yunan hükumetine olmak üzere iki telgraf çeker. Bu telgraflar sırasıyla şöyle:
'...Bu pakt, iki milletin karşılıklı büyük menfaatlerini kuvvetlendiren kardeşlik inkişaf sahasına enginlik veren kıymetli bir vesikadır. İki taraf için kalpten arzu edilen verimi vermesini temenni ve hükümetimizi tebrik ederim.'
'...Türkiye Cumhuriyeti, milletler arasında dostluk ve barış fikrinin gelişme ve gerçekleşmesi yönünden kendine düşen ödevini, ciddi ve samimi bir surette daima yerme getirmeden geri kalmayacaktır.'
Mustafa Kemal Paşa o gün Ankara Uçak Alanı'nda Alman Pilotu Hanyeke'nin paraşütle atlayış gösterilerini izler.
Gazi Paşa o gün 3. defa Samsun'dadır. O sabah not defterine şöyle yazar: 'Saat 8.00'i çeyrek geçiyor. Yazı odasındayım. İsmet Paşa'yı beklerken bu satırları yazıyorum. Samsun'a üçüncü defa geliyorum, ilk gelişim malûmdur: 19 Mayıs 1919... '
Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal ve Latife Hanım, Karadeniz gezisinde o gün öğlen iki buçukta Rize'den Giresun'a hareket ederler. Tam bu hareketten önce bir hoca heyeti medreselerin açılması isteğini Gazi'ye iletirler. Mustafa Kemal onlara şöyle cevap verir: 'Mektep istemiyorsunuz; halbuki, millet, onu istiyor. Bırakınız, artık bu zavallı millet, bu memleket evlâdı yetişsin! Medreseler açılmayacaktır; millete mektep lâzımdır!'
Aynen yunanlar bizim dostumuz aynen
Bunların yunan sevgisinin nereden geldiği belli.